Hasankeyf’i sular altında bırakacak Ilısu Barajı Projesi’nin finansmanı ‘çöktü’. Avusturyalı Vatech Finance Gmbh başkanlığındaki konsorsiyum dağılıyor. Alman, Avusturya ve İsviçreli üç kuruluş ‘Türkiye’nin anlaşmanın 150 şartını yerine getirmediği’ gerekçesiyle kredi anlaşmasını askıya aldı. Diplomatik kaynaklara göre Çevre Bakanı Veysel Eroğlu’nun Hasankeyf nedeniyle projeye karşı çıkanları ‘bölücü’ ilan etmesi ve “Biz tek başımıza yaparız” diye meydan okuması Avrupa’nın kararında etkili oldu.
1954 yılından beri tartışılan barajın temeli geçen yıl Başbakan Erdoğan tarafından atılmış, DSİ ile konsorsiyum 1.2 milyar avroluk finansman anlaşması imzalamıştı. İlk havlu atan Avusturya oldu. Avusturya Dışişleri Bakanı Michael Spindelegger, geçen hafta ulusal televizyon kanalı ORF’de “Türkiye’nin gerekli şartları yerine getirmemesi nedeni ile Ilısu Projesi’nden çekildik” dedi.
Desteğini çevre ve tarihin korunması konusunda bazı şartlara bağlayan Almanya’da da hükümetten rahatsızlık sesleri yükseliyordu. Frankfurter Rundschau gazetesine bilgi veren Federal Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Bakanlığı yetkilisi Erich Stather, “Türkiye’ye formalite icabı, Almanya’nın krediyi bağladığı çevre koruma şartlarını yerine getirmesi için 180 gün süre tanınacak. Projenin Almanya desteğiyle gerçekleşme şansının artık bulunmadığını tahmin ediyorum” dedi. Dün DSİ’de görüşmelerde bulunan Alman şirket yetkilileri, kredinin dondurulmasıyla ilgili resmi yazının geleceğini söyledi.
İsviçre hükümetinin de Türkiye’nin çevresel ve sosyokültürel taahhütlerini yerine getirmediği kanatine vardığı öğrenildi. 14 firma ve dört ülkenin bulunduğu Ilısu baraj projesi GAP projesinin tamamlanması olduğu kadar Türkiye’nin enerji ihtiyacı açısından da önem taşıyor. Proje için şu ana kadar 150 milyon dolar kredi kullandırıldı.
Almanya, Avusturya ve İsviçre Ilısu Projesi’ne sadece finansman desteği sağlamıyor, anlaşma gereği projenin ortağı durumundalar. Barajın türbin ve diğer mekanik aksamı, bu ülkelerden temin edileceği için eğer bu ülkeler çekilirse projenin bu yönüylü ‘yenilenmesi’ gerekiyor.
Eroğlu’nun gafı
Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Eroğlu’nun Hasankeyf nedeniyle baraj projesine karşı çıkanları ‘bölücü’ ilan etmesi ve “Gerekirse kendimiz öderiz” demesi sonuçta etkili oldu. Eroğlu’nun bu sözleri, üç ülke başkentlerinde “Türkiye’nin şartları yerine getirmek yerine barajı kendi olanaklarıyla yapma eğiliminde olduğu” şeklinde değerlendirildi. Eroğlu, dün de Türkiye’nin bu barajı tek başına bitirebilecek gücü olduğunu yineleyerek “Almanların çekildiği konusunda elimize ulaşan resmi bir bilgi yok. Biz burayı gerekli gördüğümüz için yapıyoruz. Birileri istedi diye bu işe girmedik. Bizim o baraj gibi 100 barajı yapacak gücümüz var” dedi.