İsviçre Invest Trading Consulting (ITC) şirketi, Mamak ve Sincan çöplüğünden sonra Adana çöplüğünü de aldı. Ankara çöplüğüne dünyanın en modern geri dönüşüm tesisini kurduklarını belirten ITC Firması Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kantur, Ankara çöplüğüne 250 milyon dolarlık yatırım planlandığını ve bugüne kadar 50 milyon doların üzerinde yatırım yapıldığını, 49 yıllığına aldıkları Adana çöplüğüne de 50 milyonluk yatırım yaparak modern bir geri dönüşüm merkezi kurmayı hedeflediklerini söyledi.
Ankara’da günlük 4 bin ton, Adana’da ise bin 500 ton çöp üretildiğini belirten Kantur, “Türkiye’de günlük teorik olarak 70 bin çöp üretiliyor, bunun 40 bin tonuna ulaşabilirsiniz. Böyle bakıldığı zaman Türkiye’nin çöpünün yüzde 14’ünü teorik olarak almış oluyoruz. Antalya ve İzmir çöplüklerini de alırsak bu oran yüzde 25’e ulaşır” dedi.
IMF örnek gösterdi
Mamak çöplüğü geri dönüşüm tesisinin çöp teknolojileri konusunda dünyanın en önemli merkezlerinden biri haline geldiğini kaydeden Kantur, “Geçtiğimiz haftalarda İstanbul’da yapılan IMF-Dünya Bankası toplantılarının açılışında Dünya Bankası’nın finanse edip de karşılığında yeşil bir teknolojinin yaratıldığı bir yer olarak sadece bizim filmlerimiz gösterildi. Dünyada ve Türkiye’deki yerel yönetimler sürekli merkezimizi görmeye geliyorlar” diye konuştu. Son olarak Mamak geri dönüşüm tesisini İzmir ve Antalya belediye başkanlarının gezdiğini, İstanbul yerel yönetimiyle de görüştüklerini belirten Kantur, “Yatırım için çok hızlanmak istemiyoruz. Teknolojiyi oturtmak için zamana ihtiyacımız var. Gelecek sene için bir şehir, 2011’de de iki şehir alırız. Bunun için de en hazırlıklı yerel yönetim kimse ve en çok hangi yerel yönetim yanımızda olursa orayı alırız. Çok yorucu bir iş yapıyoruz, yerel yönetimin yanımızda olması şart” dedi. Kantur, 2011’de de şirket olarak yurtdışına açılmayı hedeflediklerini kaydetti.
‘Kanun yenilenmeli’
Ankara çöplüğünden yılda 17 megavata yakın elektrik enerjisi üretildiğini belirten Kantur, Türkiye’de günlük üretilen 70 bin ton çöpün 40 bin tonuna ulaşılabileceğini vurguladı ve ulaşılabilir çöpten yılda 500-600 megavat (MW) enerji üretilebileceğini anlattı. Kantur, “Bu da Türkiye’nin toplam elektrik üretiminin yüzde 2.5’u demek. Bu da doğalgaz ithalatının yüzde 5 azalması anlamına geliyor” dedi. Çöp meselesinin halledilmesi için Yenilebilir Enerji Kanunun mutlaka revize edilmesi gerektiğini ifade eden Kantur, Meclis’te olan Yenilenebilir Enerji Kanunu ile devlet tarafından alınacak enerjinin kilovat başına 14 avro/cent olarak öngörüldüğünü anlatan Kantur, “Şu anda devlet teşviği 5.5 avro/cent, bizim satışımız ise 7-7.5 avro/cent. Yurtdışında ise ortalama 20 avro/ cent. Söz konusu kanun çıkarsa çöpten elektrik üretmek avantajlı hale gelir ve 5-10 yıl içinde Türkiye’de çöp sahalarına ihtiyaç duymayız” dedi.
Nasıl elektrik üretiliyor
Çöpten elektrik üretmenin ilk aşamasının doğru bir depolama yaparak gazı bertaraf etmek, daha sonra da doğru ayrıştırma yapmak olduğunu anlatan Kantur, bu konularda dünyadaki en iyi teknolojileri kullandıklarını söyledi. Türkiye çöplüklerinde bulunan çöpün yüzde 50’ye yakının organik sulu çöp olduğuna işaret eden Kantur, bu çöpleri bakterilerin parçalamaları için özel depolarda çürütmeye tabi tuttuklarını ve sonucunda metan gazı elde ettiklerini kaydetti. Geri kalan çöpün mikrobiyoloji ve rafineri teknolojisi yakıp hidrokarbonlarına ayırdıklarını kaydeden Kantur, bundan da ‘singaz’ üretildiğini söyledi. Singazın yüzde 60’ının azot, yüzde 40’ının karbonmonoksit, hidrojen ve metan gazı olduğunu söyleyen Kantur, şöyle konuştu:
“Yakma sırasında çıkan singazdan da elektrik üreteceğiz. Singazın yanında kül çıkıyor, bunu da briket ve yol yapımında kullanmayı planlıyoruz. Elektrik üretiminde çıkan ısıyı kullanmak için de seralar kurduk. Şu anda domates üretiyoruz. Bu arada karbondioksiti de oksijene çevirmiş oluyoruz. Bir başka projeye de başlıyoruz. Alg denilen tek hücreli yosunlar var. Bunlar daha çok karbondioksit tüketiyor. Bunlara daha fazla karbondioksit yedirebiliriz. Teorik bakarsak çöplüğe 100 giren çöpü 15-20 seviyelerine getiriyoruz. Metan gazının da elektrik enerjisine dönüştürüldüğünü anlatan Kantur, bu teknoloji ile karbondioksite göre atmosfere 21 kat daha zararlı olan metan gazının havaya salınımının azaltıldığı için ‘karbondioksit sertifikası’ aldıklarını söyledi. ‘Karbondioksit sertifikası’; Kyoto İklim Protokolünde imzası bulunan bir ülkenin karbondioksit salınım kotasını aşması durumunda henüz kotasını doldurmamış bir diğer ülkeden para karşılığı kota satın alması esasına dayanan emisyon ticareti anlamına geliyor.
Çöp satın alıyorlar
Gelişmiş ülkelerde çöpün mümkün olduğu kadar evde ayrıştırıldığını ve ayrı paketlere konulup verildiğini anlatan Kantur, Türkiye’de ise çöpün evde ayrıştırılmadığını ve tek tip araçlarla toplandığını bunun da ayrıştırma esnasında ayrı bir masraf yarattığını kaydetti. Ankara’da günlük 4 bin ton çöp üretildiğini belirten Kantur, “Şimdi biz çöp kamyonlarında değişiklik yapılarak ayrıştırılmış şekilde çöp toplanabilir mi diye araştırma yapıyoruz. Şu anda da Ankara’da 100 bin konutta evde ayrıştırma yaptırıyoruz. Böylece hem ayrıştırma neye mal oluyor, hem de ayrıştırılan malzemelerin içinden ne çıkıyor ona bakacağız” dedi. Gelişmiş ülkelerde sokaktan çöp toplanmadığını, Türkiye’de de sokaktan çöp toplanmasından vazgeçilmesi gerektiğini söyleyen Kantur, “Ankara’da bine yakın çöp toplayıcı var” diye konuştu. Çöp toplayıcıları nedeniyle geri dönüşümü olan çöplerin kendilerine hiç gelmediğini, hatta kendilerinin sokaktan çalanlardan ayrıca bu çöpleri satın aldıklarını söyledi.