İş sağlığı ve güvenliği konusunda bilinç ve farkındalık artmaya devam ederken, İş Sağlığı ve İş Güvenliği Uzmanlığı da daha çok talep edilen bir meslek haline gelmeye başladı. 28 Nisan Dünya İş Sağlığı ve Güvenliği Günü’nde konunun eğitim tarafıyla ilgili de bilgi vermek istedik. Aynı zamanda MESKA Vakfı (Meslek Hastalıkları-İş Kazaları Araştırma ve Önleme Vakfı) Başkanı olan Üsküdar Üniversitesi İSG Koordinatörü Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimi ve uygulamalarıyla ilgili sorularımızı yanıtladı.
İş Sağlığı ve Güvenliği Programı hakkında bilgi verebilir misiniz? Program neleri kapsıyor? Hangi alanlarda iş imkanı sunuyor?
Teknolojik gelişmenin süreklilik arz etmesi, her gün çalışma alanlarına katılan yeni iş kolları ve yeni teknoloji ile karşılaşılan yeni sorunların araştırılmasını ve çözümlenmeye çalışılmasını gerektiriyor. Bu bağlamda İş Sağlığı ve Güvenliği Programı, meslek yüksekokulları ve lisans programları kapsamına da alınarak, eğitimli İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonelleri yetiştirilmesi amaçlanıyor. Mezunların istihdam imkânları yüksek. Avrupa Birliği uyum yasalarına göre özel ve kamu ayrımı fark etmeksizin tüm kuruluşlarda İş Sağlığı ve İş Güvenliği Uzmanlarının bulundurulması zorunluluğu doğduğundan geleceğin en parlak mesleklerinden biri olarak görülüyor.
Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan
İş sağlığı ve güvenliğinde son dönemde ne gibi değişiklikler, gelişmeler oldu? Özellikle pandemi dönemi neleri değiştirdi?
2014 yılında Soma’da yaşanan maden kazası; iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili toplumsal farkındalık kazandırdı. Yaşanan bu farkındalık sigortalı çalışanların işverenlerden talep edebilme güveni kazanmasını sağlarken, dolaylı olarak güvenli çalışma ortamına sahip işyeri sayısında da artışa zemin hazırladı.
Özellikle tüm dünyayı etkisi altına alan pandemi; insan sağlığı ile sınırlı kalmadı, ülke ekonomilerini de doğrudan etkiledi. Üretim veya hizmetin devamlılığında sigortalı çalışanların iyilik hallerinin sağlanmasında iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları daha fazla önem kazandı. Özellikle işyerlerine ve çalışma niteliğine uygun COVİD -19 rehberlerinin oluşturulmasında, çalışanların sağlık ve hijyen konusunda eğitimlerinin yenilenmesi ve çalışanların denetim ve takiplerinin düzenli yapılmasında; iş sağlığı ve güvenliği profesyonellerinin rehberliğine ihtiyaç duyan işveren sayısında artışa neden oldu.
Türkiye’de inşaat/yapı sektöründe iş güvenliği ve sağlığına verilen önemle ilgili neler söyleyebilirsiniz?
İnşaat/Yapı sektörü İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri olarak nitelendiriliyor. Her ne kadar çalışma ortamında alınan güvenlik tedbirleri azami seviyeye çıkartılsa da; teknolojiye ve beden gücüne orantılı olarak duyulan ihtiyaç çalışanların iş kazası veya meslek hastalığına yakalanma olasılığında artışa neden oluyor. Bu nedenle sektörel olarak değerlendirildiğinde işin devamlılığında kullanılan makine-teçhizat veya malzemeler için iş sağlığı ve güvenliği kriter olarak değerlendirilerek alternatiflerin tercih edilmesi kazaların minimize edilmesine imkan sağlayacaktır. Örneğin, Oral (2020)’nin yaptığı bir araştırmada yeni nesil beton donatılarının (Makro ve Mikrosentetik Fiber Donatılar) kullanılacağı alanlarda öncelikli tercih edilmesi; hem iş sağlığı ve güvenliği hem de maliyet ve mühendislik açısından avantaj sağlamaktadır. İş Sağlığı ve Güvenliği özellikle yapı sektöründe projelerin tüm evrelerinde bir bütün olarak değerlendirilmelidir. Yeni teknolojilerden faydalanılmalıdır. Gelecekte İş Güvenliği uzmanlarının sahada yardımcısı olacağını düşündüğüm Dron teknolojisini öğrenmeleri ve kullanmaları gerekecektir. Yine hızla gelişen 3D yazıcıların da kullanılması gerekecektir.
Dünya iş sağlığı ve güvenliği günü kapsamında söylemek istedikleriniz…
Dolaylı olarak ülkelerin kalkınmasını ve istihdam ihtiyacının artmasında etkili olan iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları ile öncelikli amaç bulunmaz bir cevher olan ‘insanı’ korumaktır. Hızla kullanımı artan robotlar konusunda detaylı bilimsel çalışmalar yapılmalıdır. İnsanı seven ve korumayı amaç edinen tüm İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonellerinin günü kutlu olsun.