EVA Gayrimenkul Değerleme Danışmanlık A.Ş ve Akademetre Araştırma ve Stratejik Planlama tarafından yapılan 'AVM Potansiyel İhtiyaç Analizi' raporu, düzenlenen basın toplantısı ile açıklandı. Rapora göre, 2005'te AVM sayısı 106 iken 2010'da bu rakam 263'e, 2011'de de 279'a ulaştı. Sektörün her yıl ortalama yüzde 20 - 25 büyüdüğü dikkate alındığında, 2013 yılında bu sayının 400'e ulaşması bekleniyor. İllere göre bakıldığında İstanbul 109 aktif alışveriş merkezi ile ilk sırada geliyor. Ankara 37, İzmir 17 alışveriş merkezi ile İstanbul'u takip ediyor.
AVM'lerin aylık ortalama ziyaretçi sayısı 2010 yılı itibariyle 83 milyon 111 bin 35 olarak gerçekleşirken, alışveriş merkezlerinin kiralanabilir alanları toplamı da yaklaşık 6 milyon 773 bin 793 metrekareye ulaştı. Çalışma sonucunda ortaya çıkan sonuçlara göre, 2011 yılı itibari ile farklı lokasyonlarda ve farklı konseptlerde hala 3 milyon 541 bin 140 metrekare kiralanabilir alana ihtiyaç var.
Türkiye'de bin kişi başına düşen kiralanabilir alan ortalama 90,46 metrekare olurken, İstanbul, Ankara, Kocaeli, Eskişehir, Malatya, Denizli, Tekirdağ, Adana ve Bursa bu ortalamanın üstünde bulunuyor. Fransa'da bu sayı her bin kişiye yaklaşık 252,9 metrekare iken İngiltere'de 258 metrekare, Almanya'da ise 153,6 metrekare. Bin kişi başına düşen kiralanabilir alan ortalamasının altında kalan iller arasında ise Antalya, Gaziantep, İzmir, Mersin ve Sakarya göze çarpıyor.
İhityaç, daha küçük AVM'lere yöneldi
Rapora göre, artık daha küçük metrekareli AVM'lere ihtiyaç duyuluyor. Önümüzdeki dönemde 15?25 bin metrekare arasında kiralanabilir alana sahip, kolayca ulaşılabilen, tercihen yürüme mesafesinden müşteri alabilecek AVM'ler görülecek. 2013 yılına kadar ilave olarak yaklaşık 3 milyon 829 bin 515 metrekare AVM'nin hizmete girmesi beklenirken, yeni yapılacak alışveriş merkezleriyle birlikte mevcut kiralanabilir alanın 10,5-11 milyon metrekareye çıkması ve kişi başına düşen kiralanabilir alanın 137 metrekare olması bekleniyor. 2013'te AVM yatırım potansiyeli taşıyan illerin arasında Kilis, Sinop, Kars, Iğdır, Kahramanmaraş ve Afyon yer alırken, Mersin, Sakarya, Nevşehir, Gaziantep ve Van doygunluğu devam edecek iller arasında bulunuyor.
''Türkiye'deki doygunluk noktası 143 metrekare''
EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, basın toplantısında yaptığı konuşmada, yaptıkları analizlere göre büyük AVM'lerde artık çok az pasta payı bulunduğunu belirterek, ''Artık küçüklere, kent içi komşu kapı AVM'lere yönelmek gerekiyor. İstanbul artık AVM'ler için tehlikeli bir su, yeni geliştirmelerde çok dikkatli olmak gerekiyor'' dedi. Şişli, Beşiktaş, Bakırköy'ün AVM konusunda doygunluğa ulaştığını ifade eden Yazıcı, buralarda kesinlikle AVM yapılmaması gerektiğini vurguladı.
Akademetre Araştırma ve Stratejik Planlama Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Halil İbrahim Zeytin de Avrupa'nın kişi başı GSYİH'sının Türkiye'nin 4 katı olduğunu, o nedenle bin kişi başına düşen kiralanabilir alanı hesaplarken parametrelerdeki değişkenleri düzelterek Avrupa ile Türkiye'yi karşılaştırmanın daha doğru olacağını belirtti.
Avrupa'da ortalama bin kişiye 210 metrekare kiralanabilir alan düştüğünü söyleyen Zeytin, ''Bu parametrelere göre değerlendirdiğimizde Türkiye'deki doygunluk noktasının 143 metrekare olması gerekiyor. İstanbul'un doygunluğa ulaşması için ise bin kişi başına 350.8 metrekarelik bir alana ulaşması gerekiyor. İstanbul'da şu anda bin kişi başına düşen kiralanabilir alan 228 metrekare. 2013'e kadar planlanmış projelerin dışında İstanbul'da 300 bin metrekareye ihtiyaç var. Her biri 30 bin metrekareden hesaplarsak bu da 10 AVM anlamına geliyor'' diye konuştu.
İstanbul'un Türkiye'de toplam kiralanabilir alanın yüzde 40'ını barındırdığına işaret eden Zeytin, küçük AVM'lerin doğru konumlandıklarında daha verimli olduğunu gördüklerine de dikkati çekti.