Araştırmalara göre, Türkiye'deki iş kazaları en çok inşaat alanlarında gerçekleşiyor. Kazaların çoğu sorumsuzluk nedeniyle meydana gelirken, işverenlerin ve uygulamada görev yapan teknik elemanların bu sorunun bilincinde olması gerektiği vurgulanıyor. Ancak buna rağmen şantiye alanlarında yaşanan kazaların çoğu ölümle sonuçlanıyor.
Getiğimiz günlerde 4 işçinin ölümüyle sonuçlanan İzmir Menemen'deki viyadük kazasından kurtulan işçinin açıklamaları da gerekli tedbirlerin alınmadığını bir kez daha hatırlatıyor. Şantiye alanlarında yaşanan kazaların çok çeşitli nedenleri olabilirken, bunlardan biri de güvenli iskele sistemlerinin kullanılmaması. Konuyu daha detaylı anlatması için URTİM Kalıp ve İskele Sistemleri Yönetim Kurulu Başkanı Serdar Urfalılar'a ulaştık.
Aynı zamanda KALİSDER Kalıp ve İskeleciler Derneği ve İMMİB Yapı Komitesi Başkanı olan Serdar Urfalılar, Yapı.com.tr'ye iskele kazalarının temel nedenlerini ve önleyici çalışmaları anlattı.
-İskele kazalarının temel sebebi nedir ?
İskele kazalarının temel olarak, iskele kurulumunda doğru bağlantı ve montaj yapmamaktan, hatalı malzeme kullanılması, zayıf temeller, yetersiz kenetlenme veya yanlış kenetlenme gibi nedenlerden dolayı meydana gelebilir. İskele kurulumu için belirli şartlar ve hesaplamaların yapılması gerekir. Bu hesaplama ve şartlarla ilgili yapılan hatalar ve ihmalkarlıklar iskele kazalarına neden olabiliyor.
-Kazaları önleyici çalışmalar yapılabilir mi ?
İskele kurulumuyla ilgili yapılan temel hatalar ve olması gerekli standartlar aşağıdaki gibidir. İskele kazalarını önleyebilmek adına bu standart ve şartlara uyulmasının gerekliliği son derece önemlidir.
Malzeme kaynaklı hatalar;
1 Temmuz 2015 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı inşaatlarda kullanılan bina dış cephe iş iskeleleri için standart getirerek, tebliğ yayımladı. Bina dış cephe iş iskeleleri TSE standartlarına göre yapılacak. Tebliğde dış cephe iskeleleriyle ilgili şu bilgiler yer aldı: “Ruhsata tabi yapılarda kullanılacak ön yapımlı çelik ve alüminyum alaşımlı bileşenlerden oluşan dış cephe iş iskelelerinin statik hesapları ile detay çizimleri ilgili proje müellifince yapılır ve ruhsat eki statik proje dâhilinde kabul edilir. Ön yapımlı çelik ve alüminyum alaşımlı bileşenlerden oluşan iş iskeleleri, güvenli olarak kullanılabilecek biçimde kazara hareket etmeyecek veya göçmeyecek tarzda TS EN 12811-1 ve TS EN 12810-2 standartlarına göre tasarlanmalı; iskele bileşenleri güvenli şekilde taşınabilecek, kurulabilecek, kullanılabilecek, bakımı yapılabilecek, sökülebilecek ve istiflenebilecek şekilde tasarlanmış olmalıdır. Kullanılan malzemeler, tasarım verilerinin sağlandığı TS EN 12810-1 ve TS EN 12811-2 standardında verilen gerekleri sağlamalı, normal çalışma koşullarına dayanabilecek sağlamlık ve dayanıklılıkta olmalıdır. Proje ve detaylar, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği ile ilgili diğer yönetmelik ve standartlarda belirtilen asgari koşulları sağlamalıdır.” 18211 standartlarına bakıldığında iskelede kullanılan tüm malzemelerin hangi standartlarda olması gerektiği belirtiliyor. Örneğin platformlarda TS-EN 12810, kelepçelerde EN 74’e, ahşap platform kullanacaksak BS 2482 geçerlidir. Bu bilgiler ışığında kazanın meydana geldiği iskele için “malzeme seçimi nedir?”, “standartlara uygun seçim yapılmış mıdır”, “Kurulumdan önce bu standartların kontrolü yapılmış mıdır?” sorularının cevabı yanıtlanmalıdır. Bu ancak ve ancak sahada yapılacak şeffaf inceleme ile belirlenebilecektir.
