Kiracısına neredeyse her yıl zam yapmaya kalkan, bekara ev vermeyen, yüklü depozitler isteyen ev sahiplerinin tahtı yıkıldı. Konut sayısının artması kiracı bulmayı zorlaştırırken yeni dönemde kiracı baş tacı ediliyor...
Daha 2 yıl öncesine kadar yüksek oranlı kira zamları yapan, bekara ev vermeyen, “Oğlum Almanya’dan gelecek” gibi gerekçelerle düşük kira ödeyen kiracısını evden çıkarmaya çalışan ev sahiplerinin krallığı sona erdi. İnşaatçıların satın alınabilir fiyattan konut üretimine başlaması, kiracıların “Küçük olsun benim olsun” tarzı yaklaşımlarıyla ev sahibi olması, ev sahiplerinin de satamadıkları evler boş kalmasın diye kiraya vermesi nedeniyle, kiracı bulmak zorlaştı.
İstanbul Umum Emlakçılar Odası Başkanı Sabri Ateş, bir dönem daha kiracısı içindeyken yeni kiracısını bulan dairelerin bile artık 2-3 ay boş kalabildiğini söyledi ve “Yeni kral artık kiracı” dedi. Ateş sadece İstanbul’da kiralanmayı bekleyen konut sayısının 300-400 bin ile rekor seviyede olduğunu açıkladı.
Enflasyonu azdırıyordu
Bu durum, 2008 yılında Başbakan Erdoğan tarafından enflasyonu azdıran unsurların başında gösterilen ve ev sahiplerini uyaran kampanyaların da yapılmasına neden olan kira artışlarının da frenlenmesini sağladı. Türkiye’de en fazla konutun bulunduğu İstanbul’da bölge emlakçılarından alınan verilere göre, standart dairelerin kiraları pek çok ilçede son bir yılda değişmedi, konut üretiminin yoğun olduğu Başakşehir, Bahçeşehir, Esenkent gibi yerlerde kiralarda yüzde 10’a yakın düşüşler gözlendi.
Kiraların küçük de olsa arttığı yerlerin ise Mecidiyeköy, Şişli, Acıbadem gibi iş merkezlerine yakın ama arsa sıkıntısından dolayı yeni konut yapılamayan yerler olması dikkat çekti.
Merkez: Tarihi seviye
Kiralardaki tarihi dönem, Merkez Bankası’nın raporlarında da ifade edildi. Bankanın ocak ayı raporuna göre, 2009’da kiralardaki yıllık artış yüzde 4.91 seviyesinde kaldı. Merkez Bankası kiralardaki artışın tarihin en düşük seviyesinde olduğunu açıkladı. Bankanın raporuna göre, 2008 yılında kiralardaki yıllık artışın yüzde 11.49 seviyesinde olduğu dikkate alındığında, kiralar bir yılda yarıdan fazla gerilemiş oldu.
Yeniler daha şanslı
Sabri Ateş, “Hiç bir ev sahibi bu dönemde düzenli ödeme yapan kiracısını daha yüksek bir kira için çıkarmaya kalkışmadığı gibi onların da kiraları indiriliyor. Ama ilk etapta piyasa fiyatları düştüğü için yeni kiracıların eskilerinden daha şanslı olduğunu söylemek mümkün” dedi. Ateş, krizde toplam gelirleri azalan ailelerin yüksek kiralardan daha uygun olanlara geçmeye başladığını da dile getirerek, “Bir yıldır kiracı bulamayan daireleri biliyoruz” dedi.
300 bin konut ürettik, kiranın belini kırdık
Son dönemlerde kiraların düşmesini, insanların konut edinmelerinin kolaylaşmasına bağlayan İNDER Başkanvekili Nazmi Durbakayım, inşaatçılar olarak son yıllarda 300 bin konut ürettiklerine dikkat çekti. Aile bütçesinde yüzde 30 seviyelerinde olan kira giderinin yüzde 70’lere çıkmasının aileleri ev sahibi olmaya yönelttiğini anlatan Durbakayım, “Gelirleri artmayan tüketiciler, konut edinme alışkanlıklarını değiştirmek zorunda kaldı. Büyük ve fazla odalı konutların ilk edinme maliyeti ile söz konusu atıl odaların ısıtma ve kullanım maliyetinin gereksiz olduğu anlaşıldı. Daha küçük daireler ilgi gördü. Bizim gibi konut üreticileri de projelerinde bu tür dairelere ağırlık vererek, satın alınabilir fiyatlı konutlara imza attılar. Bu da kiraların belinin kırılmasına neden oldu” dedi.