2008 yılı başında leasingte KDV'nin yüzde 1'den yüzde 18'e yükseltilmesi, yıl içinde açılan kapatma davasıyla ortaya çıkan siyasi belirsizlik ve global kriz son beş yılda büyüme yolunda ilerleyen iş makineleri sektörüne fren yaptırdı. Üst üste gelen olumsuzluklardan dolayı pek çok sektörde olduğu gibi inşaat sektörünü de etkisi altına alan durgunluk iş makinesi satışlarının yedi ayda yüzde 39 azalmasına neden oldu.
2007'de 11 bin 500 adetlik satış rakamına ulaşarak yılı 4.6 milyar dolar
büyüklükle kapatan iş makineleri pazarının
2008'i 6 bin 500 adetlik satış ile
kapatacağı tahmin ediliyor. Pazar büyüklüğünün ise 3.8 milyar dolarda kalması
bekleniyor.
Sektörde bin 500 firmanın faaliyet gösterdiğini ve 15 bin 500 çalışana istihdam sağlandığını belirten Türkiye İş Makineleri Distribütör ve İmalatçıları Birliği (İMDER) ve İstif Makineleri Distribütör ve İmalatçıları Derneği (İSDER) Başkanı Rızanur Meral, Türkiye ekonomisinin yaklaşık yüzde 2'sini oluşturan sektör için 2008'in zor bir yıl olduğunu söyledi.
İş makineleri alım kararlarının 2008 yılında yaşanan olumsuzluklardan dolayı
ertelendiğini belirten Meral, "Sektörde yaklaşık yüzde 40'lık bir daralma söz
konusu. Yüzde 40'lık daralmanın 34'ü leasing'deki KDV uygulamasından, geri kalan
6 puanlık kısmı ise global dalgalanmanın Türkiye'ye yansıması ve konut
sektöründeki kısmi yavaşlamadan kaynaklandı" açıklamasını
yaptı.
Kiralamalar hızla artıyor
İMDER Genel Sekrekeri Faruk Aksoy da 2007'de satışlardaki payı yüzde 70 civarında olan leasing kullanımının yüzde 46'lara düştüğünü firmaların artık distribütör veya üreticiden "vadeli" veya "peşin" alıma döndüğünü açıkladı. Banka kredisi kullananların da arttığına değinen Aksoy, kiralamaların hızla arttığına dikkat çekti. Aksoy bugün sektörün yüzde 5'inin kiralama yaparak projeleri gerçekleştirdiğini ve bunun önümüzdeki günlerde daha da artacağını vurguladı.
Borusan Makine İcra Komitesi Üyesi Murat Erkmen iş makinesi kiralamanın müşterilere sunduğu çok sayıda avantaj nedeniyle Avrupa ülkelerinde de giderek yaygınlaştığını belirterek, "Kısa dönemli ihtiyaçlar için iş makinelerinin kiralanması tercih edildiğinde, kira bedeli ve sarf malzemeleri dışında hiçbir maliyetin karşılanması gerekmiyor. Maliyetlerin kolaylıkla hesaplanabiliyor olması kiralama işini giderek daha cazip hale getiriyor" dedi.
Kiralamanın pazarda satılan makine adedini olumsuz değil olumlu yönde etkileyeceğini öne süren Erkmen "Bunun sebebi iş makinesi kiralama sektörüne girmek isteyen firmaların mecburen filo kurmak için makine alma ihtiyacıdır" dedi.
Erkmen, kiralama hizmetinin gördüğü yoğun talep nedeniyle 2008 kiralama ciro
hedeflerini yüzde 35 büyüterek revize ettiklerini anlattı. Volvo İş Makineleri
Türkiye Satış ve Pazarlama Direktörü Hakan Koralp de KDV artışı sonrası
satışlarında leasing oranının yüzde 85'lenden 65'lere indiğini, 2007'de bin adet
satışlarının bu yıl 750-800 civarında olmasını öngördüklerini
söyledi.
İş makineleri sayısında geriyiz
Türk iş makineleri sektörü 2007'de ihracatta yüzde 63'lük büyüme ile 803 milyon dolarlık bir rekora imza attı. Sektörde ağırlık yüzde 83'lük bir pay ile distribütör firmaların elinde. Pazarın yüzde 17'si ise imalatçı firmaların kontrolünde.
Üretimin yüzde 33'ü ihracata geri kalan kısmı ise iç pazara gidiyor. Türkiye'nin aktif makine sayısının Avrupa'nın çok gerisinde olduğuna dikkat çeken Meral, Almanya'da 400 bin adet olan 7 yaş altındaki aktif makine sayısının Türkiye'de 43 bin adet olduğunu dile getirdi. İstif makinalarında ise 2000 yılı öncesinde 2 bin adet olan satışın 2007'de 9 bin 500'e ulaştığını belirten Meral bu yıl 7 ayda 3 bin 525 adet makine satışıyla yüzde 7'lik bir büyüme olduğunu da dikkat çekti.