Uygulama hataları:
Özel yükler sınıfına giren uygulamalarda statik hesap yapılması gerekir. Bu hesapta; dökülecek betonun ağırlığı hesap edilmeli, bu ve buna benzer iskeleler kurulacağı zaman ara yatay elemanları mümkün oldukça kısa tutulmalıdır. Yüksek iskelelerde dikey elemanlar arttırılarak iskeleye gelecek toplam yük yayılmalıdır.
-Güvenli İskele Sistemi nedir ?
Güvenli iskele sistemi klasik cephe iskelelerindeki iş kazası ve işçilik hataları gibi sorunların ortadan kaldırılması amacıyla yapılmıştır.
Klasik cephe iskelelerinde iş kazasının meydana gelmemesi mucize olarak görülürken Güvenli iskeleler ile bu problem tamamen ortadan kalkar. Çünkü cephe ustası iskelede çalışırken 65 cm genişliğinde çift platform üzerinde çalışır ve platform tüm dış cephe boyunca devam eder. Bel hizasında çift yatay korkuluk sayesinde herhangi bir denge kaybında düşme olayı gerçekleşmez. Merdiven modülü sayesinde iskele içinde üst katlara rahatça ve güvenli bir şekilde çıkabilir. Her katta platform olduğu için, çok fazla işçi aynı anda iskele de çalışabilir.
Güvenli iskele sistemleri dış cephe ustalarının güvenliğini sağlarken onların işlerini daha rahat şekilde yapmasını sağlayarak oluşabilecek işçilik hatalarını da ortadan kaldırmaya yardımcı olur. Ustalar cephede çalışırken platform taşımayla uğraşmayacak ve sağlıklı koşullarda işlerini sürdürebilecekler, bu aynı zamanda imalat hızında müthiş bir verimlilik sağlayarak işçilik maliyetlerini azaltır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın bina dış cephe iş iskeleleri için yayınladığı tebliğ ile dış cephe iskelelerinin TSE Belgeli olması zorunluluğu getirildi. Bu belgeye sahip olmayan iskele sistemleri ile cephelerde çalışma yapılamayacak. Belgesiz iskele kullanıldığı tespit edilen firmaların inşaatları durdurulacak. URTİM A.Ş. Güvenli İskele Sistemi olarak bilinen “Alman İskele Sistemi’ne yıllar önce tescilli markası EUROSCAF Güvenlikli Cephe İskele Sistemi ile geçmiştik. TSE tarafından belirlenen, malzeme deneyleri, konfigürasyon - statik değerlendirme, taşıyıcı unsurlar, platformlar, kaynaklar, ankraj, güvenlik ağları, kaplama kriterlerini yerine getiren URTİM Kalıp ve İskele Sistemleri A.Ş. Güvenli İskelede tüm standartlara sahip.
-Firmanız hakkında bilgi verir misiniz ?
URTİM Kalıp ve İskele Sistemleri A.Ş., 1980 yılında inşaat firmalarına, restorasyon firmalarına, rafinerilere kalıp-iskele mühendisliği konusunda danışmanlıktan üretime ve satış sonrası süpervizörlük vb. hizmetlere kadar tam bir alanda hizmet sunmak için kuruldu. 1980 yılında sadece kalıp üretimiyle başlayan URTİM, 1989 yılında kalıp üretimine ek olarak iskele üretimine başladı. 2006 yılında URTİM Romanya Bükreş şubesi açıldı. 2007 yılında Hadımköy’deki 21.000 m2 alanda yeni fabrikasına taşındı. 2012 yılında URTİM Rusya Moskova Şube’si açıldı. 2014 yılında 15.000 m2 kiralama alanı Hadımköy’de açıldı. Konusunda tecrübeli uzman mühendis, süpervizör ve Ar-Ge kadromuz ile profesyonel, çağın teknolojisine, idari ve teknik şartnamelere, ilgili yasa ve yönetmeliklere uygun projeler üretmekteyiz.
EUROSCAF Güvenlikli Cephe İskele Sistemini Türkiye’de ilk üreten firma olarak URTİM A.Ş. , EUROSCAF, SCAFSET Flanşlı Cephe İskele Sistemi ve SCAFSET Fincan Tipi İskele Sistemleri için TS EN 12810- TS EN 12811- TS EN 74 ürün uygunluk belgelerine sahip ve üretim standartları açısından önem taşıyan TS EN 3834 Kaynaklı İmalat Yeterlilik belgesini de tüm üretim tesisi için alarak ürün kalitesini ispatladı. URTİM A.Ş. iskele ve kalıp sistemlerinde her zaman yüksek kalite ve standartlarda gerçekleştirdiği üretim ile malzeme kaynaklı iskele kazalarının önüne geçmeye çalışmıştır.