Van'da yaşanan deprem, gözleri İstanbul'a çevirdi. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, kimsenin artık düşünmeye bile cesaret edemediği, "7,2 İstanbul'u vursaydı ne olurdu?" sorusuna yanıt veremediği İstanbul'daki son durum hakkında açıklamalarda bulundu. Akşam Gazetesi'nden Nebahat Koç'un sorularını yanıtlayan Topbaş, 'Kral çıplak, yeni bir şehir kurmak zorundayız' diyor ve bir de eleştiride bulunuyor: "Binaları güçlendirelim diyoruz, vatandaş daha fazla daire istiyor".
1 milyarın üzerinde yatırım yaptık
Biz bugüne kadar 1 milyar 100 milyon liralık deprem yatırımı yaptık. Binalarımızı, viyadük ve köprülerimizi güçlendirdik. Arama kurtarma çalışmalarında insanın giremediği, kameralı araçlar olmak üzere teknolojik donanımlı araç gereç yatırımlarımızı yaptık. Ekiplerimiz tecrübeli. Dünyanın her yerindeki felaketlere giden ekiplerimiz var. İstanbullu ne kadar hazırsa biz de o kadar hazırız. Ancak vatandaşlarımızın binalarını güçlendirmesi gerekiyor. Belediye olarak vatandaşın bireysel yapısına kaynak verme imkanımız yok. Kredi de açamazsınız. Dünyada böyle bir örnek yok. O yüzden vatandaş binasını güçlendirecek. Bunu da, güven duygusu içinde el ele yapmak istiyoruz.
Vatandaş fazlasını istiyor
Deprem riski olan bir şehirdeyiz. Ciddi bir risk taşıdığımızın da farkındayız. Bu takdiri ilahi de değil. Tedbirini alacaksın. Hiçbir şey yapmadan bekle, bu yanlış. Vakit kaybetmeden en ideali olarak sunduğumuz çözüm olan imar artışından bir an önce yararlanılması lazım. Fikirtepe'de olduğu gibi. Bu imar artışını ciddi manada veriyoruz. Yer yer 4 emsale kadar bu artışlar çıkabiliyor. Daha başka ne yapabiliriz. Evi 100 metrekareyse, sağlam, yaşanabilir bir 100 metkarelik ev alabiliyorsa öpüp başına koysun. Dayanıklı, sağlıklı, otoparkı olan, belki bittiğinde eskisinden 2 kat daha fazla değerli bir gayrimenkule sahip olacak. Ancak vatandaşlarımızın tamahkar olmayıp bir daire yerine daha fazla daire alabilme hesapları nedeniyle bir sonuç alamıyoruz. Çok afaki şeyler isteniyor. Vatandaşlarımızın daha fazla nasıl alırıma gitmemesi lazım. O yüzden bu imar artışı hakkından yararlanmak için 5 yıl gibi bir süre sınırı da koyduk. Aksi takdirde hiçbir adım atamayız.
Kral çıplak kusura bakmayın
Kral çıplak kardeşim. Kimse kusura bakmasın. Yeni bir şehir kurmak gerekiyor. Binalar yenilerek, sokaklar genişletilerek, otoparklar yapılarak doğru yapılar yapmak zorundayız. Ciddi risk altındayız. Biz bunu yenilenmeyi de Bakırköy Yenimahalle ve Kartaltepe, Esenler'deki planlarda yaptık. Yeniden yapılanmayı, imar artışları vererek gerçekleştiriyoruz. Bu artışlar altyapı dikkate alınarak veriliyor.
Eski binalar da tartışmalı
İstanbul'da yaklaşık bir milyon 600 bin bina var. Bu binaların 1998 yılından öncekilerinin tartışılması lazım. Çünkü, İstanbul 1998 yılına kadar 2. deprem kuşağındaydı. Bu tarihten önce yapılan binalar ve taşıyıcı sistemleri de bu değerlere göre yapılmış. Dışarıdan bu binalar iyi gözükebilir. Ayrıca, binaların taşıyıcılarına müdahale ederek mağazalar, oto galerileri yapılıyor. Bu taşıyıcıların yerinde olması lazım. Yine biz ağır binalar yapıyoruz. Yükü olan binlar, kullanılan malzemeler de o zamana göre deniz kumu, piyasa demiri gibi olunca bu binaların tartışılması, tetkik edilmesi gerekiyor.
