İsrail-Türkiye ilişkileri ve ‘eksen kayması’ tartışmaları sürerken jet hızıyla geçen ‘maden arama yasası değişikliği’ henüz tartışılırken, TBMM bu kez de büyükşehir belediye başkanlarının yetkilerini artırmayı konuşmaya hazırlanıyor.
AKP İstanbul Milletvekili Nusret Bayraktar ve 14 milletvekilinin hazırladığı Belediye Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi TBMM Genel Kurulu’nda bu hafta görüşülecek. Buna göre; belediye, belediye meclisi kararıyla; konut alanları, sanayi alanları, ticaret alanları, teknoloji parkları, kamu hizmeti alanları, rekreasyon alanları ve her türlü sosyal donatı alanları oluşturmak, eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek, kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak veya deprem riskine karşı tedbirler almak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilecek.
YARGI MÜDAHALELERİNE TEKLİF AYARI
Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edilecek alanın üzerinde yapı olan veya olmayan imarlı veya imarsız alanlar olması, yapı yükseklik ve yoğunluğunun belirlenmesi, alanın büyüklüğünün en az 5 ve en çok 500 hektar arasında olması, etaplar halinde yapılabilmesi hususların takdiri münhasıran belediye meclisinin yetkisinde olacak. İmar Kanunu’nda belediyelere verilen yetkileri kullanmaya Büyükşehir belediyeleri yetkili olacak. Verilecek kamulaştırmanın aceleliği kararı Büyükşehir belediye meclisi tarafından verilecek. Kentsel dönüşüm ve gelişim alanları içinde yer alan eğitim ve sağlık alanları hariç kamuya ait gayrimenkuller harca esas değer üzerinden belediyelere devredilecek.
Teklife, İçişleri Komisyonu’nda son anda eklenen önergeyle, kanunun yürürlüğe girmesinden önce idari yargı mercilerinde açılmış ve henüz hükme bağlanmamış davalarda bu kanun hükümleri uygulanacak.
CHP’nin tepki gösterdiği teklif, “Kabul edilirse mevcut imar rantları meşrulaşırken, gelecek imar rantlarına da ‘buyur’ edilir” görüşünde hemfikir olan kentbilimcileri de endişeli bir bekleyişe itti.
KENTSEL BÖLÜŞÜME DESTEK TEKLİFİ
Bu arada CHP'liler, AKP’li Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin kentin çeperinde, nazım imar planına göre korunması gereken açık alan niteliği taşıyan boş alanlarda, plan kararlarına ve plan onama kararlarına karşı açılmış davalarla eş zamanlı olmasının dikkat çekici olduğunu söyledi. CHP’li milletvekilleri, hazırladıkları muhalefet şerhinde: Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’e geniş yetkiler tanındığını belirterek, şöyle dedi:
“Teklifin, AKP’li Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin kentin çeperinde, nazım imar planına göre korunması gereken açık alan niteliği taşıyan boş alanlarda, plan kararlarına ve plan onama kararlarına karşı açılmış davalarla eş zamanlı olması dikkat çekicidir. Bu değişiklikle kent çeperinde yer alan ve aslen korunması gerekli tarım alanı olan alanlara yönelik Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından kentsel dönüşüm alanı ilan edilmiş olan alanlar yasalaştırılmış ve meşrulaştırılmış olacaktır. Bu düzenlemenin yasalaşması durumunda, proje alanı ilan edilen bir alanda, belediyeler istedikleri durumda, işlemi yapmadan, alanın ücra bir noktasında yer göstererek yerinden edebilecek, mülklerine el koyacaktır.”
CHP, TEKLİFE ATEŞ PÜSKÜRÜYOR
CHP muhalefet şerhinde; yasanın usulsüzlüğüne ilişkin şunlar sıralandı:
» Üzerinde yapı olan veya olmayan, imarlı veya imarsız” ifadesi eklenerek, belediye sınırları içindeki tüm alanların, potansiyel kentsel dönüşüm alanı haline getirildiği belirtilerek, “Kentin istenilen bölgesi ya da parseli, mevcut sakinlerinden alınarak yüksek rant ödeyenlere terk edilir hale gelebilecek
» İlçe belediyelerinin kentsel dönüşüm projeleri hazırlayıp uygulama yetkilerinin Büyükşehir belediyesinin onayına bağlanacak ve yetkileri devredilecek
» Büyükşehir belediye sınırları içindeki tüm kamu kurumlarına ait gayrimenkullerin “harca esas değer” üzerinden çok komik bir bedel karşılığında belediyeye devredilecek
» “Bu kanun yürürlüğe girmesinden önce yargı mercilerine açılmış ve henüz hükme bağlanmamış davalarda bu kanun hükümleri uygulanır” ibaresiyle süren davalara müdahale edilecek
» Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanımında bulunan yerlerde Milli Savunma Bakanlığının muvafakati alınmayacak.
