Konu İstanbul'un sorunu olunca ilk maddeyi nüfus artışı oluşturur. Bu nüfus artışı nasıl yavaşlatılacak? Nüfus patlaması hem metropolü içinden çıkılmaz hale getiriyor, hem de dünyanın sayılı destinasyonlarından olan bu metropolü her yönden tüketiyor.
Cumhuriyet kurulurken 800 bin nüfusu olan İstanbul, bugün 12 milyonu aşkın. Peki Cumhuriyetin 100. yılında? Nüfus artışı hızı değişmezse, 2023'te 21 milyonu bulacak. 2050'deyse 48 milyon (yazıyla kırksekiz milyon)...
Nüfus artış hızı binde 3,1
İstanbul'daki bitmeyen nüfus patlamasının iki kaynağı var. Birincisi ve üçte iki ağırlığı olan iç göç, üçte bir ağırlığı olan da nüfus artışı. Günümüzde İstanbul nüfus artış hızı binde 3,1. Artış hızında bir azalma sağlanabilmesi için -söylemekten dilimizde tüy bitti, ama yineleyelim- İstanbul'a yönelik göçleri başka çekim merkezlerine kaydırmanın yanında, doğal nüfus artışını frenleyecek önlemler gerek...
İstanbul nüfusu Anadolu ve Avrupa yakalarında eşit değil. Her iki yakanın artış oranları farklı. Rumeli yakası daha kalabalık, ama Anadolu yakası da hızla büyüyor. Rumeli, sayısal olarak, Anadolu yakasıysa oransal olarak daha hızlı artıyor.
İlginç olan şu: İstanbul en çok göç alan olduğu gibi, en çok göç veren de... Her bir milyon kişiye karşılık 500 bin kişi İstanbul'u terk ediyor. Yani 2 kişi geliyor, 1 kişi gidiyor.
İstanbul'un en çok göç aldığı bölgelere gelince: Sırasıyla Batı Karadeniz, Doğu Marmara, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz. Peki gidenler nereye gidiyor? İstanbul'dan ayrılanların en çok gittikleri bölgelerse sırasıyla Doğu Marmara, Batı Marmara, Batı Karadeniz ve Ege Bölgeleri... Yani ,çevreye kaçış...
İstanbul'un nüfusu gelecekte ne olacak? İstanbul, her geleni doyuramıyor, yani nüfusu ememiyor. Özellikle göçlerden yük alıyor ve baş edemiyor. Tek çare, İstanbul'a yüzünü dönen iç göçü alternatif çekim merkezlerine yönlendirmek, onun için de yeni çekim merkezleri yaratmak.
Nüfus artışı bugünkü hızını korursa (binde 3), cumhuriyetin 100.yılında 21 milyonuz, 2050'de 48, belki 50 milyon!..O tarihte Türkiye nüfusu ne olacak dersiniz? Sıkı durun 100 milyon. Yani, yarısı İstanbul'da!
Bu nedenle, özellikle İstanbul'a göç veren dört bölge, Batı Karadeniz, Doğu Marmara, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerinde, nüfusu bloke etmek şart. Yerel fırsatları geliştiren; böylece anılan bölgelerde dış göç hareketini yavaşlatan politikaların ele alınması şart.
Aynı şekilde, iç göçler konusunda, ülke ve bölge ölçeğinde ikincil destinasyonları oluşturmak şart. Ya becerilemezse? Düşünmek bile istemezsiniz değil mi, 50 milyon nüfuslu , Türkiye'nin yarısının üşüştüğü İstanbul'u. Seçim arenasına çıkacaklara sormak lazım: İstanbul politikanız ne? Düşünmüşler midir acaba? Hiç sanmıyorum...