Son dönemde özellikle Doğu Karadeniz'de hidroelektrik santral (HES) projelerine karşı gelişen çevreci hareket nedeniyle birçok HES projesi durdu veya durma noktasına geldi. Yatırımcılar tarafında ise baraj projeleri ile ilgili 'can suyu' sıkıntısı yaşanıyor. Projelerin inşaatı ve barajların su tutma işlemi sırasında belirli bir miktarda suyun su hafzasındaki yaşamın devam edebilmesi için serbest bırakılması gerekiyor. Buna da 'can suyu' deniyor.
Geçtiğimiz günlerde Çevre Bakanlığı can suyu miktarının artırıldığını açıkladı. Ancak bu durumda yatırımcılar daha önce yaptıkları yatırım fizibilitelerinin değiştiği ve ellerinde kalan suyla daha az elektrik üretebilecekleri gerekçesiyle bu karara karşı çıkıyorlar. Öte yandan yatırımcılar doğal sit alanlarında baraj inşaatı yapabilmek için gerekli yasal değişiklerin yapılması yönünde lobi yapıyor.
Bin 600 proje sıkıntıda
Rize İdare Mahkesi'nin 11 Aralık 2009 tarihinde Ayen Enerji'nin Abuçağlayan deresi üzerindeki Paşalar HES projesi hakkında verdiği havza planı yapılmadan ÇED verilemeyeceği yönündeki kararı bugüne kadar lisans verilen bin 600 HES projesini de sıkıntıya soktu. Çünkü bu karar ile birlikte tüm HES projelerine verilen ÇED raporları tekrar sorunlu bir hale dönüşebilir. Konuyla ilgili üst mahkemelerin vereceği kararlar önemli.
Hükümet projeler için harekete geçti
Durma noktasına gelen projeler hükümeti harekete geçirdi. Geçtiğimiz hafta Ankara'da Çevre ve Orman Bakanlığı ile Enerji Bakanlığı'nın himayesinde 30 bürokratın katılımıyla bir toplantı gerçekleşti. Buna göre her iki bakanlıktan da birer müsetaşar yardımcısı bu konu ile ilgilenecek. Projeler tek tek ele alınacak ve çevre konusundaki kaygılar giderilmeye çalışılacak. Toplantıda Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) yetkilileri de bir sunum yaparak çevreyi göz önünde tutarak HES projelerinin sorunlarının nasıl çözüleceğine dönük çözüm önerileri ortaya koydu. Enerji Bakanlığı ve Çevre Bakanlığı EPDK'nın ortaya koyduğu raporu da dikkate alarak gerekli yasal değişiklikleri yapmaya çalışıyorlar.