İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ofisi, İstanbul’un Anadolu yakasındaki en önemli arkeolojik alanlardan biri olan ve halen kazıların devam ettiği Küçükyalı-Maltepe’deki projenin ilk sunum toplantısını gerçekleştiriyor.
İstanbul’un ilk arkeoloji parkının oluşturulması ve bir örnek projenin ortaya konmasının hedeflendiği çalışma Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstanbul Arkeoloji Müzesi ve Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi işbirliği ile gerçekleştiriliyor.
Tasarımı Atölye Mimarlık tarafından yapılan ve Mimarlar Odası Türkiye Mimarlık Ödülü’ne layık görülen proje, arkeoloji ile kentsel tasarım ve mimarlık ilişkisini kurarak, alana yalnızca arkeoloji açısından değil, bölgenin gelişmesi, halkın katılımı ve sürdürülebilirlik açısından bütünsel bir yaklaşım ortaya koyuyor. Bu anlamda projede, kentsel gelişme, yeni işlevler ve kamusal alanın arkeolojik verilerle birlikte ele alınması amaçlanıyor.
Bu açıdan, özellikle kültürel mirasın korunması ile gelişmenin birbiriyle çelişen işlevler olarak algılandığı modelin dışında bir yaklaşımın geliştirilmesinin, semtlilerle ve bölgeyle ilişkisinin, dar açıdan yaklaşımların ve disipliner ayrımların ötesine geçerek kentsel tasarımı da ele alan bir kapsamda geliştirilmesinin Avrupa Kültür Başkenti perspektifleri ile ilişkili olduğunu düşünüyoruz.
Proje ile ne amaçlanıyor?
Arkeolojik alan koruma altına alınıyor. Tahribatın önüne geçiliyor.
Müdahaleci olmayan bir arkeolojik yaklaşım geliştiriliyor.
Kentin tarihine ışık tutulması hedefleniyor.
Açık Kapı uygulaması ile uygulaması ile rehberli turlar, güncel sanat etkinlikleri hedefleniyor.
Arkeolojik alanın etrafında halkın kullanımına açık bir koruma bandı ve yeşil alan oluşturuluyor.
Arkeoloji, bölgenin gelişmesinin, yaşamın zenginleşmesinin en önemli öğelerinden biri olarak görülüyor.
Kültür mirasının bölgenin gelişmesi için bir engel değil, tam tersine, gelişmeyi sağlayan bir kaldıraca dönüşmesi hedefleniyor.
Buradaki yaşam çevresinin daha nitelikli hale gelmesini nasıl destekleyeceği irdeleniyor. Tarihi alanın arkeolojik verilerini öne çıkaran kültür ve dinlence alanı olarak gezilmesi, kullanılması amaçlanıyor.
Çevresinde bilgi-danışma merkezi, eğitim atölyeleri hedefleniyor.
Arkeolojik alanın kendisini basit bir kullanım alanı haline getirmeyen bir etkinlikler merkezi haline gelmesi için çaba gösteriliyor.
Toplantıda projenin müellifi ve projeyi gerçekleştiren uzmanlar grubu adına arkeolog Alessandra Ricci (Koç Üniversitesi) bir sunum yapacak ve proje yaklaşımı tartışılacak.
Arkeolojik önemi nedir?
Küçükyalı'daki arkeolojik alanın imparator Theofilos tarafından (830-842) inşa ettirilen Bryas Sarayı olabileceğine dair bilgiler ileri sürülmüştür.
Yakın dönemde, 2001-2004 yılında yapılan çalışmalarda ise kalıntıların Patrik İgnatios (860-877) tarafından yaptırılan Satyros Manastırı'na ait olduğuna işaret edilmiştir.
Üzerinde kubbeli kilise bulunduğu belirlenen ve bir tepe oluşturan büyük sarnıç ve su kanalı, döneminin ender rastlanan örneklerindendir. Yapıldığı tarihlerde denizden ve adalardan görülen büyük bina olarak dikkat çekici bir görünüme sahip olduğu düşünülüyor.
Büyükada ile Maltepe arasında bulunan ve bir depremde sulara gömülen Vordonisi Adası'ndaki benzer özellikteki manastırla rakip olduğu düşünülüyor.
Burası kentin Asya yakasındaki en önemli arkeolojik alanlardan biri ve yerleşim alanı içinde kalmış olan bu bölgenin kentin gelişmesi içinde farkındalık üreten bir çalışma yöntemi ile ele alınması amaçlanıyor.