FOTO: OSHA Temsilcisi Zinta Podniece, Zonguldak İş Teftiş Kurulu Grup Bşk Zeki Kömürcü ve KARDEMİR İş Güvenliği Uzmanı Mustafa Sarıoğlu
Avrupa ile eşzamanlı olarak 2008–2009 yıllarında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (EU-OSHA) ile işbirliği çerçevesinde yürütülen Risk Değerlendirmesi Kampanyası’nın Kapanış Sempozyumu, 27 Nisan 2010 tarihinde Karabük Üniversitesi’nde yapıldı. Prof. Dr. Bektaş Açıkgöz Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen sempozyuma, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, EU-OSHA, KKTC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı temsilcileri, çeşitli firmaların iş sağlığı ve güvenliği uzmanları ve Karabük Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinden oluşan yaklaşık 150 kişi katıldı. Sempozyumda, Zinta Podniece Avrupa Çapında İyi Uygulama Ödülleri Yarışması konusunda katılımcılar bilgilendirilirken; 'İşyerinde Risk Değerlendirmesinin Esasları ve Uygulamaları', 'İşyerlerinde İSG Yönünden Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri' konuları ele alındı, ülke genelinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi kampanyası kapsamında gerçekleştirilen 'İyi Uygulama Örnekleri' yarışmasında ilk beşe giren örneklerin sunumları yapıldı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü Kasım Özer, konuyla ilgili olarak şu değerlendirmelerde bulundu:
“Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı her iki yılda bir, İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) alanında tüm Avrupa’yı ilgilendiren öncelikli konularda “Avrupa İSG Haftası” adı altında çeşitli etkinliklerin gerçekleştirildiği ve iki yıl boyunca devam eden, her kampanyada farklı başlıkların kullanıldığı bir çalışma yürütmektedir. Daha önceki yıllarda gerçekleştirilen kampanyalardan bazıları; Stres, Tehlikeli Maddeler, Gürültü, Genç Çalışanlar, Kas-İskelet Sistemi Hastalıkları gibi başlıklar üzerine olmuştur. Bakanlığımız da son yıllarda gerçekleştirdiği etkinliklerle Ajans çalışmalarına aktif olarak katılmaktadır. Örneğin, “Genç Çalışanlar” konulu “Avrupa İSG Haftası” 2006 Sempozyumu, ilgili tarafların da katılımı ile Ankara’da düzenlenmiştir. Yine aynı şekilde 2007 yılında “Yükü Hafifletin” sloganı ile Kas-İskelet Sistemi Hastalıkları konulu “Avrupa İSG haftası” İstanbul’da gerçekleştirilen bir etkinlikle ülkemizde de kutlanmıştır.
2008–2009 yıllarında yürütülen iki yıllık kampanyanın konusu ise Ajans tarafından “Risk Değerlendirmesi” olarak belirlenmiştir. Riskin yönetimine odaklanan kampanya, tüm Avrupa ülkelerinde olduğu gibi ülkemizde de yürütülmüş ve ülke genelinde yapılan “İyi Uygulama Ödülleri” yarışması kapsamında konuya dikkat çekilerek, yarışma sonucunda ilk beşe giren örnekler, firma yetkililerince hazırlanan sunumlarla, yaptığımız birçok etkinlikte kamuoyu ile paylaşılmıştır. Ayrıca, seçilen bu beş iyi uygulama örneğinin ilk ikisi, Ford Otosan ve Ereğli Demir Çelik Fabrikaları A.Ş (ERDEMİR), Avrupa’da yapılan ülkeler arası yarışmaya gönderilmiş ve Nisan 2009 da EU-OSHA tarafından yapılan açıklamaya göre; ERDEMİR’in örneği, “Önerilebilen Uygulama Örnekleri” arasına girmeye hak kazanmıştır. Prosedür gereği EU-OSHA yarışma sonuçlarını ilan edene kadar, Avrupa yarışmasına gönderilen ilk iki örnek hiçbir yerde lanse edilemediğinden dolayı, ulusal düzeyde başarılı olan ve son üç sırayı paylaşan Türk Traktör, Ford Otosan’ın başka bir örneği ve İÇDAŞ firmalarının iyi uygulama örnekleri ise, 01–03 Kasım 2008 tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen 5. Uluslararası İSG Bölgesel Konferans’ında İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından ilan edilmiş ve firma yetkililerince sunumları yapılarak, kamuoyu ile paylaşılmıştır.
