Danıştay 13’üncü Dairesi, Ilısu Baraj Gölü altında kalacak olan 12 bin yıllık tarihi Hasankeyf’teki eserlerin taşınması için Devlet Su İşleri’nin yaptığı ihaleyi 25 Kasım 2018’de iptal ederken, 3 eserin taşınmasından sonra gelen karar doğrultusunda Kültür ve Turizm Bakanlığı da ihale ile ilgili soruşturma açmıştı. Cumhuriyet'ten Mehmet Kızmaz'ın haberine göre; danıştay kararına rağmen tarihi ilçede taşıma işlemlerinin yapıldığı ortaya çıktı. Cumhur Alp+Alp İnşaat iş firmalarının ortaklığı, önce kapısını ve duvarını taşındığı Eyyübü(Kızlar) Camii 13 Aralık Perşembe günü akşam 18:00’dan sonra taşınmış. El Rızk Camii’sinide parçalayarak taşıyacak olan firmalar caminin minaresini de bir kaç güne taşıyacakları öğrenildi. Yurttaşlar, Danıştay'ın durdurma kararı ardından Hasankeyf’teki taşıma işlemlerinin dahada hızlandırıldığını söylüyor. Hasankeyf’i Yaşatma Girişimi’nden Rıdvan Ayhan, Danıştay’ın ihaleyi iptal ettirip, taşınma ihalesinin yeniden yapılmasına karar vermesine rağmen şirketlerin taşıma işlemlerine devam etmesini eleştirerek,“İnsanlardan fazla tepki olmasın diye akşam saatlerinde taşındı” ifadesinde bulunurken yine Girişim’den Murat Tekin ise, “Kimseye hasap vermiyorlar. İstedikleri gibi davranıyorlar” dedi.
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü; İnsan hakları ihlali
Öte yandan Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), Hasankeyf’te geçen yıl taşınan ilk tarihi ve kültürel varlık olan Zeynel Bey Türbesi hakkında, ‘İnsan hakkı ihlali’ yaptığına karar verdi. Uluslararası Su Araştırmaları Derneği(FIVAS), Hasankeyf’i Yaşatma Girişimi ve Hasankeyf Matters tarafından yapılan şikayeti değerlendiren, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) Çok Uluslu Şirketler Rehberi, geçtiğimiz yıl Zeynel Bey Türbesinin taşınması işlemini gerçekleştiren Hollanda firması Bresser’in yerel halkın görüşünü almadan taşıma işlemini gerçekleştirerek, ‘İnsan Hakları İhlali’ yaptığına karar verdi.
Taşıma bittikten sonra, “Hak ihlali” kararı
Verilen kararda, şu ifadelere yer verildi: “Bresser, türbenin taşınmasına başlanmadan önce yerli halkın yeterli bir şekilde fikrini almamış, türbenin Hasankeyf’te muhafaza edilmesi veya yerinin değiştirilmesinin planlanmasına halkın anlamlı bir şekilde katılımını sağlamamıştır. Dolayısıyla, türbenin taşınması insan haklarının ve özellikle de, yine bir insan hakkı olan ve Avrupa Mimari Kültür Mirasının Korunması Sözleşmesi (CETS 21) ve OECD Çokuluslu Şirketler Rehberi’nde de yer alan kültür hakkının ihlali niteliğindedir. İnsan hakları kapsamında yer alan kültür hakkının ihlalinden kaçınmak için, yöre halkı da dahil olmak üzere bütün paydaşların Zeynel Bey Türbesi taşınmadan önce kapsamlı bir şekilde görüşünün alınmış olması gerekirdi.”