Makine Mühendisleri Odası (MMO) İklimlendirme Teknik Kurulu'nun yaptığı açıklamada, “MMO İklimlendirme Teknik Kurulu çalışmaları askeri ve lojistik yapılar, spor tesisleri-yüzme havuzları, düğün salonu-restoran-disco ve barlarda pandemi tedbirleri üzerine sürmektedir. Kurulun alt komisyonlarında süren bu çalışmalar tamamlanınca ayrıca paylaşılacaktır” denildi.
Genel Kurallar
1. Endüstriyel tesise giriş ve bölümler arası geçiş noktalarındaki kapıların mümkünse el değmeden otomatik açılır kapanır olması sağlanmalıdır.
2. Bazı Endüstriyel tesis yerleşkelerine girişte personel tanıma amacı ile kurulan parmak okuma sistemi tamamen iptal edilmeli, temassız kimlik okuma sistemi, QR kod vb. yöntemlerle geçiş yapılmalıdır.
3. Endüstriyel tesis çalışanlarının servis veya işyeri girişinde ateşleri ölçülmeli, raporlanmalı, el dezenfektanı kullanılarak ve tesis girişinde verilecek yeni maske ile tesise girişlerine izin verilmelidir.
4. Endüstriyel tesis ve eklentilerinde, yüklenici, tedarikçi vb. ziyaretçi giriş çıkışlarında, yüklenici veya tedarikçinin üretim alanına girmesi gerektiğinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) önlemleri kapsamında eğer yanında getirmedi ise üretim sahasına giriş için kendisine verilmesi zorunlu olan Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD) her kullanımdan sonra dezenfekte edilmelidir.
5. Endüstriyel tesise hizmet veren mal veya hizmet tedarikçileri, yükleniciler, dış servis ve hizmet sunucuları pandemi dönemi ile ilgili tesisin almış olduğu güvenlik önlemleri hakkında bilgilendirilmeli ve bu güvenlik önlemlerini takip edip uymaları sağlanmalıdır.
6. Endüstriyel tesiste imalat programı da göz önüne alınarak mümkünse vardiyalı sisteme geçiş yapılarak çalışılması sağlanmalı ve insan yoğunluğu minimum seviyede tutulacak tedbirler alınmalıdır.
7. Endüstriyel tesiste çalışanların mola saatlerinde bir araya geldikleri alanlar veya sigara içme alanı gibi toplu olarak bir arada bulunulan alanların açık havada tesis edilmesine dikkat edilmelidir. Dış mekana açılabilen pencereli kapalı mekanlarda ise 10 m2’ye 1 kişi olacak şekilde tedbir alınmalıdır. Mola saatleri de çalışma saatlerine bağlı olarak kademeli olarak düzenlenmeli ve bir zaman çizelgesi oluşturulmalıdır.
8. Üretim alanında çalışanların kullandıkları bireysel eşyaların kullanımına özen gösterilmeli, tek kullanımlık olmayan bireysel eşyalar her kullanımdan sonra dezenfekte edilmeli veya 60°C sıcaklığında yıkanmalıdır.
Endüstriyel Tesislerde Yer Alan Bölümler
Üretim Alanı (Üretim Bandı/Atölye) için Genel Kurallar
1. Endüstriyel tesis üretim bandı, üzerinde imalatın yapıldığı bir tesis ise çalışanların sosyal mesafeye uygun şekilde çalışmalarını sağlayacak tedbirler alınmalıdır. Mümkünse vardiyalar aynı kişilerden oluşturulmalı ve değiştirilmemelidir.
2. Çalışma alanında yer alan ortak temas yüzeyleri (kontrol paneli, el aleti vb.) için kullanım şartları, kullanım sıklığı, kullanıcı sayısı vb. kriterlerine göre hijyen kuralları oluşturulmalı ve uygulanmalıdır.
3. Taşıma ve istifleme araçlarının düzenli olarak dezenfeksiyon işlemleri yapılmalıdır.
4. Tek kullanımlık olmayan kişisel koruyucu donanımların mümkün mertebe ortak kullanılmaması sağlanmalı (baret, gözlük, emniyet kemeri vb.) ve kullanan kişi değiştiğinde dezenfekte edilmelidir.
5. Dışa açılan kapı veya açılabilir tavanı olmayan mahaller için; a) Isı geri kazanımlı havalandırma ünitesi konulmalıdır. b) Hız anahtarlı, gerekiyorsa CO2 sensörlü fanlar ile % 100 taze hava alınmalı ve % 100 bağımsız egzoz fanı ile atış yapılacak şekilde cebri havalandırma yapılmalıdır.
