Yabancılardan fon almak isteyen kuruluşların SPK lisanslı şirketlerle çalışması zorunlu. Büyük çaplı gayrimenkul projelerinin gündeme gelmesi ve bu projelerin fonlama süreci, SKP lisanslı bağımsız değerleme kuruluşlarının önünü açtı.
Başlangıçta borsaya kote şirketlerin, gayrimenkul alım, satım ve kiralama işlemlerinde yatırımcıyı korumak amacıyla 2001'de başlatılan yasal uygulama bugün 9 lisanslı şirketin doğmasını sağladı. Uluslararası finans kuruluşlarının ve derecelendirme şirketlerinin fon sağlamak için ekspertiz raporlarının bağımsız kuruluşlar tarafından yapılmasını istememeleri, daha doğrusu, bağımsız ve lisanslı olmayan değerleme raporlarını riskli görerek daha düşük fonlama yapması, söz konusu şirketlerin yolunu açtı. Söz konusu dokuz şirketten biri olan Tadem Bağımsız Değerleme Müşavirlik Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çetin Önder, bir süre sonra bankaların da verdikleri konutlar için bağımsız uzmanlarla çalışmalarının zorunluluk haline geleceğini söyledi.
Gerek Avrupa Birliği uyum yasaları gereği gerekse gayrimenkul piyasasının hareketlenmesi ve mortgage sisteminin devreye girecek olması da söz konusu şirket ve uzmanların ağırlığını arttıracağı benziyor.
Bağımsız değerleme şirketleri için sürecin 2001'de Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından başlatıldığını, ertesi yıl ilk sınavın açıldığını anlatan Önder, sınavı geçmenin pek kolay olmadığını, bizzat SPK tarafından açılan sınavlara en az 4 yıllık üniversite mezunu olmak üzere harita, inşaat ve benzeri ilgili mühendislerin başvurabildiği bilgisini verdi. SPK lisanslı şirket için bünyesinde en az 5 lisanslı uzman ve 300 milyar lira nakti ödenmiş sermayesi olması şartı arandığını anlatan Önder, Mortgage Yasası'nda meslek birliğinin de yer aldığını, artık bankaların da kendi bünyelerinde çalıştırdığı eksperler (uzmanlar) yerine bağımsız ve lisanslı uzmanları tercih edeceklerini dile getirdi.
Yabancı fon ve derecelendirme kuruluşlarının yüksek fonlama ya da kredi için bağımsız raporları dikkate aldığını söyleyen Önder, SPK lisanslı değerleme şirketlerinin özellikle kamulaştırma, özelleştirme, arsa ve menkul üretme projelerinde görev yaptıklarını anlattı.