İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin son 7 yılda deprem riskine karşı toplam 1 milyar 19 milyon TL harcama yaptığı bildirildi. Belediyenin hazırladığı ''Bilgi Kartları'' başlıklı kitapta, İstanbul Büyükşehir Belediyesinin son 7 yılda ulaşımdan altyapıya, kentsel dönüşümden çevre kirliliğine kadar çeşitli alanlarda gerçekleştirdiği hizmetlerin yanı sıra kentte olası bir depreme karşı yapılan hazırlıklar da anlatılıyor.
23 Kasım 2010 tarihinde kabul edilen Çevre Düzeni Plan Notu'nda depreme karşı dayanıksız olan binaların yenilerinin yapılması planlanıyor. Plan gereğince sağlıklı yapılaşma düzeninde uygun büyüklükte parseller oluşturulması amaçlanıyor.
Riskli Olan İlçeler
İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından deprem riskine karşı bugüne kadar toplam 1 milyar 19 milyon TL harcama yapıldı. Öncelikle riskli ilçeler olan Avcılar, Küçükçekmece, Fatih, Bakırköy, Bayrampaşa, Adalar, Beyoğlu, Zeytinburnu ve Bahçelievler'de taramalar yapıldı ve 146 bin 987 binanın 42 bin 500'ünün riskli olduğu görüldü.
Önümüzdeki dönemde Esenler, Bağcılar, Eminönü ve Beyoğlu'nda çalışmalar yapılacak. Kayabaşı'nda depreme dayanıklı yapılacak 60 bin konutun 3 yılda tamamlanması planlanıyor. Zeytinburnu Sümer Mahallesi'nde mevcut 1038 konut yıkılarak, 1536 adet depreme dayanıklı konut inşa edilecek. Şu ana kadar ilçede 16 bin 30 konut tarandı, 652 konutun inşasına başlandı. Sümer Mahallesi deprem odaklı kentsel dönüşüm projesi 171 bin metre karelik konut alanı ve 46 bin 500 metre karelik dükkan alanını kapsıyor. Projede kat karşılığı anlaşma modeli öngörüldü.
Tsunami tehlike haritası
Deprem açısından arazi kullanım haritaları olan Avrupa yakası ve Anadolu mikrobölgeleme rapor ve haritaları ile deprem ve tsunami tehlike haritaları da hazırlandı. Faydan sıvılaşmaya, su baskınından zemin sınıflamasına kadar 15 farklı harita oluşturuldu.
Silivri'deki mikrobölgeleme projesi için Dünya Bankasından 50 milyon dolar sağlandı. Bu yıl içinde çalışmalara başlanacak. Tüm yatırımlarda bu haritalar baz alınıyor. Aynı zamanda İstanbul için yangın risk haritası da oluşturuldu.
En büyük dalganın yüksekliği 5.56 metre
Marmara'da meydana gelebilecek en büyük depremin İstanbul için oluşturacağı tsunami analizi de yapıldı. Buna göre, İstanbul kıyılarında oluşması muhtemel en büyük dalga yüksekliği 5.56 metre olacak. En yüksek dalganın ulaşacağı kıyı bandı İstanbul'un doğusu ve kıyıya paralel 10 kilometrelik kıyı çizgisi olarak tespit edildi. Tsunami dalgasının kıyılara erişme zamanı 8 dakika, kıyılarda ilerleme mesafesi ise 150 metreden az olacak. Tsunami, İstanbul'da daha çok sığ deniz bölgeleri, küçük tekne barınakları, ırmak ve dere ağızları, denizden 100-150 metre uzakta bulanan karadaki kıyı alanlarını etkileyecek. Beton yapılara zarar vermeyen tsunami, ancak ahşap yapılarda hasar oluşturabilecek.
Aynı zamanda jeolojik açıdan yerleşime uygunluk çalışmaları da tamamlandı. Bu çalışma belediye bünyesinde yapıldığı için 5 milyon TL tasarruf sağlandı. Sismoloji çalışmalarıyla deniz dibi heyelanları ve faylarının araştırılması, yer mühendislik veri tabanı ve zemin sınıflama çalışmaları bitti. İstanbul Teknik Üniversitesi ve Illinois Üniversite ile deprem hasar tespit yazılımı geliştirildi.
Sayısı 9 olan deprem izleme ve kayıt istasyonu 18'e çıkarıldı. Başbakanlık, valilik, belediye birimleriyle Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü arasında 128 telefonlu uydu haberleşme şebekesi kuruldu. 407 kilometresi belediyeye ait toplam 1161 kilometrelik optik ağ altyapısı oluşturuldu.