İdari Ofis Alanları Veya Üretim Alanı Ofisleri için Genel Kurallar
1. Ofis alanlarında aynı anda çalışan sayısı en fazla 10 m² de 1 kişi ile sınırlandırılmalıdır. Kişiye özel ofislerde bu kuralın uygulanması zorunlu değildir.
2. Ortak masa kullanımı veya karşılıklı oturma düzeni varsa, masaların üzeri 100 cm yüksekliğinde bölme ile ayrılmalıdır.
3. İklim koşullarına göre;
a) Dışa açılan pencere varsa; pencere ve kapı açık olarak doğal havalandırma yapılmalıdır.
b) Açılabilir pencere yoksa; havalandırma yönergeleri uygulanmalı veya mahal iç ortamı 5 değişim/saat havalandırmaya yetecek sayıda pencere açılır hale getirilmelidir. Açılabilir alan ihtiyacı 1 m/s hava hızına göre hesaplanmalıdır.
4. Toplantılar internet ortamında yapılmalı ya da en fazla 4 m²’ye 1 kişi ile sınırlandırılmalıdır. Toplantı odası girişine görünür şekilde maksimum kişi sayısı yazan levhalar asılmalıdır.
Diğer Mekanlar ve Ortak Alanlar İçin Genel Kurallar
Mutfak
1. Egzost aspiratörlerinin çalışması esnasında, egzost debisinin % 80’i oranında taze hava takviyesi yapılmalıdır. Egzoz aspiratörü ile taze hava aspiratörü eş zamanlı çalıştırılacak şekilde önlem alınmalıdır.
2. Mahallerden çekilen egzoz ile yakın bir yerden mutfak hava beslemesi yapılıyorsa egzoz hattı mutfaktan çıkarılarak uygun şartlarda atmosfere atılmalıdır.
3. Pişirme ünitelerinin davlumbaz sistemlerinde çift cidarlı davlumbazlar kullanılması önerilir.
4. Mutfak klima santrali ayrı olarak planlanmış olmalıdır. % 100 taze havalı olarak çalışacak bu klima santrali sürekli çalıştırılmalıdır.
5. Pişirme ünitelerinin üzerindeki davlumbazlar her gün kullanımı bittikten sonra ilgili bakanlık pandemi yönergelerine göre dezenfekte edilmelidir.
6. Ürünlerin hazırlanması ve servisi esnasında kullanılan malzemelerin bulaşıkları mutlaka bulaşık makinasında minimum 60˚C’de yıkanmalıdır.
Çay Ocakları ve Kat Mutfakları
1. Küçük mutfak alanlarında egzoz aspiratörü varsa sürekli çalıştırılmalı, % 80 oranında taze hava beslemesi yapılmalıdır. Bu alanda bulunan iç ünitelerde, açık ofisler için tanımlanan yönergeler uygulanmalıdır.
2. Çay ocaklarında sadece çay ocağı personeli bulunmalı, personeli dışında kimse girmemelidir. Tek kullanımlık ve kapaklı bardaklar kullanılmalıdır. Çöp kovaları sensörlü veya pedallı ayak ile açılabilir tip, şeker poşetli-tek kullanımlık paketlerde, çay karıştırıcıları da ambalajlı-tek kullanımlık olmalıdır.
Endüstriyel Tesislerde Bulunan Cihaz ve Sistemlere Ait Önlemler
Klima Santralleri
Taze hava santralleri % 100 taze hava ile çalıştırılmaya devam edilmelidir. Karışım havalı klima santralleri % 100 taze havalı olarak çalıştırılmalıdır. Ortamdan emiş yapılan egzoz havasının taze havaya karışması engellenmelidir. Dönüş havasının karışım hücresine olan bağlantısından önce gaz sızdırmaz (gas teight shut-off ) damperler tavsiye edilir.
Çatı Tipi Paket Klima Cihazları (Rooftop)
Çatı Tipi paket klima cihazları % 100 taze havayla çalıştırılacaktır.
Klima Santrallerinde Veya Genel Amaçlı Olarak Kullanılan Isı Geri Kazanım Üniteleri
Tamburun çalışması sırasında egzoz ve taze hava aynı yüzeylerden geçtiği için geri dönüş havası üzerinde bulunan virüslerin taze havaya karışma riski bulunmaktadır. Bu nedenle Tamburlu Tip Isı Geri Kazanım Üniteleri kullanılmamalıdır. Plakalı Tip Isı Geri kazanım Ünitelerinde sızıntı riski çok düşüktür. Sızıntı kontrolü yapılmalı, ona göre kullanımına karar verilmelidir. Bataryalı Tip Isı Geri Kazanım Ünitesi havanın karışma riski olmadığından kullanılabilir.