İstanbul'un 39 ilçesinden sadece 7'sinde binalarda yıkım öncesi "kanserojen madde asbest" denetimi yapılıyor. Asbest, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Uluslararası Kanser Araştırma Merkezi’nin ‘Kanserojen Maddeler’ listesinde yer alıyor.
Gelişmiş ülkeler 1986 yılından itibaren asbest kullanımını yasaklamaya başladı. Türkiye'de ise 2010 yılında asbestin her türlü üretimi ve kullanımı yasaklandı.
2010 yılından önce yapılan bir çok binada asbestli malzeme kullanıldığı biliniyor. O nedenle binaların yıkılmadan önce denetimden geçmesi gerekiyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı geçen yıl bu konuda bir çalışma başlattı. Bakanlığın çalışması kapsamında ‘Yıkım işlemleri ile hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıkların kontrolü yönetmeliği’ adlı bir taslak hazırlandı ve Nisan 2017’de bakanlığın sitesinde yayımladı. Taslak kesimleşmedi ve asbest kontrolü belediyelerin insiyatifine kaldı.
İstanbul'da sadece 7 ilçede rapor isteniyor
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’nin (TMMOB) hazırladığı rapora göre, İstanbul’da sadece 7 belediye yıkım öncesinde ‘Asbest Envanter Raporu’ istiyor. Beşiktaş, Şişli, Maltepe, Tuzla, Bağcılar, Kadıköy ve Ataşehir belediyeleri dışındaki diğer 32 belediyede böyle bir uygulama bulunmuyor. Hürriyet'ten İdris Emen'in haberine göre, TMMOB’den Cevahir Efe Akçelik, "Çimento ürünleri, iç-dış cephe ve tavan kaplama, çeşitli contalar, tavan/taban döşemelerinde yapıştırıcılar, eternit levhalar, plasterler, çatı malzemeleri, borular, akustik tavan yapımı, macun ve birçok üründe asbestten yararlanılmıştır. İstanbul’da 7 belediyenin verilerine bakarsak yıkımı gerçekleştirilen binaların yaklaşık yüzde 25’inde asbestli malzemeye rastlanıldığı görüyoruz." ifadelerini kullandı.
En fazla 1 haftada tespit ediliyor
Asbest Söküm Uzmanları Derneği Başkanı Cafer Fidan, bir binada asbest tespiti yapılması ve sökümü en fazla bir haftayı buluyor dedi. Bir apartmanın asbest tespiti 1.500 ile 2 bin lira arasında tutuyor. Cafer Fidan, "Firmaların çoğu İstanbul ve büyük şehirlerde. Anadolu’da asbest sökümü yapacak çok az firma bulunuyor. Asbest insan sağlığını ciddi olarak olumsuz etkilediği için bina yıkımı, fabrikaların bakım ve onarımı ile evlerin tadilatından önce asbest envanteri yapılmalı" dedi.