Küresel krizin etkilerini ilk yaşayan sektörlerden biri olan inşaat ve gayrimenkulde asıl canlanma 2012 yılında bekleniyor. 2010'un toparlanma yılı olması öngörülen sektörde, 2012'ye kadar yıllık ortalama büyümenin yüzde 5-6'lar seviyesinde olacağı ifade ediliyor. Konut kredi faizlerinin yüzde 1'in altına düşmesi ve uzayan vadelerin alım kararlarını olumlu etkilediğini belirten kimi sektör firmaları ise daha pembe bir tabloyla yüzde 10'luk bir büyümeye odaklanmış durumda. 2009'u yüzde 20 küçülmeyle geride bırakmaya hazırlanan sektördeki en iyimser beklenti, alım iştahının artması yönünde. Sektörde, 2010'da yapılacak projelerin artık daha rekabetçi olacağı ve bu nedenle farklılaşan projelerin iş yapacağı görüşü hâkim.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Başkanı Turgay Tanes, gelecek yıl yüzde 5-6 büyüme öngörüyor. Faizlerin düşmesi ve ekonomik faaliyetlerin bir miktar canlanmasıyla 2010'da toparlanma döneminin başlayacağını belirten Tanes, "Türkiye gayrimenkul piyasasında 2010'da sınırlı bir talep artışı, nispi de olsa yatırımlarda ve arzda yükseliş, stoklarda düşüş bekliyoruz. Toparlanmayla geçeceğine inandığımız 2010'u takiben yavaş ve kademeli bir büyüme dönemine girileceğini öngörüyorum. Eski büyüme oranlarına ise kısa vadede ulaşılamaz" dedi.
Konut arzı sınırlı artacak
2009'u ilk üç çeyrek rakamlarına göre yüzde 19,6 daralmayla kapatan inşaat ve gayrimenkul sektöründe krizin yansımasını gösteren en önemli verilerden biri konut arzı, ruhsatlandırma ve satış rakamları. 2008 öncesinde çok hızlı artış gösteren konut arzı, 2009'da yüzde 15-20 seviyelerinde geriledi. 2005-2007 döneminde yıllık ortalama 580 bin adet yapı ruhsatı alınırken, krizin baş gösterdiği 2008'de bu rakam yüzde 14 düşüşle 504 bin adede geriledi. Krizin etkisini iyiden iyiye hissettirdiği 2009'da ise yüzde 15 düşüşle yaklaşık 420 bin adet yapı ruhsatı alındı. Türkiye'nin yıllık ortalama 650-700 bin yeni konut arzına ihtiyacı olduğunu söyleyen Tanes, 2010'da mevcut arz fazlası eritilene kadar, arzda ciddi bir artış beklentisi olmadığını belirtti. Tanes, 2010'un dünyada ve Türkiye'de gayrimenkul piyasaları için normale dönme çabalarıyla geçeceği yönünde bir değerlendirmede bulunarak "2010'da Türkiye gayrimenkul piyasasında sınırlı bir talep artışı, yatırımlarda ve arzda nispi bir yükseliş, stoklarda bir miktar azalış, fiyatlarda bir miktar hareketlenme bekliyoruz" dedi.
2010'da yeni bir orta vadeli döneme girileceğini söyleyen Tanes, bu süreci sınırlı bir büyüme dönemi olarak nitelendirdi. Tanes, gerçek dengelerin ancak 2012'de kurulabileceğini kaydetti.
Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren
Umutlar kamu yatırımlarında
2010, inşaat sektörünün toparlanacağı, yap-satın biraz daha hareketleneceği, başlanmış projelerin tamamlanacağı bir yıl olacaktır. Ümidimiz inşaatta kamunun aktif olması yönünde. Anadolu'ya yayılmış karayolları projeleri, gerek Devlet Su İşleri'nin tarım ve enerji projeleri açısından gerekse TOKİ'nin konut yatırımları açısından 2010'un hareketli bir yıl olmasını bekliyoruz. Bu doğrultuda kamu sektörünün; inşaat sektörü ve müteahhitlik faaliyetlerinin canlanmasında esas rolü üstleneceğini düşünüyorum.
Sinpaş GYO CEO'su Faruk Çelik
Farklılaşan proje iş yapacak
2009 Haziranı'nda KDV ve stopaj teşvikleri nedeniyle konut satışları 450 bine dayandı. Eğer teşvikler olmasaydı, konut satışları bu yıl 380 binlerde kalırdı. 2010 yılının ise bir nebze aynı rakamlarla kapanacağı görüşündeyim. Çünkü teşvik olmadan küçük bir kıpırdanmayla yine 450 bin konut satışı gerçekleşecektir. 2010'daki projelerde, fiyatta rekabetin artık fazla olmayacağını düşünüyoruz. Buna karşılık projelerdeki farklılıklar öne çıkacak. İnsanların beklentilerini karşılayan projeler iş yapacak.
Soyak Holding CEO'su Emre Çamlıbel
İkinci çeyrekte fiyatlar yükselebilir
2010 yılı için ülke ekonomisinde öngörülen büyüme beklentisi, gayrimenkul sektörü için de umut verici gelişmeler vaat ediyor. 2010 yılında, tüketici güven endeksi ve kapasite kullanım oranlarındaki artışla hareketlenen ekonominin, gayrimenkul sektörüne de yansımasıyla birlikte, özellikle konut fiyatlarında 2'nci çeyrek itibariyle bir miktar yükselme söz konusu olacak. Marka güvenilirliğini ve itibarını ispatlamış firmaların projeleri, gelecek yatırımı olarak tercih edilmeye devam edecek.
Ağaoğlu İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ağaoğlu
Yüzde 10 civarı büyüme yaşanır
2009'un ikinci yarısında faizlerin gerilemesi, sektöre çok önemli bir hareket kattı. 2010 yılında faizlerin bu seviyelerde kalması durumunda yüzde 10 civarında bir büyüme yaşanacağını öngörüyorum. Bütün ekonomistlerin Türkiye ekonomisi için yaptıkları yüzde 4 büyüme beklentilerine karşın, her zaman dinamik bir pazar olan inşaat pazarına olumlu yansıyacağı kanaatindeyim. Düşen faizler ve uzayan vadelerin alıcıları harekete geçireceğini düşünerek biz de yatırımlarımızı bu yönde konumlandırıyoruz.