‘Bu faşizan yasayı engellemek için emek sarfedeceğiz’
Mimarlar Odası İstanbul Şube Başkanı Eyüp Muhçu: “Bu tasarı yasalaşırsa kentlerimizin ortak donatı alanları, yeşil alanları, tarım arazileri, içme suyu havzaları, dolayısıyla tüm mutlak yapı yasağı bulunan yaşam alanlarının satılarak betonlaştırılması gündeme gelecek. Ayrıca bunu gerçekleştirmek için ilçe belediyelerinin, toplumun temsilcisi olan kuruluşların da devre dışı bırakılması söz konusu.
Bu yönüyle toplumu, halkın katılımını yok sayan faşizan bir nitelik taşıyor. Ayrıca söz konusu yasa ile yargının da devre dışı bırakılması öngörülüyor. Kentsel dönüşüm kararlarının önünde yargı bir engel olarak görüldüğü için yargıyı devre dışı bırakmak amacıyla ‘yasaya aykırılık’ gibi belirsiz bir koşul öne sürüyor. Yasaya aykırılığın olup olmadığına yargı değil, kentsel dönüşüm adı altında bu suçu işleyenler karar vermiş olacaklar. Yargı bağımsız şekilde hukuka uygun olarak karar vermek durumundadır. Tasarı bunu engelleyerek yargıyı baskı altına alma, kendi güdümüne alma gibi amacı taşımaktadır. Tasarı yasalaşırsa zaten tartışmalı olan yargı bağımsızlığı açıkça ihlal edilmiş olacak, böylece hukuk ve yargı sürecine yönelik bir baskı oluşacak.
Bu tasarının yasalaşmaması için meslek odaları ve duyarlı kesimlerle birlikte çabalarımızı sürdüreceğiz. Ancak buna karşın AKP, Meclis’teki çoğunluğuna dayanarak bunu yasalaştırırsa yasanın Anayasa Mahkemesi’ne Meclis’teki milletvekilleri aracılığıyla götürülmesi için elimizden gelen çabayı göstereceğiz.” Sevgim Denizaltı
‘O zaman ilçe belediyelerini kapatalım!’
Çankaya Belediye Başkanı Bülent Tanık, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 73. Maddesini değiştirmeye yönelik tasarıya ilişkin basın toplantısı düzenleyerek konu hakkındaki düşüncelerini açıkladı.
Başkan Tanık, 73. Madde değişikliğinin genel kuruldan geçmemesi dileğinde bulunarak, bu maddenin geçmesi halinde büyükşehir belediye başkanlarının monarşik ve despotik yetkilerle kentleri yöneteceğini dile getirdi. Başkan Tanık, söz konusu madde değişikliği kabul edilirse örneğin Ankara’da Anıtkabir, Atatürk Orman Çiftliği, askeri alanların kentsel dönüşüm alanı ilan edilebileceğini açıkladı. Değişikliğin; yerelleşmeye, demokratikleşmeye, hukuka, yerel yönetim özerklik şartına aykırı olduğunu belirten Bülent Tanık, demokratikleşmeyi, yerelleşmeyi, sivilleşmeyi parti ve hükümet programında dillendiren AKP’nin ekseninin 73 Madde değişikliğiyle bir büyükşehir Belediye Başkanı tarafından kaydırıldığını söyledi. “Yasa teklifi ile Büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde kentsel dönüşüm ve gelişim projesi alanı ilan etmeye büyükşehir belediyeleri yetkili kılınmıştır” diyen Tanık, ayrıca, ilan edilen bu alanlardaki her ölçekteki imar planı, parselasyon planı, bina inşaat ruhsatı, yapı kullanma izni ve benzeri tüm imar işlemlerinin büyükşehir belediyelerine bırakıldığına işaret etti.
Tanık, “Böyle bir durumda, büyükşehir kapsamındaki ilçe belediyeleri hiçbir planlama ve uygulama yetkisini kullanamaz duruma düşecek, belediye gelirleri ciddi biçimde azalacaktır. Bu teklifin yasalaşması durumunda büyükşehir kapsamındaki ilçe belediyelerini kapatmak daha doğru olacaktır.” diye konuştu.