Göl hacmi bakımından Türkiye'nin 2., enerji üretimi açısından ise 4. büyük hidroelektrik santralı (HES) olacak Ilısu barajının temel atma töreni, Mardin'in Dargeçit İlçesi'nde Başbakan Erdoğan'ın da katılımıyla yapıldı. Erdoğan temel atma töreninde elektrik zammının da sinyalini verdi.
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ve bölgeye hayat verecek olan Ilısu Barajı ve HES santralinin temeli bugün düzenlenen törenle atıldı. Törende konuşan Erdoğan, 50 yıldan beri üzerinde çok konuşulan, çok dedikodular yapılan, ama bir türlü proje safhasından eylem safhasına taşınamayan Ilısu Barajı'nın temelini atacaklarını söyledi.
'ZENGİNLİK GETİRECEK'
İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehmet Mehdi Eker, Devlet Su İşleri Genel Müdürü Veysel Eroğlu, projeyi gerçekleştirecek firmaların temsilcileri, iş adamı, bürokrat, milletvekilleri, Deyrulumur Metropoliti Samuel Aktaş ve bölge halkının katıldığı törende Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Ilısu Barajıyla GAP'ın farklı bir hayat bulacağını, Güneydoğu'nun farklı bir zenginliğe kavuşacağını kaydederek, “İnşallah Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali önümüzdeki en geç 7 yıl içinde tamamlanacak ve 2013 yılında hizmete girecektir. Böylece Ilısu, Türkiye'nin ikinci büyük barajı oluyor. 4. büyük elektrik üretme potansiyeline sahip olacak bu barajımız için 1 milyar 200 milyon Avro dış kredi mutabakatını sağlamış bulunuyoruz” diye konuştu.
'ENERJİ KORİDORU'
Türkiye'yi bir enerji koridoru haline getireceklerini söylediklerini anımsatan Başbakan Erdoğan, Enerji konusunda Türkiye'nin potansiyelinin bugün gelinen noktayla sınırlı olmadığını, çok daha büyük bir potansiyele sahip olduğunu gayet iyi bildiklerini ifade ederek, “Gelecek projeksiyonumuzu ülkemizin bütün kaynaklarını harekete geçirmek üzerine kuruyoruz. Yüksek siyaset, büyük siyaset, geleceği görmek ve ona göre planlamalar yapmaktır. Bizim iktidarımız her alanda Türkiye'nin enerjisini, birikimini, gücünü ortaya çıkaran bir iktidar olmuştur. Bu ülkenin gücüne güç katmıştır. Günübirlik siyasetlerle, popülist politikalarla Türkiye çok zaman ve enerji kaybetti" diye konuştu.
'KAĞIT ÜZERİNDE KALMAYACAK'
Yıllardır konuşulan ama kağıt üzerinde kalan dev projelerin kendi dönemlerinde hayata geçtiğini, artık Doğu, Güneydoğu, Doğu Karadeniz ve Orta Anadolu'nun ihmale uğramadığını kaydetti. Mavi Akım, Bakü-Tiflis-Ceyhan projesini örnek gösteren Başbakan Erdoğan, şimdi hedeflerinde Avrupa'yı Türkiye'ye bağlayacak Nabucco projesinin, Şahdeniz projesinin yer aldığını anlattı. Erdoğan, 2007 yılı başlarında Türkiye-Yunanistan-İtalya doğalgaz boru hattı projesi ve 2011'de de Nabucco doğalgaz projesini tamamlamayı ümit ettiklerini bildirdi.
Artık Türkiye, bütün gücünü, enerjisini bir daha asla dağıtmamak, heba etmemek üzere bir araya toplamıştır. Bu gücü toplayan, bu ülke için, bu millet için bu gücü harekete geçiren siyasi iradenin bizim temsil ettiğimiz irade olduğunu bugün herkes görüyor, biliyor.”
Bölgesel gelişmişlik farkları başta olmak üzere Türkiye'deki bütün adaletsizlikleri ortadan kaldırma azminde olduklarını kaydeden Erdoğan, “Attığımız bu adımla Türkiye'de bölgesel milliyetçiliğin nasıl sona erdiğini de görüyoruz. Bu, bölgesel milliyetçiliğin ortadan kaldırıldığının ifadesidir” dedi.
Başbakan Erdoğan konuşmasının ardından tören alanındaki butona, İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, proje lideri firma Nurol Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nurettin Çarmıklı ile birlikte bastı. Başbakan butona basmadan önce besmele çekti ve “Bölgede yaşayan halkımız su gibi aziz olsun” dedi. Erdoğan, projenin zamanında bitirilmesi temenisinde bulundu.
ELEKTRİĞE ZAM SİNYALİ
Erdoğan, maliyetlerin artmasına rağmen elektriğe zam yapmamak konusunda gayret ettiklerini ve edeceklerini belirterek, ”Ama zam yapmamız gerektiği anda da, çünkü gelen sinyaller öyle, o zaman bunu milletle paylaşmak durumunda kalacağız” dedi. Üç buçuk yıldır elektrik fiyatını artırmadıkları gibi belirli oranlarda indirimler yaptıklarını ifade eden Erdoğan, “Göreve geldiğimizde akaryakıtın varil fiyatı 22 dolardı, şimdi 75 dolara kadar çıktı. Bütün bunlara rağmen direniyoruz. Doğalgazda ister istemez bazı zamlarımız oldu. Elektrikte çevrim santrallerinin üretimdeki fiyatların, maliyetlerin artması sebebiyle, paçalda da sıkıntılar bizi köşeye sıkıştırıyor. Fakat biz hala elektriğe zam yapmamak konusunda gayret ediyoruz, yine de edeceğiz. Ama zam yapmamız gerektiği anda da, çünkü gelen sinyaller öyle, o zaman bunu milletle paylaşmak durumunda kalacağız. Geçen zaman içerisinde küçük de olsa gerçekleşen enflasyonu da elektrik fiyatına yansıtmadık. Hem halkımızın rahat kullanımı hem de sanayicimizin rekabet gücünü kaybetmemesi için bu durumu muhafaza ettik, ediyoruz” dedi.
