İngiltere’de, her yıl Başbakan tarafından kamusal projelere verilen ‘Daha İyi Kamusal Yapılar Ödülü’ nün (The Prime Minister's Award for Better Public Building) 14 finalisti açıklandı. Bu yıl altıncısı verilecek olan ödül, ilk olarak 2000 yılında, Başbakan Tony Blair’in talimatıyla verilmeye başlanmıştı. Ödül, sosyal hayat üzerinde önemli bir rolü olan kamusal yapıların, öteki tanınmış ve birer dönüm noktası haline gelmiş projelerle aynı kalitede tasarlanmasını teşvik etmek amacıyla veriliyor. Ödülün uzun vadedeki getirileri arasında, mahalle ve kentleri yeniden canlandırmak, terkedilmiş alanlar ve ihmal edilmiş binaların, kırsal çevreye olan baskıyı azaltacak biçimde dönüştürülmesi, manevi olarak gerileyen topluluklara umut ve moral aşılanması, suç oranı ve hastalıkların azaltılması, kamu kuruluşlarının daha iyi hizmet vermesi yer alıyor.
Yapılan açıklamada, “iyi tasarımın yüksek maliyete sahip bir lüks olmadığı, aksine tasarım ve uygulama gerekliliklerinin birleştirilmesiyle maliyetlerin en uygun seviyeye düşürülebileceği” belirtiliyor.
2006 Yılı Finalistleri:
Evelina Çocuk Hastanesi, LondraÖzellikle çocuk hastaların görüşleri alınarak tasarlanan bu 140 yataklı hastanede alışılagelmiş durumun aksine, uzun ve karanlık koridorlar bulunmuyor.
Binanın merkezinde bulunan 4 kat yüksekliğindeki limonlukta; çocuk oyun alanı, bir restoran ve uzun süreli hastalar için bir okul da yer alıyor.
Binanın hizmete girmesinden bu yana hemşire açığındaki oranın % 30’dan 20’ye düşmesi ve hastanede çalışmak isteyen uzmanların başvurularının iki katına çıkması, binanın başarısını gözle görülebilir kılıyor.
Broadland Su Baskını Önleme projesi, Norfolk Broads Doğu İngiltere’de, toprak dolgu ve levha yığınlarından oluşan 240 kilometrelik su baskını bariyeri, 30 bin hektarlık değerli tarım ve doğal yaşam alanını koruyor.
Mevcut bariyerleri değiştirmek üzere daha geride kurulan bir bariyer sisteminden oluşan projenin tamamlanması için üç yıllık bir süre öngörülüyor.
Levander ‘Güvenli Başlangıç’ ve Çocuk Merkezi, Mitcham, SurreyHükümetin fakir ailelere yönelik başlattığı ‘Güvenli Başlangıç’ kampanyası kapsamında inşa edilen 1000 metrekarelik kreş ve toplum merkezi, dönüşüm için yerel bir katalizör olarak düşünülmüş. Ayrıca yapı; tenis, eğlence havuzu ve oyun alanları gibi ek faaliyetler için bir cep oluşturmayı başarıyor. Bina ‘parkta bir pavyon’ görünümünde.
Modüler elemanlarla üretilen bina, çocukların, ebeveynlerinin ve yerel halkın ihtiyaçlarına cevap verebilecek şekilde esnek olarak tasarlanmış. Sürdürülebilirlik kriterlerine göre tasarlanan binada mekanik ısıtma ve soğutma sistemleri bulunmuyor.
Galler Milli Meclisi, CardiffGaller Parlamentosu’nun yeni yüzü olan bina ekolojik bina prensipleriyle tasarlanmış. 100 metre derinliğe inen borular yardımıyla, topraktaki sıcaklık değişimleri kullanılarak yapının ısıtma ve soğutma sorunu en az enerji kullanımıyla çözülmüş. Doğal havalandırma ise bir davlumbaz yardımıyla rüzgarın bina içerisine alınmasıyla sağlanıyor.
Bina, binanın hem içeride geçen politik tartışmalara hem de Cardiff’in zorlu iklim şartlarına en az 100 sene dayanacak biçimde, ikonik özellikleri de ön planda tutularak tasarlanmış.
Salcey ‘Ağaç Tepesi’ Gezinti Yolu, Salcey Ormanı, NorthamptonshireGençler için hazırlanan sağlık projeleri kapsamında yılın her günü ve herkese açık olacak şekilde tasarlanan orman içi gezinti yolu, yer seviyesinden başlayarak 15 metrelik yüksekliğe kadar çıkan ahşap köprü sistemlerinden meydana geliyor. 24 metre açıklıklı köprüleri taşıyan üçgen planlı kuleler ise çelikten inşa edilmiş.
Jamestown Viyadüğü, FifeGünde yaklaşık 200 trenlik bir yük taşıyan ve 19. yüzyıla ait tescil edilmiş bir viyadük olan yapıyı kuvvetlendirmek üzere yapılan çalışma, yapının kullanım dışında kaldığı süreyi 8 günle sınırlı tutmak üzere, köprünün yük altındaki davranış biçimini değiştirme prensibine dayanıyor. Bunun için yerleştirilen donatılı beton plak, mevcut çelik kafes kiriş ve yeni yapılan çelik strüktürle kompozit olarak kullanılmış.
Yürütülen tüm çalışmalar köprünün orijinal strüktürüne dokunmadan gerçekleştirilmiş.
