Son dönemde en çok tartışılan sektörlerin başında inşaat geliyor. İş güvenliği, yolsuzluk iddiaları ile gündeme gelen sektör için çözüm önerisi Türk Müteahhitler Birliği’nden geldi. Hürriyet'ten Gülistan Alagöz'ün haberine göre, 10 maddelik ‘İnşaat Sektörü Bildirgesi’ hazırlayan sektör temsilcileri, önerilerini iktidar ve muhalefet partileri temsilcileri yerel yönetimler ve ilgili kurumlarla paylaşacak. Sektörün sorunlarının aralık ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a da sunulması bekleniyor. İşte o bildirge;
1- Kamu İhale Kanunu adil ve şeffaf değil. Aşırı düşük teklifle; bitmeyen, pahalıya mal olan işler, kalitesiz yapılar, iş kazaları ve hatta can kayıplarına neden oluyor. Bu nedenle, Kamu İhale Kurumu’nun yetki ve sorumlulukları yeniden düzenlenmeli.
2- Kamu-Özel Sektör İşbirliği modelinin etkin bir şekilde uygulanması sağlanmalı ve bunun için gerekli yasal altyapı hazırlanmalı. Büyük altyapı projeleri fizibilite, çevresel etki ve finansman boyutları ile birlikte değerlendirilmeli ve bir makro eylem planı dahilinde ihale edilmeli.
3- Yatırım Ödenekleri, kamu kuruluşları tarafından her yıl başında yatırım programına uygun şekilde gerçekçi olarak belirlenmeli. Birliğe göre hakkedişlerin ödenmesinde ciddi sorun var. Karayolları Genel Müdürlüğü ile sorun yaşandığını belirten sektör temsilcileri geçen ay itibariyle müteahhitlerin Karayollarından 5.2 milyar lira alacaklı.
4- Yurtdışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetlerinin geliştirilmesi için yeni bir teşvik sistemi oluşturulmalı.
5- Kefalet Bonosu sistemi büyük ölçekli kamu altyapı projeleri için hayata geçirilmeli. Bu sayede projelere getirilecek sigorta ile aşırı düşük teklifler engellenecek, işlerin zamanında ve istenen kalitede bitirilmesi sağlanacak.
6- Türkiye’deki yüksek işsizlik oranı dikkate alınarak düzgün çalışan,’ Verimli ve Yetkin bir İşgücü Piyasası’ oluşturulmalı.
7- İş Sağlığı ve Güvenliği uygulamaları geliştirilmeli, etkin yaptırımlar getirilmeli. Birlik, Çalışma ve Sosyal Güvelik Bakanlığı’ndan bir ay önce iş kazaları konusunda ilgi istediklerini ancak henüz dönüş yapılmadığını açıkladı.
8-‘ Yapı Müteahhidi’ tanımı belirlenmeli, teknik ve finansal kapasitesi yeterli olmayan ve ayıplı iş yapan firmaların sektörden ayıklanmasına olanak sağlayacak yasal zemin hazırlanmalı. Yap-sat sektörü denetimsiz işleyişinden kurtulmalı.
9- İmar mevzuatı yeni baştan ele alınmalı ve imar değişiklikleri kamu vicdanını zedeleyen, kişilere özel değerlendirmelerden arındırılmalı. Kentsel dönüşüm ise bina bazlı ve rant odaklı ele alınmamalı.
10- Sürdürülebilir inşaat teknikleri ve uygulamalarının etkin kullanımı teşvik edilmeli.
İsteyen herkes müteahhit oluyor
Müteahhitler Birliği temsilcilerine göre Türkiye’de müteahhit olmak kasap ya da bakkal olmaktan daha kolay. İsteyen tüm yatırımcıların müteahhitliğe soyunmasını eleştiren temsilcilerin sunduğu veriler çarpıcı. Veriler şöyle; Türk Müteahhitler Birliği’ne üye 141 firma var. Ülke gelenindeki müteahhit sayısı ise 280 bini buluyor. Ancak birliğin 141 üyesi yurtdışı pazarındaki işlerin yüzde 90’ını, yurtiçinde yapılan işlerin ise yüzde 70’ini üstleniyor. Yurtdışı pazarın büyüklüğü 7 milyar dolar, yurtiçi ise 45 milyar dolar olarak tahmin ediliyor.
Yeni pazar Afrika
Türk Müteahhitler Birliği 42 yılda 103 ülkede değeri 293 milyar dolar olan 7 bin 600 proje geliştirdi. 2013 yılında yurtdışında üstlenilen işlerin büyüklüğü 32.5 milyar doları bulurken, 2014 yılının ilk 9 ayında bu rakam 17 milyar dolara geriledi. Bunun nedeni ise Türkler için önemli pazar olan Irak, Libya ve Suriye’de yaşanan gerilimler. Sektör temsilcilerine göre Türk müteahhitler için yeni pazar Afrika olacak. Afrika pazarını tanımak için ziyaret ve görüşmelerin başladığı belirtiliyor.
Ciro artıyor istihdam aynı
Müteahhitler yurtdışında üstlendikleri işlerin son yıllarda yaklaşık 10 kat arttığını ancak Türkiye’den sağlanan istihdamın aynı hızla büyümediğini söyledi. Bunun nedeni ise birçok ülke ile Sosyal Güvenlik Anlaşması yapılmaması. Şirketler, anlaşma olmayan ülkelerde her işçi için 2 kere prim ödemek zorunda kalıyor. Bu durumun yabancı müteahhitlerle rekabet gücünü azaltıyor.