Güvenlik ve Tünel Tasarımı

Karayolu tünel projelerinin en temel özelliklerinden birini tünelin kaza, yangın, arıza ve diğer acil durumlarda yaya kaçışına ve acil müdahale ekiplerine imkan tanıyacak şekilde tasarlanmasıdır.

Avrasya Tüneli Projesi’nin ana tünel hattı, tek bir tünelin ikiye bölünerek gidiş-geliş yollarının iki kat halinde çözülmesini içeriyor. Sadece özel otomobil, küçük otobüs ve minibüslerin geçişine imkan tanıyan bu tünel projesinde her bir yol katındaki yüksekliğin 3,30m olması ve tehlike anlarında yayaların kaçışı için diğer yol katına geçişin belirli mesafelerle merdiven bağlantılı kapalı bölmeler aracılığıyla sağlanacak olması, güvenlik bakımından tehlike yaratacak durumlar üzerinden değerlendirilmesi gereken konular olarak öne çıkıyor.

Tehlike yaratabilecek durumları sıralamak gerekirse;

• Tünel, iç hacim kapasitesi (3,30 m. yükseklik ve iki şeritlik yol genişliği) nedeniyle yangın, kaza ve araç arızalanması gibi durumlarda tünele girebilecek ölçekteki çekici, itfaiye ve diğer müdahale araçlarının –meydana gelen kaza, yangın vb. durumun büyüklüğüne göre- yetersiz kalması durumunda (düşük bir ihtimaldir) daha donanımlı ve kapasitesi yüksek müdahale araçlarının olay yerine varması -tünelin ölçüleri nedeniyle- imkansız olduğundan, böylesi bir risk özellikle trafik akımının en yoğun olduğu sabah ve akşam saatlerinde ciddi can ve mal kayıplarına yol açacak düzeylere çıkabilme ihtimali taşıyor.
• Projede iki katlı tek bir tünel hattı tercih edildiğinden yaya kaçışı için ek bir koridor yerine belirli aralıklarla sürekliliği sağlanmaya çalışılmış ve merdiven bağlantıları ile bir diğer yol katına geçişin sağlandığı kapalı bölmeler tasarlanmış. Otobüs ve kamyon gibi büyük kapasiteli araçların kullanmayacağı bir tünel olması nedeniyle tünelde çok sayıda yayanın kaçışını gerektirecek bir durumun olma olasılığı düşük seviyelerdedir. Ancak özellikle projenin 2020 yılı ve sonrasındaki günlük 120-130 bin araç geçişini öngörmesi, bu yoğun trafik akışının tünel içine normal düzeyin üzerinde yaya ve taşıt akımının girmesi anlamına gelecek, böylesi bir akım sırasında meydana gelebilecek bir kaza ve yangın anında, kazaya karışmayan diğer araç yolcularının da tahliyesi söz konusu olacak ve yaya kaçış bölmelerini kullanmaları gerekecek. Bu durum yaya kaçış bölmelerini kullanma konusunda uzun süreli olmayan birikmelere ve gecikmelere yol açabileceğinden yaya kaçış bölmelerinin kapasiteleri ve sayıları son derece önemlidir.
• Tercih edilen yaya kaçış bölmeleri ve bu bölmelerin bir diğer yol katına merdivenle bağlanmış olması, trafiğin yoğun aktığı zaman dilimlerinde tünelin her iki yol hattında eşzamanlı ve yakın konumlu bir kaza/yangın olması durumunda tünelin kilitlenmesine ve uzun kuyrukların oluşmasına yol açabilecek. Böylesi bir acil durumda bir diğer yola kaçış, yayaları tehlikeden tamamen uzaklaştıramama riski taşıyor.
• Tünel içinde kaza olması veya araç arızalanması durumunda kapasitesinin üzerinde trafik talebini öngören bu tünelin bağlandığı yollarda trafiğin durmasına ve geriye doğru kuyruklanarak şehrin bu kesimlerinde yolların bloke olmasına neden olması ihtimali ortaya çıkabilir.
• Tüneli tüplü (LPG yakıtıyla çalışan) araçların da kullanacak olması, tünelde meydana gelebilecek kazalarda olası yangın riskini ve hasar büyüklüğünü arttırıcı bir rol oynayabilir.