Türkiye, enerji alanında önümüzdeki 5 yıllık döneme ilişkin stratejisini belirledi. Dünya Gazetesi'nin haberine göre, yeni stratejinin merkezinde kaynak ve tedarikçi çeşitliliği var. Nükleer enerji devreye alınacak, yerli ve yenilenebilir kaynakların ağırlığı artırılacak. Enerjinin, diplomasi koridorlarındaki etkinliği de kurumsallaşıyor, yurt dışında enerji ataşelikleri oluşturulacak.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2015-2019 yılları arasında uygulayacağı stratejik planda temel olarak, yerli kaynakların artırılması ve tasarrufla birlikte dışa bağımlılığın azaltılması hedefleniyor. Enerji sektörüne yapılacak yatırımlarda ise yerli malzeme kullanımının artırılmasına yönelik çalışmalara ayrı bir başlığın açıldığı stratejide, yurtdışındaki temsilciliklerde enerji ataşeliği kurulması da planlanıyor. Stratejik Plan’da yer alan bazı yenilikler, hedefler, uygulamalar ve beklentiler şöyle:
Doğalgaz depolama kapasitesinin uzun vadede yıllık tüketimin yüzde 20’sini karşılayabilmesini sağlamak amacıyla gerekli yatırımlar başlatılacak. Depolama kapasitesi, plan dönemi sonuna kadar yıllık tüketimin en az yüzde 10’unu karşılayacak düzeye çıkarılacak.
Yerli kömürden üretilen elektrik enerjisi miktarı dönem sonunda yıllık 60 milyar kWh düzeyine ulaştırılacak. Mevcut yerli kömür kaynaklarının elektrik enerjisi üretim yatırımlarına dönüştürülmesi ve yeni kaynakların araştırılması sağlanacak.
Yenilenebilir kaynaklara ağırlık
Yenilenebilir enerji kaynaklarının birincil enerji ve elektrik enerjisi arzı içindeki payı artırılacak. Bu amaçla su, güneş, rüzgâr, jeotermal ve biyoyakıta dayalı yatırımlara önem verilmesi bekleniyor. Nükleer enerji, elektrik enerjisi üretim portföyüne dahil edilecek. Bu konuda ilk adım, Akkuyu Nükleer Santrali. Sinop ve yeri henüz belirlenmeyen ikinci ve üçüncü nükleer santraller de bunu izleyecek. Yurt içi ve yurt dışı ham petrol üretimimizin tüketimi karşılama oranının yüzde 13.6’ya çıkarılması sağlanacak. Bu amaçla yeni arama ve üretim faaliyetlerinin hızlandırılması çalışmaları artarak sürecek.
Kaynak ve güzergâhlar çeşitlendirilecek
Konvansiyonel olmayan yöntemlerle elde edilebilecek hidrokarbon potansiyelinin (kaya gazı, ikincil üretim vb.) ortaya çıkarılması sağlanacak. Doğal gaz ithalatında yeni kaynak ülkeler ve güzergâhlar ilave edilerek kaynak ülke ve güzergâh dağılımının dengelenmesi sağlanacak.
Plan dönemi sonuna kadar doğal gaz kaynaklı elektrik enerjisi üretiminin toplam üretim içindeki payının yüzde 38’e indirilmesi sağlanacak. Şu anda doğalgazın elektrik üretimindeki payı yüzde 45-55 arasında seyrediyor.
Yerli nükleer yakıt
Nükleer enerjiye ilişkin gerekli mevzuat ve kurumsal altyapı çalışmaları tamamlanarak gerekli plan ve programlar oluşturulacak.Nükleer santrallerde yerli yakıt olarak kullanılmak üzere uranyum ve toryum kaynaklarının aranması ve geliştirilmesi sağlanacak. Bu hedef, Türkiye’nin elektrik üretim portföyüne ekleyeceği nükleer santrallerde de yerlileşmeyi hedefl ediğni göstermesi açısından önemli. 2016 yılından itibaren elektrik enerjisinde puant talebin ortalama talebe oranının düşürülmesini teminen serbest piyasa bazlı talep tarafı katılımı mekanizması hayata geçirilecek.
Kamu santrallerine rehabilite
Özelleştirme planı ile uyumlu bir şekilde, 2019 yılı sonuna kadar kamu sorumluluğundaki elektrik enerjisi üretim santrallerinde ihtiyaç duyulan bakım, onarım, rehabilitasyon ve modernizasyon çalışmaları tamamlanması sağlanacak. Elektrik enerjisi dağıtımında kayıp kaçak oranının plan dönemi sonuna kadar yüzde 10’a düşürülmesi sağlanacak. Türkiye’de kayıp kaçak oranı halen %15 ile Avrupa ortalamasının üzerinde. Özellikle Vangölü ve Dicle Elektrik Dağıtım bölgelerinde bu oran %70-80’lerde. Yerinde üretimin yaygınlaştırılması ve 2019 yılı sonuna kadar toplamda tüketimin en az 1.000 MW’lık kısmının yerinde üretimden karşılanması sağlanacak.
Madencilik işlemleri e-Devlet’ten
Tüm madencilik işlemlerinin e-Devlet projesi kapsamında elektronik ortamda yürütülmesi sağlanacak. Bu konu, yerli kömür kaynaklarının değerlendirilmesi hedefine ulaşılması açısından da önem taşıyor. Uluslararası enterkonneksiyon kapasitesinin 2019 sonuna kadar 2 katına çıkarılacak. Türkiye’nin halen Yunanistan, Bulgaristan, Gürcistan, İran, Irak ve Suriye ile elektrik bağlantısı var. En çok ticaret Avrupa komşularıyla yapılıyor ancak kullanılan kapasite düşük, ticaret imkanları sınırlı.
Enerji ataşeliği sistemi geliyor
Yabancı ülkelerde hayata geçirilmesi hedefl enen Enerji ve Tabii Kaynaklar Ataşeliği uygulamasıyla gelişmelerin yakından takip edilmesi ve iletişim kanallarının en üst düzeyde açık tutulması sağlanacak. Bu konu, Türkiye’nin son yıllarda büyük önem verdiği enerji diplomasisi çalışmalarını kurumsal bir boyuta taşınması anlamına geliyor.
Yerli katkı artırılacak
Türkiye’deki imalat sanayii altyapısı göz önünde bulundurularak, enerji yatırımlarında kullanılan ekipmanlardaki yerli katkı kullanım oranları arttırılacak. Yerlileştirilecek ekipmanlara yönelik envanter ve ihtiyaç analizi yapılacak ve yerlileştirmeye ilişkin yol haritası belirlenecek. Elektrik enerjisi üretim özelleştirmelerinin açıklanacak plana uygun şekilde tamamlanması takip edilecek. EPİAŞ’ın da kurulmasıyla birlikte enerji piyasaları daha şeffaf, güvenilir ve izlenebilir hale getirilecek.
Finansmana önem verilecek
Enerji ve doğal kaynaklar sektöründeki yatırımları teşvik etmek amacıyla alternatif finansman modelleri geliştirilecek. Enerji dışı doğal kaynaklara yönelik arama faaliyetlerinin arttırılması sağlanacak