Deprem uzmanları 1998'e kadar neredeydi?
Deprem uzmanları şimdi çıkıp konuşuyor. 1998 yılına kadar nerelerdeydi bu uzmanlar? O zaman profesör, akademisyen değiller miydi? Niye çıkıp, İstanbul'un 1. deprem kuşağında olması gerektiğini söylemediler. O zaman deprem yok muydu?
Ağır binalar tıraşlanabilir
Beyoğlu Belediye Başkanı'yken söylediğim, vatandaşların binasını güçlendirmesi için bir başka yöntem de, binaların tıraşlanması. Yüksek binalardan bir, iki kat eksiltilerek, binanın yükünün alınması olabilir. Yine bu binalar iskeleti kalacak şekilde soyulup, bölme duvarlarını azaltabilirsiniz. Çünkü ağır, yüklü binalar yapıyoruz.
İhtiyaçları tespit için ekip kuruldu
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Van'daki acil ihtiyaçları tespit etmek için bir ekip kurdu. Büyükşehir ilk etapta mobil mutfak (30 bin kişiye sıcak yemek kapasiteli), mobil fırın (5 bin ekmek üretme kapasiteli), 50 adet mobil banyo, aydınlatma kuleleri, kadın ve çocuklar için 250 metkarelik 4 çadır, 100 bin kişilik gıda malzemesi, 2 TIR Hamidiye suyu, 10 km mesafede dakikada 6 ton su basan ahtapot, insanların giremediği arama kurtarma çalışmasına kameralı sistem ve tecrübeli bir ekibini bölgeye gönderdi. Topbaş'ın isteğiyle sadece çocuklara dağıtılmak üzere 200 bin adet altın çörek de Van'a ulaştırıldı.
İstanbul'da 58 bin binaya 268 denetmen
Öte yandan, CHP’li Erdoğan Toprak’ın yazılı soru önergesini yanıtlayan Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, İstanbul’da 58 bin 815 binanın denetiminin, 268 yapı denetim kuruluşu ve 11 binin üzerinde denetim elemanınca sürdürüldüğünü söyledi. Radikal Gazetesi'nden Rifat Başaran'ın haberine göre Bakan Bayraktar, yapı denetim kuruluşlarınca güçlendirme projesi ve imalatı denetlenen 223 yapının bulunduğunu anlattı. Bayraktar, Dünya Bankası’ndan sağlanan 310 milyon euro kredinin, İstanbul Valiliği İl Özel İdaresi’ne tahsis edildiğini belirtti.
Bayraktar’ın verdiği bilgiye göre 932 okul güçlendirme çalışması kapsamına alındı. İstanbul İl Özel İdaresi bütçesinden 84 okul güçlendirildi, depreme dayanıklı olmayan 175 okul binası yıkılarak yeniden inşa edildi. İstanbul Sismik Riskin Azaltılması (İSMEP) kapsamında da 315 okulun güçlendirilmesi yapıldı ve 37 okul binasının yıkılarak yeniden yapımı tamamlandı. Güçlendirilmesi ekonomik olmayan okulların yıkılıp yeniden yapılması için 316 proje hazırlandı. İç kaynakla 7 sosyal hizmet, 2 yurt, İSMEP kapsamında da 3 öğrenci yurdu güçlendirildi. 48 hastane ve polikliniğin güçlendirme fizibilitesi hazır. 3 hastanenin güçlendirmesi tamamlandı. Haydarpaşa Numune Hastanesi bahçesinde Türkiye’nin ilk deprem hastanesi yaptırıldı.