Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, Şubat ve Mart aylarında Avrupa'daki toparlanmanın desteğiyle ihracatta başlayan artış eğiliminin Nisan'da da devam edeceğini belirtirken, İran'a ihracatta ise aylık yüzde 30 artışların yıl boyunca süreceğini söyledi.
Reuters'ın sorularını yanıtlayan Büyükekşi,ihracatta 155.5 milyar dolar olan yıl sonu hedefinin ise küresel ticarette ve bölge ülkelerinde yaşanan sorunlara rağmen yakalanacağını belirtti.
TİM verilerine göre, Ocak ayında yüzde 14 civarında gerileyen ihracat Şubat ve Mart aylarında yüzde 3 civarında artış kaydetmişti.
Büyükekşi, "Ocak ayında ihracatta düşüş oldu ancak Şubat ve Mart'ta artış yaşandı. Nisan ayında da artış olacağını düşünüyoruz. Yavaş yavaş ihracatın bir artış trenine gireceğini düşünüyoruz. Her ne kadar küresel ticaret daralsa da, gerek IMF gerek diğer kuruluşlar tarafından dünya büyüme beklentileri aşağı çekilse de 2016 için yıl sonu hedeflerin yakalanması konusunda çalışmalara devam ediyoruz. Hedefleri yakalayacağımızı düşünüyoruz" dedi.
Euro Bölgesi ekonomilerinde 2008 krizinin ardından yaşanan ekonomik daralma sonrası 2014 yılı ortalarından itibaren negatif faizlerin de desteğiyle bir miktar canlanma yaşanıyor. En büyük ihracat pazarı olan AB ülkelerinde yaşanan bu canlanma da Türkiye ihracatına pozitif yansıyor.
Merkez Bankası'da yayımladığı son politika metninde "Avrupa Birliği ülkelerinin talebindeki artışın ihracat üzerindeki olumlu etkisi güçlenerek sürmekte" söylemi ile bu trendi teyit ederken TİM verilerine göre yılın ilk çeyreği itibarıyla Avrupa Birliği ülkelerine yapılan ihracat yüzde 14 civarında artış gösterdi.
İran'la 30 milyar dolar dış ticaret hedefi
Büyükekşi İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin haftasonu Türkiye'yi ziyareti sonrasında iki ülke arasında ekonomik ilişkilerin nasıl şekilleneceğine ilişkin soruya ise şöyle cevap verdi:
"İran ile ikili ekonomik ilişkilerin güçlenmesi yönünde çalışmalarımıza devam ediyoruz. Hedef 30 milyar dolarlık dış ticaret hacmi yakalamak. Ancak birden bire 30 milyar dolar olması söz konusu değil. Şu anda İran'a ihracatta her ay yüzde 30 civarında artış yaşanıyor. Bu artış trendinin yıl sonuna kadar devam edeceğini düşünüyoruz" dedi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan İran ve Türkiye arasında bir kaç yıl önce 20 milyar doları aşan ancak 2015 itibarıyla 10 milyar doların da altına gerileyen dış ticaret hacmini 30 milyar dolara yükseltmeyi hedeflediklerini haftasonu söylemişti.
Nükleer programı nedeniyle 2012'den bu yana ABD ve AB'nin sıkı ekonomik yaptırımları altında bulunan İran, nükleerprogramını sınırlaması karşılığı yaptırımların 2016 başında kaldırılmasıyla birlikte dünyanın neredeyse her ülkesinin ticaret ilişkisi kurmak için birbiriyle kıyasıya rekabet ettiği bir ülke haline geldi.
Jeopolitik ve emtia kaynaklı riskler devam ediyor
Büyükekşi, "Emtia fiyatlarındaki düşüşün ihracata etkisi 2016 yılında da devam edecek. Euro/dolar paritesi kaynaklı etki ise bu aydan itibaren baz etkisini kaybetmiş olacak" dedi.
İhracat 2015'te yüzde 9 civarında düşüşle 144 milyar dolar olmuştu. Euro/dolar paritesindeki gerileme, emtia fiyatlarındaki düşüş ve jeopolitik gelişmeler ihracatı 2015 yılında 30 milyar dolar civarında negatif etkilemişti.
Emtia fiyatlarındaki düşüş her ne kadar Türkiye'nin ithalarında yaşanan düşüşte en büyük pozitif etken olsa da aynı zamanda ihracatta negatif etkileri de görülüyor.
Türkiye'nin ithalatında yıllardan beri en büyük kalem olan enerji ithalatı petrol fiyatlarındaki düşüş sayesinde 2015'te yüzde 31.1 azalarak 54.9 milyar dolardan 37.8 milyar dolara geriledi. Ancak ekonomileri petrol gelirlerine bağlı ortadoğu ülkelerinin Türkiye'den ihracatını negatif etkiliyor. Ekonomi Bakanlığı verilerine göre, 2015 yılında jeopolitik kaynaklı 6 milyar dolarlık negatif etkinin 2.4 milyar doları Rusya, 2.3 milyar doları Irak, 620'şer milyon doları ise Ukrayna ve Libya'dan kaynaklanmıştı.
Büyükekşi "2016 yılında da jeopolitik etkilerin aynen devam edecek. Rusya ihracatında yüzde 60 düşüş var. Libya'daki sorunlar Suriye'deki sorunlar devam ediyor kısa sürede burada düzelme de beklemiyoruz" dedi.
Türkiye'nin hava sahasını ihlal etmesi sonrası bir Rus savaş uçağının 24 Kasım'da Suriye sınırında Türk F16'ları tarafından düşürülmesinin ardından Rusya Türkiye'ye yönelik bir dizi ekonomik yaptırım kararı alırken, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerdeki zayıflama belirginleşmeye başlamıştı.
Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı (TÜSES) Rusya krizinin olası ekonomik sonuçlarına ilişkin yayınlanan raporda, toplam olumsuz etkinin yıllık 11 milyar doları bulabileceğini belirtirken ekonomi yönetimi ise etkinin 3 milyar dolar ile sınırlı kalacağını öngörüyor.