İşsizlik Mart döneminde yüzde 15.8 oldu. İşsizlik bir yıllık dönemde 4.8 puan artarken, Şubat dönemindeki tarihi rekor seviyesi yüzde 16.1'den bir miktar gerilemesi dikkat çekti. İşsiz sayısı bir yıllık dönemde 1 milyon 244 bin kişi artarken, dönemlik bazda 26 bin azaldı. İşsizlikte yıllık bazda 4.8 puan birden artış yaşanması ile Mart dönemi içinde işsiz kalanların sayısının 346 bin kişi olması kriz etkisiyle işten çıkarmaların sürdüğünü gösterdi. Genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 27.5 oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Şubat, Mart ve Nisan aylarını kapsayan Hanehalkı İşgücü Araştırması 2009 Mart Dönemi Sonuçlarını açıkladı. Buna göre, bir önceki yılın aynı dönemine göre, istihdam 241 bin kişi azalarak 20 milyon 389 binden 20 milyon 148 bine gerilerken, işsiz sayısı 1 milyon 244 bin kişi artarak 2 milyon 532 binden 3 milyon 776 bine çıktı. Mart döneminde tarım sektöründe çalışan sayısı 74 bin kişi artarken, tarım dışı sektörlerde çalışanların sayısı 315 bin kişi azaldı. Mevcut işsizlerin yüzde 9.2'sine karşılık gelen 346 bin kişi bu dönemde işten ayrıldı.
Bu rakamlarla istihdam oranı yüzde 40.3'ten yüzde 39.2'ye inerken, işsizlik oranı 4.8 puan birden yükselerek yüzde 11'den yüzde 15.8'e yükseldi. Şubat döneminde ise işsizlik oranı yüzde 16.1, işsiz sayısı 3 milyon 802 bin olmuştu. Bu sayılarla Mart döneminde Şubat dönemine göre işsizlik oranı 0.3 puan, işsiz sayısı 26 bin kişi azalmış oldu. Böylece dönemlik bazda cüzzi bir toparlanma işareti görüldü.
Tarım dışı işsizlik oranı yüzde 13.4'ten yüzde 18.9'a, genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 19.8'den yüzde 27.5'e çıktı. Kentte işsizlik oranı yüzde 12.7'den yüzde 18'e, kırsalda işsizlik oranı yüzde 7.5'ten yüzde 11'e çıktı.
"Umutsuzlar" olarak bilinen, iş aramayıp, çalışmaya hazır olanların sayısı 244 bin kişi artarak 2 milyon 345 bine çıktı. Umutsuzların 1 milyon 76 bini erkek, 1 milyon 269 bini kadınlardan oluştu. Umutsuzlar içinde yer alan, iş bulma ümidi olmayanların sayısı 215 bin kişi artarak 908 bine yükseldi.
Mart döneminde Türkiye'de kurumsal olmayan sivil nüfus bir önceki yılın aynı dönemine göre 820 bin kişilik artış ile 70 milyon 299 bin kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 862 bin kişi artarak 51 milyon 426 bin kişiye ulaştı.
İstihdamda sanayinin payı geriliyor
Mart döneminde istihdam edilen 20 milyon 148 bin kişinin yüzde 22.7'si tarım, yüzde 19.8'i sanayi, yüzde 5.3'ü inşaat, yüzde 52.2'si ise hizmetler sektöründe yer aldı. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında, tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payının 0.6 puan, hizmetler sektörünün payının 1.3 puan arttığı, buna karşılık sanayi sektörünün payının 1.8 puan, inşaat sektörünün payının ise 0.1 puan azaldığı görüldü.
Bu dönemdeki işsizlerin; yüzde 73.3'ü erkek nüfus, yüzde 61.5'i lise altı eğitimli. Yüzde 21.5'i bir yıl ve daha uzun süredir iş arıyor. İşsizler sıklıkla (yüzde 31.8) "eş-dost" vasıtasıyla iş arıyor. Yüzde 91.3'ü (3 milyon 449 bin kişi) daha önce bir işte çalıştı. Daha önce bir işte çalışmış olan işsizlerin yüzde 42.4'ü "hizmetler", yüzde 26.8'i "sanayi", yüzde 19.6'sı "inşaat", yüzde 8.7'si "tarım" sektöründe çalıştı. Yüzde 2.5'i ise 8 yıldan daha önce işinden ayrıldı. İşsizlerin yüzde 28.9'unun çalıştığı işin geçici olduğu belirlendi. Yüzde 25.9'u işten çıkarılanlar, yüzde 12.3'ünü kendi isteğiyle işten ayrılanlar, yüzde 9.5'ini işyerini kapatan/iflas edenler, yüzde 7.3'ünü ev işleriyle meşgul olanlar, yüzde 6.5'ini öğrenimine devam eden veya yeni mezun olanlar oluşturdu.
