İSKİ Genel Müdürü Dursun Ali Çodur ile 'su'yu konuşuyoruz:
- Su sıkıntınız var mı?
- Yok.. Ama çevrede var, Tekirdağ ve İzmit bizden su istiyor. Etüde edeceğiz, bakacağız. Silivri zaten görev alanımıza girdi, İSKİ olarak Büyükçekmece'den bu hafta su vermeye başlıyoruz. İzmit Yuvacık Barajı'nda ise su tükeniyor.
- Nasıl olur, hatta kapasitesi İzmit'e fazla geleceğinden İstanbul'a su satılacaktı. Tayyip Bey, ben bu suyu almam, demişti, nitekim hala bu sudan almıyor. Su olması gerekmiyor mu?
- Maalesef yok... 20 milyon metreküpü suy kaldı diye açıkladılar. Bu da iki aylık bir stok demek; yağmur yağmazsa sıfırlanacak. Biz hiçbir zaman su almayı düşünmedik.
- İzmit bu durumda sıkıntıda demek ki..
- İzmit Büyükşehir, resmi yazı ile bizden su istedi. Bilindiği gibi İngiliz şirketi Thames Water işletiyor bu barajı... Milyon dolarlar yatırıldı. Bugün % 40 ile su kısıtlaması yapılıyor. Bu üçüncü kademe. Eğer dördüncü kademeye gidilirse alarm durumu var demek. Zaten iki aylık stok alarma doğru gidişi gösteriyor. Bir de şunu söylemeliyim. Tekirdağ'ın vaziyeti de parlak değil. O da İSKİ'den su istiyor, bakıp inceleyeceğiz durumumuzu.
- İstanbul'da durum nedir?
- İstanbul'daki barajlarımızda % 64'lerde doluluk var. Şimdilik bir tehlike gözükmüyor.
- İstanbul'da binlerce konut yapılıyor, göç alabildiğine sürüyor. Buna rağmen İstanbul rahat diyorsunuz.
- Yatırımlarımızdan... Istranca derelerindeki suları; Düzdere, Kuzuludere, Kazandere, Sultanbahçe, Elmalıdere, Çilingoz ve Pabuçdere barajları ile topluyor ve İstanbul'a getiriyoruz. Bu yatırımlar yapılmasaydı sular denize gitmiş olacaktı. Bu projeleri İSKİ gerçekleştirdi. Istran'nın daha ilersindeki suları almıyoruz; çünkü izin verilmiyor. Bir kısmı Trakya için bir kısmı da Demirköy Barajı için bırakıldı bu dereler...
Bir de dağların Karadeniz yönüne akan sular var. Bu sular için de ilerki yıllarda baraj yapılıp İstanbul'a aktarılabilir. Tabii bunlar çok büyük yatırım, tüneller gerekiyor. Tekirdağ için DSİ'nin programa aldığı bir baraj projesi var, 50 trilyona ma olacak. Bunlar çok büyük yatırımlar, bu suların da kışın barajlarda toplanması gerekiyor.
- İstanbul Bizans beri su sıkıntısı çekmiyor; su kemerleri bunun için yapılmış.
- Tabii her şey sonsuz değil. İstanbul'un suyu 15-16 milyon nüfustan sonrası kaldırılamaz. Ancak bugünkü nüfus için yeterli sayılabilir. Önümüzde her an risk var; su havzalarını koruyamazsak, nüfus artışını engelleyemezsek bu sorunla karşı karşıya tabii ki kalınabilir.
- İstanbul'da su için başka neler yapılıyor?
- DSİ, Ağva'da biri büyük diğeri daha küçük iki nehir üzerinde Sungurlu (Yeşilçay-Ağva nehrinin üzerinde) ve İsaköy barajlarını yapıyor. Biz bunları daha çabuk yapmak üzere DSİ'den istedik.
- Maliyetleri...
- Sanıyorum ikisinin maliyeti 200 milyonu geçer. Yan yana iki derenin suları toplanacak. İkisinin kapasitesi 250 milyon metreküp olacak; Darlık barajının 2.5 katı büyüklüğünde. Ömerli barajından da büyük olacaklar.
- Bolu'dan Melen suyu ne olacak.
- 4.5 milyar dolarlık bir proje aslında... DSK yapacak. Ancak kısa zamanda gerçekleşemez. Projede, eskiden yapılmış yanlışlar var. Nedense önce suyu taşıyacak hatlar döşendi, arıtma yapıldı. Ancak baraj yatırımı olmaması nedeniyle su toplanmıyor. Dolayısıyla su akıp gidiyor. Yazın ise dereler kuruyor.
- Ne kadar su besleniyor baraj yapılırsa.
- Teorik olarak yılda 268 milyon metreküp su alınacak. Ne yazık ki, bunu fiili olarak gerçekleştirmek mümkün değil. Hatta dörtte birini bile getirmek zor. Şu anda bir kolektör vasıtasıyla bu suyu Ömerli Barajı'nın arıtmasına veriyoruz. Ancak yılda 27 milyon metreküp su alınabiliyor bugün. Derde deva olmuyor.
Yarın: 2040 yılına kadar su sıkıntımız olmayacak. Su hizmetini karşılamada mütevazı değiliz, iddialıyım. Dünyadaki metropoller arasında İstanbul'u üçüncü yaptık, 2.5 yıl sonra da ikinci olacağız.