Oraya ilk kez, sanırım iki yıl önce, bir haziran sabahı gitmiştim. Tam ıhlamurların çiçeğe durduğu günler. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nin düzenlediği bir panele çağrılıydım. Üsküdar'ın dolambaçlı sokaklarında, yaz sıcağında bunalarak bulduğum kapıdan girdiğimde irem bahçesine girmiş gibi duyumsadım kendimi. Ağaçların gölgesine kurulmuş masalara oturup konuşmak büyük bir keyifti. Mis gibi ıhlamur kokuyordu. Eski Valide (Valide-i Atik) Külliyesi'nin, o yüksek ağaçların gölgelediği geniş avluyu çevreleyen bölümünün fakültenin kullanımına verildiğini de o gün öğrendim.
Geçenlerde yine o ıhlamurlu avludaydım. Dekan Nazan Erkmen'in, fakültenin kuruluşunun 50. yıldönümü etkinlikleriyle ilgili bilgi verdiği konuşmasını dinledikten sonra, külliyenin restorasyon projesini ekibiyle birlikte hazırlamakta olan öğretim görevlisi, içmimar Ayşe Akyıl'la külliyeyi gezdik. Akyıl coşkuyla anlatıyor, ben düşünüyordum:
"Bir hastane olan Darüşşifa daha sonra akıl hastanesi olarak kullanılmış. Darüşşifa ile eskiden iyileşen kimsesiz hastaların kaldığı Tabhane Resim Bölümü'ne ayrıldı. Müzik öğrencilerinin çalışma odası da burada." (Üçayaklarını kurmuş resim yapan; kemanıyla, viyolonseliyle, flütüyle... Çalışan öğrenciler... Ne güzel! Renklerle sesler birbirine karışacak, bu etkileşimden kimbilir ne ürünler doğacak!)
"Darüşşifa avlusunun altına yapılacak konferans salonuna bahçeden girilecek. Üstü yine avlu. Şimdi otopark olarak kullanılan bahçenin altı otopark olacak, üstüne de konferans salonuyla bağlantılı, sanat etkinliklerinin yapılacağı bir cam yapı kurulacak." (Birileri Cumhuriyetimizin bin bir zorluk içinde yaptığı sanat yapılarını yok etmek isterken böyle bir sanat merkezinin tasarlanmakta oluşu bile gelecek için umut veriyor insana!)
"Darülhadis bir süre Toptaşı Cezaevi olarak kullanılmış. 1999'a kadar İmam Hatip Lisesi'ymiş. Şimdi Heykel Bölümü olacak." (Heykel öğrencileri, ilk iş, cezaeviyken burada yatmış sanatçıların heykellerini yapıyorlar; başta Ihlamurlu Avlu, bütün yerleşke bu heykellerle donatılıyor. Kapıdan giriyorsunuz Nâzım Hikmet , köşeyi dönüyorsunuz Can Yücel, bir başka yerde Yılmaz Güney, bir başka alanda Rıfat Ilgaz ve diğerleri...)
"Kervansaray, kurulacak olan konservatuvara ayrıldı. Değerli müzik insanlarımızdan Cem Mansur 'un başkanlığında kurulacak bu bölümün çatısı altında, kimsesiz çocuklarla sokak çocuklarından bir de orkestra oluşturulması amaçlanıyor." (O çocukların arasından kimbilir ne yetenekler çıkacaktır!)
Proje yönetmeni Ayşe Akyıl, uzman restoratör mimarlardan oluşan ekibiyle birlikte, gece gündüz, hafta sonu demeden, projeyi yıl sonuna yetiştirmek için çalışıyor. (Vakıflar'ın bu iş için verdiği süre 2007 sonunda bitiyor çünkü.) Danışmanları ise Prof. Dr. Afife Batur'un başkanlığında, İTÜ Mimarlık Fakültesi Restorasyon Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Zeynep Ahunbay'ın da yer aldığı, çok değerli bilim insanlarından oluşan, 12 kişilik Eski Valide Külliyesi Bilim Kurulu.
Çok doğru bir kararla bir sanat yuvasına verilen Külliye bir Mimar Sinan yapıtı. 1570-1579 yılları arasında 3. Murat 'ın annesi Nurbanu Sultan tarafından yaptırılmış. Zaman içinde çok değişik amaçlarla (kışla, akıl hastanesi, cezaevi, imam hatip lisesi, vb..) kullanıldıktan, kimi zaman boş kaldıktan sonra, şimdi yeni bir yaşama hazırlanıyor. Kendisine çok yakışacak bir yaşama...
Ama bu düşün gerçekleşmesi için, öncelikle restorasyon projesine parasal destek gerekiyor. İvedi bir destek...
50 yıllık bir tarih...
Kuruluşunun 50. yılını kutlayan MÜGSF'nin, ilk adıyla Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu 'nun kurulması için ilk adım Bakanlar Kurulu'nun 1.11.1955 günlü kararıyla atılıyor. 1956'da okulun kuruluşuyla görevlendirilen Prof. Dr. Adolf Schneck , araştırmaya, deneye ve uygulamaya dayanan; sanayiye eleman yetiştirmeyi amaçlayan Bauhaus yöntemine göre bir eğitim izlencesi hazırlıyor ve öğretim görevlilerini belirliyor. Okul, 1957 yılında, dekoratif resim, grafik sanatlar, seramik, tekstil sanatları, mobilya ve içmimarlık olmak üzere beş bölümle açılıyor. 1982'de Marmara Üniversitesi'ne katılıyor, 1986'da Acıbadem Yerleşkesi'ne taşınıyor. Bugün resim, heykel, seramik-cam, grafik, tekstil, geleneksel Türk el sanatları, içmimarlık, endüstri tasarımı, temel sanat eğitimi, fotoğraf ve sinema-televizyon bölümleriyle eğitim veriyor. Canlandırma ve müzik bölümleri de kurulmak üzere.
50. kuruluş yılı kutlama konseri
Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nin 50. Kuruluş Yılı Kutlamaları Üsküdar Valide-i Atik Külliyesi'nde "Bir Binanın Anıları" etkinlikleri ile devam ediyor. Etkinlik çerçevesinde bugün saat 14.00'te başlayacak olan "Toptaşı Valide-i Atik Külliyesi ve Değişim Süreçleri" adlı panele konuşmacı olarak Prof. Dr. Afife Batur ve Öğr. Gör. Ayşe Akyıl katılıyor.
Panelin ardından saat 17.00'de Cem Mansur yönetiminde Akbank Oda Orkestrası "50. Kuruluş Yılı Kutlama Konseri" başlıklı bir konser verecek. Valide i Atik Külliyesi'ndeki konserde V. Azaraşvili 'nin 'Noktrün', D. Şostakoviç 'in 'Polka', A. Part 'ın 'Fratres', P. I. Çaykovski 'nin 'Andante Cantabile', T. Takemitsu 'nun 'Vals', S. Barber 'in 'Adagio', O. Respighi 'nin 'Antik Danslar ve Aryalar' adlı yapıtlarını seslendirilecek.