Ayvansaray'dan Beyoğlu'na ve Boğaz'a uzanan hatta, binlerce metruk binanın kısa sürede yenilenmesini içeren 'dönüşüm projesi'nde ilk kazma gelecek ay vuruluyor. Projede hedef, Süleymaniye, Ayvansaray, Yedikule, Zeyrek, Cankurtaran, Kumkapı, Gedikpaşa, Laleli, Fener ve Balat, Eyüpsultan, Tarlabaşı ve Üsküdar'da yaklaşık 10 bin evi 'aslına uygun olarak' yenilemek. Süleymaniye'de sahibi restorasyona 'ikna edilemeyen' 101 ev kamulaştırıldı bile.
İstanbul'da Büyükşehir, Beyoğlu ve Fatih belediyeleri bu dönüşüm projelerini TOKİ, KİPTAŞ ve özel sektörle birlikte uygulamaya koyacak. Süleymaniye'de yürütülecek ilk uygulamada 1280 evden 300'ünü KİPTAŞ yenileyecek. Süleymaniye ve Haliç'in hızlı bir dönüşümle şöhreti Avrupa'ya kadar yayılan bir yerleşim, eğlence ve turizm merkezine dönüşeceğini belirten KİPTAŞ Genel Müdürü İsmet Yıldırım, ilk kazmayı mayıs ayında vuracaklarını açıkladı.
Müze kent İstanbul
Yıldırım, "Tarihi yarımadadaki o mistik havaya uygun Osmanlı Türk mahallelerini canlandırıyoruz. Bizim restore edip satacağımız evlerle, Haliç sırtlarından Süleymaniye'ye kadar geniş bir bölgede hızlı bir yenilenme süreci başlayacak. Bu projeyle İstanbul'a yılda 10 milyon turist çekebilecek bir müze kent ortaya çıkacak. 1280 evlik projede, biz 300 evi üstlendik ve şu ana kadar 20 trilyon lirayla 101 evi satın aldık. Diğerlerini ya ev sahipleri yapacak ya da Büyükşehir Belediyesi istimlakla restorasyonlarını üstlenecek" dedi.
Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir'se Ayvansaray'da Türk Mahallesi, Cerrahpaşa'da Bulgurpalas, Haliç'te Fener-Balat ve Süleymaniye evlerinin yenilenme alanı seçildiğini belirterek, "Elektriğinden mimarisine, sokak tasarımından kurul onayına kadar tüm süreci biz üstlenip ev sahiplerine sunuyoruz" diye konuştu.
Yabancı sermaye ilgisi
Tarlabaşı, dönüşüm projesiyse uluslararası sermayenin ilgisini çekmiş. 'Tarlabaşı'nı İstanbul'un Champs Elysees'i yapacaklarını' belirten Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan, yürütülecek dönüşüm projesiyle İngiliz, Amerikan ve Arap sermayesinin ilgilendiği söyledi.
Tarlabaşı'na Akmerkez
Beyoğlu nasıl yenilenecek?: Arsa payları 50 - 100 metrekare olan küçük tarihi evler, beşer-onarlı gruplar halinde birleştirilip tek bir blok haline getirilecek. Blokları oluşturan binaların dış cepheleri korunacak, içlerinde alışveriş merkezleri, konutlar, butik otel ve pansiyonlar yapılacak.
İlk adım 360. ada: Beyoğlu Belediye Başkanı Misbah Demircan, "Beyoğlu'nda 59 ada belirledik ve 360'ıncı ada, diğer uygulamalara model olacak ilk nokta seçildi. Tarlabaşı'ndaki bu pilot ada, 44 malikli 30 binayı içeriyor. Amaç kangren olmuş bu yapıların çöküntü bölgesi olmaktan kurtarılması. Maliklerle yaptığımız toplantıda 360 adanın alışveriş merkezi olması yönünde hava oluştu. Arsa değeri hariç 10 milyon dolarlık bir yatırım çıkıyor ortaya. Yüksekliği altı katlı, Akmerkez gibi ama Beyoğlu'nun karakteristiğine uygun bir alışveriş merkezi olabilir.
Diğer adalarda ufak butik otel, pansiyonlar olacaktır. Malikleri asla mağdur etmeyecek, memnun edeceğiz."
Restore etmeyen gider
Süleymaniye'de ne yapılacak?: Tarihi yarımadada ilk olarak 1280 bina dönüştürülecek. Bu binalardan 600'ü orta vadede ve 515'iyse acilen yenilenecek, çökme riski bulunan 382 bina da tamamen yıkılarak yeniden inşa edilecek.
Ev sahipleri ne yapacak?: İsteyen sadece restorasyon bedelini ödeyerek evinde oturmaya devam edecek. Sahibi restorasyan bedelini 'ödemediği/ ödeyemediği' için kamulaştırılan evleriyse belediye restore edecek, sonra piyasa fiyatıyla satışa sunacak. Süleymaniye'de bu kapsamda şu ana kadar 101 ev kamulaştırıldı. KİPTAŞ yetkilileri, bu evlerin sahiplerine 20 milyon YTL ödendiğini söyledi. Eski cumbalı, ahşap kapılı, motifli Türk evleri ortaya çıkarılırken, bölgeye yeni yapılacak evler üç katı aşamayacak. Projede hedef, evlerin eski ve yeni sahipleriyle birlikte tarihi yarımada 'zengin, orta ve dar gelirli vatandaşların bir arada yaşayacağı' eski tadında yeni mahalleler yaratmak.
Bu proje için yasa çıkarıldı
Tüm Türkiye için: İstanbul'da binlerce evin neredeyse bir anda yenilenmesini içeren projenin dayanağı, Beyoğlu ve Fatih'teki çöküntü bölgeleri için Temmuz 2005'te çıkarılan 5366 sayılı yasa. Yasayla tüm Türkiye'de eski yerleşim alanlarında, 'dönüşüm projeleri' yürütmesinin önü açıldı.
Yasa ne getiriyor?: Yasayla belediyeler projeye katılmayan yapıları kamulaştırabiliyor, projeye onay verecek özel koruma kurulları oluşturabiliyor, inşaat harçlarından muafiyetle maliyeti yüzde 30 azaltabiliyor.