"Scada projesi"
İstanbul Halk Ekmek stoklarında 10 günlük hammadde, su ve LPG hazır bulunduruyor. İstanbul Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin (İGDAŞ) 700 adet bölge regülatörüne otomatik gaz kesme vana montajı yapıldı. İhtiyaç halinde gaz akışının kesilebilmesi için 82 bin 500 Avro harcandı. 1,4 milyon Avro'ya ise aktüatörlü vanalar monte edildi. Sahadaki tüm üniteleri 24 saat izleme ve kontrol için ''Scada Projesi'' gerçekleştirildi. Bu proje sayesinde şebekede oluşabilecek tüm düzensizlikler kontrol altına alınacak ve gerekirse uzaktan kapatma yapılabilecek. Scada projesine ise 7,5 milyon dolar harcandı.
Dünya Bankasından alınan 322 milyon 150 bin dolardan deprem hazırlıkları için 138 bin 453 dolar ayrıldı. Hazırlanan Acil Müdahale Planı ile afet sonrası 5 dakikada hasarlı bölgeler belirlenecek.
1.5 milyon TL harcama
Deprem Mastır Planı için ise 1,5 milyon TL harcandı. Depremde ilk anda İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı birimlerden toplam 6 bin 98 personel, 3 bin 923 ekipman bölgelere yönlendirilecek. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM) son 4 yılda afet çalışmalarına toplam 54 milyon 981 bin 576 TL aktardı. İtfaiye araç ve personel sayısı artırıldı, 2 milyon 50 bin kişiye ilk yardım eğitimleri verildi.
Kötü hava koşulları çalışmaları
AKOM, doğal afetler, kötü hava koşulları ve acil durumlarda 1650 araç ve 7 bin personelle koordinasyon sağlıyor. İstanbul, AKOM'dan 412 adet trafik gözlem kamerası ve 14 özel nitelikli kamerayla takip ediliyor. Böylece olağanüstü durumlarda acil müdahale gerçekleştirilebiliyor. Tahmin ve erken uyarı için AKOM afet veri tabanı kuruldu.
Olumsuz hava koşullarıyla daha etkin mücadele yapılması için İstanbul 9 bölgeye ayrıldı. Sokakta yaşayanlar için toplama merkezleri oluşturuldu. 2004'ten bu yana sürdürülen bu çalışmayla bugüne kadar 3 bin 954 evsiz donmaktan kurtarıldı.
Temeli atılacak olan 6 bin metre karelik ''Doğal Afet Parkı''nın 35 milyon TL'ye mal olması planlanıyor. Parkta, 200 kişilik planeteryum, ilk yardım deneyim bölümü, deprem sarsıntı odası, duman deneyim odası ve yangın söndürme deneyim bölümü olacak.
İstanbul'un 2 yakasında oluşturulan afet depolarında 2 bin 500 adet sağlık seti bulunuyor. Afet bazlı coğrafi bilgi sistemi çalışmalarının büyük kısmı tamamlandı. Sokaklara 4 bin 450 yangın musluğu konuldu. Günde 20 bin kişiye 2 çeşit yemek verebilecek seyyar mutfak ve 25 bin gıda paketi hazırlandı. 71 helikopter pisti yapıldı. Feribotlar ise hastane olarak kullanılmak için hazır hale getirildi.
Bina kayıp tahminleri
Anadolu Yakası Mikrobölgeleme Projesi kapsamında ''Hasar Tahmin Çalışması'', İstanbul için yeniden Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü ile birlikte güncellendi.
Mikrobölgeleme projeleri kapsamında yaklaşık 250 bin metre sondaj yapıldı. İstanbul'daki bina ve alt yapı envanteri güncelleştirildi. Dere yatağı ve yol kenarında bulunan 2 bin 507 bina yıkıldı. İkitelli Ayamama'da selden etkilenenler için 25, Avcılar'dakiler için de 144 konut yapılıyor.
TOKİ, Maltepe, Küçükçekmece, Tuzla, Gaziosmanpaşa, Taşoluk'da toplam 10 bin 312 konut yaptı. 2 bin 500 kişiye de parası verildi. Deprem nedeniyle alınan vergiler bir fonda toplanmayarak, genel bütçeye aktarıldı. Maliye Bakanlığı verilerine göre 2009 sonu itibariyle 30 milyon 119 bin TL toplandı.