‘City of London’ Akademisi, LondraDevletin ‘akademiler’ programı çerçevesinde 1200 kişinin eğitim görmesi için tasarlanmış bu okulun halkın kullanımına açık bölümleri de bulunuyor.
Tasarım grubu, bir yol tarafından ikiye bölünen arazide, merkezinde doğal havalandırma ve aydınlatmaya olanak tanıyan bir avlu bulunan tek kütleli bir bina yaratmış.
Stewart Stockman Binası, Addlestone, SurreyBina, hayvan hastalıklarının gözlemlenmesi, devlet ve ticari kuruluşların veterinerlik araştırmalarının gerçekleştirebilmesi için, esneklik prensipleri gözönünde tutularak tasarlanmış. Mal sahibi, binada yer alacak laboratuarların yanısıra çalışanların rastlaşabileceği ve fikir alışverişinde bulunabileceği bir sosyal ortamın da kurulmasını talep etmiş.
Yapıda güneş enerjisinden faydalanmak üzere güneş panelleri ve sürdürülebilir kaynaklardan elde edilen ahşap malzemeler kullanılmış.
Su Aktiviteleri Merkezi, Whitlingham Country Parkı, Trowse, NorfolkNorfolk’un tekne yapımı geleneklerinden esinlenilerek tasarlanan yapı, kuş şeklindeki çatı örtüsüyle toplanma ve eğitim faaliyetlerinin yapılabileceği bir mekân oluşturulurken, alt kattan bir gemi güvertesi şeklinde yükseltilmiş. Ahşap kabinler ise; soyunma, depolama yönetim ve bakım işlevlerinin görülebilmesi için bu güverteye eklenmiş.
Teflondan üretilen çatı örtüsü, 36 metrelik açıklığı geçiyor.
Paddington Köprüsü Projesi, LondraÖnemli bir yol güzergâhında bulunan eski köprünün değiştirilme ihtiyacıyla çatışan lojistik problemler, soruna farklı bir çözüm getirilmesini gerekli kılmış. Eski köprü yukarıya kaldırılarak başka bir yerde üretilen yeni köprü eskisinin altına yerleştirilmiş. Yeni köprü üzerinden geçirilerek taşınan eski köprü strüktürü, başka bir alanda sökülmüş. Eski köprünün Brunel’in eseri olduğu ortaya çıkınca İngiliz Anıtlar Kurulu’yla ortaklaşa bir çalışma sonucunda sökme işlemi gerçekleştirilmiş.
John Perry Çocuk Merkezi, Dagenham, EssexGelecekte bir ‘Çocuk Merkezi’ne dönüşebilecek şekilde tasarlanan binanın programında ilkokul ve çocuk sağlığı merkezi yer alıyor. Mal sahibinin ihtiyaç ve beklentileri doğrultusunda bina korunaklı bir bahçe biçiminde tasarlanmış. Mevcut avlunun bir yüzünü oluşturan açıkhava eğitim mekânı sayesinde iç ve dış eğitim alanlarının bütünleştirilmesi sağlanmış. Bu şeffaflık malzeme seçimine de yansıtılarak, şeffaf cephe elemanları ve net bir plastik kullanılmış. Avlu kamusal alandan soyutlanarak çocuklar için korunaklı bir alan yaratılmış.
“The Hub, Regent’s Park, LondraThe Hub (Cep), insanların biraraya gelmesi, çevreyi izleyebilmeleri ve en önemlisi spor yapabilmeleri için bir buluşma mekânı olarak tasarlanmış. Yapı şeffaf dairesel bir kafe ve etraftaki yenilenmiş futbol ve kriket sahalarına bakan bir terastan meydana geliyor.
Yapının büyük bir bölümü park içine gömülmüş durumda. Bu durum yapının çevresel performansına yansırken, eğimli çim tepeciğin içine yerleştirilen soyunma odaları ve tuvaletlerden oluşan servis birimi aynı anda 300 kişiye hizmet verebiliyor. Mekân toplantılar için de kiralanabiliyor.
M25 Otoyolu Bağlantısı 12-15 Genişletmesi ve M25 Servis Yolu, LondraProje, Avrupa’nın en işlek otoyollarından biri olan M25’deki trafik akışının aksatılmaksızın genişletilmesini kapsıyor.
Projede yeni demiryolu köprüleri ve Heathrow Havaalanı’nın yeni terminali ‘Terminal 5’ e bağlantıyı sağlayan bir de kavşak bulunuyor.
Projenin yapımı sırasında hiç kaza yaşanmazken, kullanılan malzemenin % 90’ı geri dönüşümlü malzemeleri kapsıyor. Şantiye sahasındaki işlerin azaltılabilmesi, kalite ve program performansının karşılanabilmesi için yapımda prefabrike prekast modüller kullanılmış.
Montrose İkame Köprüsü, Montrose, AngusA92 yolundaki ikonik öneme sahip köprünün yenisiyle değiştirilmesini içeren projenin gerçekleştirilmesi, çevresel olarak hassas bir bölge olan, koruma altındaki gel-git havzasına yakınlığıyla güçlük gösteriyordu.
Proje, üç açıklıklı beton ve çelik bir köprü öneriyordu. Projede gerçekleştirilen yeni yaklaşımlar arasında, çelik malzemenin nehirden vinçli mavnalar yardımıyla taşınması, böylelikle trafik sıkışıklığının önlenmesi ve neredeyse hiç iskele kullanılmasını gerektirmeyen geçici güverte strüktürünün kullanılması yer alıyor.
Ödülle ilgili daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Derleyen: Tufan Sağnak- Sena Özfiliz