Bu dönemde istihdam edilenlerin; yüzde 73.3'ü erkek nüfustan oluştu. Yüzde 58'i lise altı eğitimli. Yüzde 60.5'i ücretli, maaşlı ve yevmiyeli, yüzde 27.5'i kendi hesabına ve işveren, yüzde 12'si ücretsiz aile işçisi. Yüzde 58.2'si "1-9 kişi arası" çalışanı olan işyerlerinde çalışıyor. Yüzde 2.6'sının ek bir işi vardır. Yüzde 3.7'si mevcut işini değiştirmek veya mevcut işine ek olarak bir iş arıyor. Ücretli olarak çalışanların yüzde 91.5'i sürekli bir işte çalışıyor.
Yaptığı işten ötürü herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalışanların oranı, önceki yılın aynı dönemine göre 0.7 puanlık azalışla yüzde 41.3 olarak gerçekleşti. Bu dönemde, geçen yılın aynı dönemine göre tarım sektöründe sosyal güvenlikten yoksun çalışanların oranı yüzde 87.8'den yüzde 84.4'e, tarım dışı sektörlerde yüzde 29'dan yüzde 28.7'ye düştü. Mart döneminde, Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, geçen yılın aynı dönemine göre 1.2 puanlık artışla yüzde 46.5 olarak gerçekleşti. Erkeklerde işgücüne katılma oranı geçen yılın aynı dönemine göre 1.1 puanlık artışla yüzde 69.5, kadınlarda 1.3 puanlık artışla yüzde 24.4 oldu. Kentsel yerlerde işgücüne katılma oranı 1.5 puanlık artışla yüzde 45.3, kırsal yerlerde ise 0.6 puanlık artışla yüzde 49.5 seviyesinde gerçekleşti.
İşgücünün eğitim ve yaş dağılımları ise; toplam işgücünün yüzde 17.7'sini 15-24 yaş grubundakiler oluşturdu. Lise altı eğitimlilerde işgücüne katılma oranı yüzde 44.1 iken, yükseköğretim mezunlarında bu oran yüzde 77.5 oldu. Lise altı eğitimlilerde erkeklerin işgücüne katılma oranı yüzde 67.8 iken, kadınlarda yüzde 19.8 oldu. Lise ve dengi okul mezunlarında erkeklerde işgücüne katılma oranı yüzde 73.9 iken, kadınlarda yüzde 33.9. Yükseköğretim mezunlarında erkeklerde işgücüne katılma oranı yüzde 82.7 iken, kadınlarda yüzde 70.3 oldu.
12.9 milyon kişi işgücü dışı kaldı
Mart döneminde işgücü dışında olup, daha önce bir işte çalışanların yüzde 20.1'i "tarım", yüzde 11.8'i "sanayi", yüzde 3.5'i "inşaat", yüzde 19.9'u ise "hizmetler" sektöründe çalıştı. Yüzde 44.7'si ise 8 yıldan önce işten ayrıldı. Daha önce bir işte çalışıp, sözkonusu dönemde işgücü dışında olanların (12 milyon 888 bin kişi); yüzde 9.9'si emeklilik, yüzde 10.5'i mevsim gereği, yüzde 6.8'i sağlık nedeniyle, yüzde 4'ü eşinin isteği ve evlilik, yüzde 5.1'i işten çıkartılma/işyerinin kapanması, yüzde 3.3'ü işinden memnun olmama, yüzde 15.6'sı diğer nedenlerle en son çalıştıkları işten ayrıldı. Mart döneminde 1 milyon 249 bin kişi işe yeni başladı veya iş değiştirdi. Bunun toplam istihdam içindeki oranı yüzde 6.2 olarak belirlendi. İşe yeni başlayan veya iş değiştirenlerin yüzde 31.2'si 25-34 yaş grubunda bulunuyor. Bu dönemde işe başlayan veya iş değiştirenlerin yüzde 18.2'si "sanayi", yüzde 38.7'si "hizmetler", yüzde 23.8'i "inşaat" sektöründe, yüzde 19.3'ü ise "tarım" sektöründe işe başladı.