Kapitalizmin ve özelleştirmelerin anavatanı İngiltere, yeniden kamulaştırmayı tartışıyor. Jeremy Corbyn liderliğinde büyük ivme kazanan muhalefetteki İşçi Partisi, iktidara gelmesi durumunda enerji, sağlık, eğitim ve ulaştırma başta olmak üzere birçok sektörde kamulaştırmaya gideceğini açıkladı. Tartışmayı tetikleyen ise Türkiye’de de Osmangazi Köprüsü gibi örneklerle gündeme gelen ve kamu bütçesinde büyük açık yaratan kamu özel işbirliği (KÖİ) projeleri oldu. İktidardaki Muhafazakâr Parti ve sağ çevreler, kamulaştırma programının bütçeye 179 milyar sterlin (yaklaşık 940 milyar TL) ek yük getireceğini öne sürerken, İşçi Partisi’nin kurduğu gölge kabinenin lideri John McDonnell, önceki gün yaptığı açıklamada, bazı projeler için kamulaştırma tazminatı ödemeyebileceklerini söyledi. İlk kez yapılan bu çıkış, ülkede gündeme oturdu. McDonnell, daha önce yaptığı açıklamalarda tüm kamu özel işbirliği projelerini gözden geçireceklerini ve kamulaştırma ve tazminat bedelleri hakkında karar vereceklerini dile getirmişti. Geçtiğimiz günlerde İşçi Partisi üyeleriyle bir araya gelen McDonnell, tazminat ödenip ödenmeyeceğine ya da ne kadar ödeneceğine parlamentonun karar vereceğini belirtti.
Kölelik benzetmesi
McDonnell’in KÖİ projeleri danışmanı Helen Mercer, 8 Şubat’ta yaptığı açıklamada, KÖİ projelerini 19. yüzyıldaki köle ticaretine benzetmiş ve tazminat konusunun gelecekteki siyasi iklime bağlı olacağını söylemişti. Mercer, 1833’te Britanya’da köleliğin tazminatla kaldırıldığını ancak Amerikan iç savaşının ardından köle sahiplerine hiçbir tazminat ödenmediğini hatırlattı. McDonnell, KÖİ’leri kamulaştırarak, kamunun borç sorununu çözeceklerini, bu projelerden büyük kârlar elde eden özel şirketleri bertaraf ederek kamu hizmetleri için kaynak yaratacaklarını, kamu sektöründe özel şirketlerin doyumsuzluğu dönemine son vereceklerini belirtti. Sağ eğilimli Politika Araştırmaları Merkezi adlı İngiliz düşünce kuruluşu, İşçi Partisi’nin kamulaştırma programının enerji altyapı sektöründe 55.4 milyar sterlin, eğer tüm enerji sektörü kamulaştırılırsa 306 milyar sterlin, su sektöründe 86.25 milyar sterlin, Kraliyet Posta İdaresi’nde 4.5 milyar sterlin ve diğer KÖİ projelerinde 30 milyar sterlin maliyeti olacağını öne sürdü.