Yabancıya Mülk Satışı: Gerçek Kişiye İki Sınırlama

Yabancılar, işyeri ya da mesken olarak kullanmak üzere taşınmaz alabilecek. Bu taşınmazların yüzölçümü, toplam 2.5 hektarı geçemeyecek. Tapu Kanunu'nda değişiklik yapılmasına dair kanun tasarısı, Meclis Başkanlığı'na sunuldu. Tasarı, 2003'te çıkarılan ve Anayasa Mahkemesi'nce bu yıl nisanda iptal edilen yasaya göre, mülk satışının sınırlarını belirgin hale getiriyor. Anayasa Mahkemesi'nin önceki yasayla ilgili iptal kararı 26 Temmuz 2005'te yürürlüğe girdiği için, yeni düzenleme de bu tarihten geçerli olacak. Temmuzdan bu yana yabancılara satılan araziler, yeni yasa çerçevesinde değerlendirilecek.

İptal edilen yasada 30 hektardı
Tasarıya göre, yabancı uyruklu gerçek kişiler, karşılıklı olmak kaydıyla, Türkiye'de işyeri veya mesken olarak kullanmak üzere, 'uygulama imar planı veya mevzi imar planı' içinde mesken ve işyeri olarak ayrılan taşınmazları edinebilecek. Gerçek kişilerin Türkiye genelinde edinebileceği taşınmazların toplamı 2.5 hektarı (25 bin metrekare) geçemeyecek. Bu miktarı 30 hektara kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak. İptal edilen yasada ise, 30 hektara kadar arazi alınabiliyor, Bakanlar Kurulu, 30 hektarın üzerindeki arazi satışlarına da izin verebiliyordu. Ayrıca tasarıda, yabancı gerçek kişilere bir ilde satılabilecek toplam arazi miktarı, o ilin toplam yüzölçümünün binde 5'ini geçemeyecek.

Yabancı şirketler, özel kanun hükümleri çerçevesinde yatırım amaçlı taşınmaz edinebilecek ve taşınmazlar üzerinde sınırlı ayni hak tesis edebilecek. Tasarıda, yabancı vakıf, dernek, kooperatif, cemiyet, topluluk veya cemaatlerin Türkiye'de arazi satın almasını önlemek amacıyla, tüzelkişinin 'ticaret şirketi' olması gerektiği de hüküm altına alındı.

Satılamayacak alanlar
Yabancı uyruklu gerçek kişilerle yabancı şirketler sulama, enerji, tarım, maden, sit, inanç ve kültürel özellikleri nedeniyle korunması gereken alanlarla askeri yasak bölgelerde arazi edinemeyecek. Özel koruma alanlarıyla flora ve fauna özelliği nedeniyle korunması gereken hassas alanlar ve stratejik yerlerde kamu yararı ve ülke güvenliği bakımından sakıncalı görülen alanlar Milli Savunma Bakanlığı ile Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek. Satılamayacak alanları Milli Savunma Bakanlığı üç ay, Bakanlar Kurulu altı ay içinde ilan edecek.

İade edecekler
Hükümlere aykırı edinilen veya edinim amacına aykırı kullanıldığı tespit edilen taşınmazların elden çıkarılması için Maliye Bakanlığı bir süre belirleyecek. Bu süre içinde arazi sahibi yabancı kişi veya şirket araziyi satmadığı takdirde, satış işlemini Maliye Bakanlığı gerçekleştirecek ve bedelini arazi sahibine ödeyecek.

Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü verilerine göre, yabancılara mülk satışının önünü açan yasanın yürürlüğe girdiği Temmuz 2003'ten iptal kararının yürürlüğe girdiği 25 Temmuz'a kadar geçen sürede, Türkiye'de mülk satın alan yabancı uyruklu gerçek kişi sayısı 18 bin 959, bunların edindiği mülk adedi ise 15 bin 842.