'YENİ BİR HASANKEYF YARATILACAK'
Barajın Hasankeyf'e olan etkisini değerlendiren Erdoğan, "Tarihi ve kültürel mirasın parayla pulla ölçülemeyeceğini en iyi bilenlerdeniz. Ama bu konuyu istismar eden, kendisine rol çıkarmak isteyenler var. Sahip çıkılması bizi memnun eder, ancak niyet başka. Biz tarihi ve kültürel varlıkları asla heba etmeyiz, edemeyiz. Bir yanda Türkiye'nin aydınlık geleceği, bir yanda tarih, kültür dünyanın ortak mirası. Ortak çözüm bulmak zorundayız. Hiçbiri diğeri için feda edilemez. Bunun için alınan krediden 25 milyon Euro bu tarihi varlıklara ayrılacak. Ayrıca 53 milyon dolar bütçe sağlanacak. Yeni bir Hasankeyf'i eserleri farklı bir bölgeye taşıyarak yaratacağız. Ilısu ile Hasankeyf barışık el ele, omuz omuza Dicle'nin kenarında ve üzerinde bir gerdanlık oluşturacak.” dedi.
YARIM ASIRLIK HAYAL
Ilısu Barajı ve HES projesi, Dicle nehrinin toprak üstü kaynaklarının geliştirilmesine ilişkin çalışmalar doğrultusunda 1954 yılında başlatılmıştı.
Ilısu Barajının finasmanı, yüzde 100 dış kredili olarak Avusturya Vetrch-Finance gmbh bankası tarafından, “hazine garantili ihracat kredileri ve dış krediler” girişiminden oluşacak.
Ilısu projesi dünyanın en büyük su projelerinden birisi olan GAP'ın temel projelerinden biri olarak görülüyor. Baraj, Güneydoğu Anadolu bölgesinde Suriye sınırına yaklaşık 45 kilometre mesafede, Dicle nehri üzerinde inşa edilecek.
Tamamlandığında 1,200 mw kurulu güç ile yılda ortalama 3,8 gwh enerji üretmesi planlanıyor.
Tesis işletmeye alındığında göl hacmi açısından (45 milyon metreküp) Türkiye'nin ikinci, kurulu güç bakımından da dördüncü büyük barajı olacak.
Barajda, hidro elektrik enerji üretiminin yanı sıra 120 bin hektar alanın sulanmasına imkan sağlayacak. Baraj, Diyarbakır, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak'ta inşaat sürecinde 80 bin kişinin geçimine imkan sağlayacak.
Bittiğinde Türkiye ekonomisine yılda 300 milyon dolar katma değer sağlayacak. İnşaat sürecinde projenin 600-700 milyon dolar tutarında ticari faaliyet sağlayacak.
İşe başlama tarihinden itibaren 7 yıl (84) ay içinde tamamlanarak işletmeye alınması planlanan baraj için toplam 1,2 milyar avro kredi temin edilecek.
Ilısu, Nurol İnşaat önderliğinde Türkiye'den Cengiz İnşaat, Çelikler İnşaat, Almanya'dan Ed. Züblin Ag, İsviçre'den Stucky Limited Avusturya'dan Vatech GMBH CO. tarafından inşa edilecek.
199 YERLEŞİM BİRİMİ ETKİLENECEK
Ilısu barajının inşası nedeniyle, tarihi Hasankeyf Antik kenti ile birlikte Diyarbakır, Mardin, Siirt ve Batman'a bağlı 199 adet yerleşim yeri sudan etkilenecek.
Hasankeyf Antik Kenti konusunda çalışmaların büyük bir hassasiyetle sürdürüldüğünü belirten DSİ yetkilileri, Hasankeyf Yukarı Şehir Alanı'nda yer alan kültürel varlıkların yüzde 80'inden fazlası Ilısu Projesinin maksimum su kotundan etkilenmediğini, dolayısıyla sular altında kalmayacağını kaydettiler. Yetkililere göre, bu bağlamda Yukarı Şehir'de bulunan onlarca mezar, türbe, höyük, eski kalıntılar ve 4 bin 200 mağara ev Ilısu Baraj gölünden etkilenmeyecek.
Yetkililer, söz konusu bölgenin “Arkeolojik Park ve Açıkhava Müzesi” olarak düzenleneceğini ve Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı ile birlikte “Türkiye'nin ve dünyanın kültür ve turizm cazibe merkezi” olacağını bildirdiler.
Ilısu Barajı gölünden etkilenecek Aşağı Şehir ve Karşı Şehir Alanı'nda bulunan El Rızk Camii, Koç Camii, Sultan Süleyman Camii, Kızlar Camii, Küçük Camii, Zeynel Bey Türbesi, İmam Abdullah Zaviyesi, Artuklu Köprüsü gibi kültür varlıklarının ise bulundukları konuma yakın bir yerleşimde uzman bir ekip yönetiminde Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı'na taşınacak, bu amaçla 53 milyon dolar ödenek ayrıldı.