Yine bu kapsamda, iş kazaları ve meslek hastalıklarını azaltmayı hedefleyen, sağlıklı işyerleri ve risk değerlendirmesinin önemini vurgulayan aktivitelerle ülke çapında bilgi ve deneyimlerin paylaşılması amacıyla, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü ve EU-OSHA işbirliği ile 03 Aralık 2008 tarihinde Bursa’da “Risk Değerlendirmesi Sempozyumu” düzenlenmiştir. İlk beşte yer alan iyi uygulama örneklerinin ilk ikisi hariç diğerleri, bu sempozyumda da firma temsilcileri tarafından katılımcılarla paylaşılmıştır. Sempozyumda ayrıca Bursa ilinde tekstil, otomotiv ve metal sektöründe önde gelen firmaların risk değerlendirmesi konusundaki iyi uygulama örneklerine de yer verilmiştir.
2006 yılında yapılan bir çalışmayla, 2008 yılında İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin ülke düzeyinde etkinliğinin artırılması sonucunda meydana gelen iş kazası sayılarında önemli bir azalmanın olacağı öngörülmüş ve % 20 azaltılması hedeflenmiştir. Gerek Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı gerekse ilgili tarafların yürüttüğü eğitim, tanıtım, bilgilendirme, duyarlılık artırma faaliyetleri, Kişisel Koruyucu Donanım piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetleri kapsamında ürün güvenliği ve işletme güvenliği açısından yapılan denetimler ve İSG teftişleri sonucunda 2006–2008 döneminde iş kazaları sayısında %8 oranında azalma tespit edilmiştir. 2006 yılına göre 2008 yılında işyeri sayısında %13, çalışan sayısında ise %12,5’luk bir artış olmuştur. Yüz bin işçide meydana gelen kaza sıklığı değerlendirildiğinde ise, 2006 yılında bu sayı 1011 iken, 2008 yılında 829’a düşmüştür. Yani yüz bin işçi başına kaza sıklığı sayısında %18’lik bir azalma tespit edilmiştir. Buna rağmen, gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında iş kazaları ve meslek hastalıkları yönünden çok iyi bir noktada olmadığımız gerçektir.
Bu nedenle, yaptığımız çalışmaların önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Bakanlık ve Genel Müdürlük olarak, kaynaklarımızı en etkin biçimde kullanarak çalışma barışının ve sosyal güvenliğin sağlanması yolunda sunduğumuz hizmetlerin uluslararası normlara, iş hayatının gereklerine ve değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve sürekli iyileştirilmesi yönünde çalışmalarımıza hız kesmeden devam edeceğimizden hiç kimsenin kuşkusu olmasın. Tabii ki bunu yalnızca genel Müdürlüğümüzün sorumluluğunda değerlendirmek yanlış olacaktır. Çünkü sağlıklı ve güvenli bir gelecek, çalışan, işveren ve devlet olarak hepimizin sorumluluğudur”.
EU-OSHA tarafından, “Sağlıklı işyerleri, sizin için de önemlidir, işiniz için de!” sloganı ile başlatılan bilgilendirme kampanyası özellikle inşaat, sağlık ve tarım gibi yüksek risk taşıyan sektörlerle, küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) ihtiyaçlarına odaklandı. İş kazaları ve meslek hastalıklarını azaltmayı hedefleyen, sağlıklı işyerleri ve risk değerlendirmesinin önemi kampanya çerçevesinde Türkiye çapında düzenlenen çeşitli aktivitelerle vurgulandı.