Kentsel sit alanı Beyoğlu’nun ortasında ölçüsüzce yükselen Demirören alışveriş merkeziyle ilgili nihayet yetkililerden ses geldi. Kültür Bakanı Ertuğrul Günay, Radikal’in hafta başından beri dikkat çektiği İstiklal Caddesi’ndeki Demirören AVM’yle ilgili soruşturma başlattığını duyurdu. Günay, Radikal’e yaptığı açıklamada, “Emek Sineması ile ilgilenirken zaten bu bina dikkatimi çekmişti. Ancak kurallara uygun olduğuna dair bilgi alınca üzerinde durmamıştım. Sizin haberlerin ardından pazartesi günü müfettiş görevlendirdik” dedi.
Beyoğlu’yla ilgili geçmiş kurul kararlarıyla binaların yüksekliklerinin emsalleriyle eşit olması yönünde ilke kararı bulunduğunu anlatan Günay, “Şimdi müfettiş arkadaşlar, binanın durumunu, geçmişteki ve şimdiki kurul kararlarını incelerler. Kamunun burada bir ihmali, ihlali varsa cezasını çekerler” dedi. Bakan Günay, müfettişlerin kurul kararlarında bir yanlışlık bulması halinde öncelikle inşaatın durdurulabileceğini ve uygunsuzluk kesinleştiğinde de ‘gereğinin yapılabileceğini’ vurguladı.
İstanbul 1. Nolu Anıtlar Kurulu’nun “Yanındaki tescilli bina Serkil Doryan’ın saçak kotunu geçemez” kararına rağmen Demirören AVM’nin yükseltilmesi kararlarına imza atan İstanbul Yenileme Kurulu üyelerinin de inceleme yaptığı öğrenildi. Demirören AVM, inşaata başlarken üçü bodrum, biri zemin, dördü de normal kat olmak üzere toplam sekiz katlıydı. Yapının 2009’daki ruhsatında ise yol kotu altındaki kat sayısı beş, yol üstündeki kat sayısı ise yedi olarak görülüyor. Yapının yol kotu altı derinliği 28 metre, yol üstü yüksekliği ise 31.2 metre. Binanın yanı başındaki tarihi Serkil Doryan binasının yer üstündeki kat sayısı ise dört.
100 yıl önce 100 yıl sonra
Radikal, İstanbul Yenileme Kurulu’nun, Demirören AVM’nin yükseltilmesi kararını verirken gerekçe gösterdiği ‘Geçmişten Günümüze Beyoğlu’ kitabının II. cildinde yayımlanmış (2004-1. baskı) eski fotoğraflara ulaştı. Eski fotoğraflarda, Demirören AVM’nin yapıldığı yerdeki bina, Serkil Doryan’dan sadece bir kat yüksek, yani beş katlı görünüyor. Oysa Demirören AVM’nin şimdiki durumu çok daha yüksek görülüyor. Fotoğrafa bakıp siz karar verin, yanılıyor muyuz?
İstiklal’in çehresi nasıl değişti?
18 Ekim 2004: İstanbul 1 Nolu Koruma Kurulu, Demirören AVM binası yüksekliğinin, hemen yanıbaşındaki tescilli yapı Serki Doryan’ın saçak kotunda olabileceğine hükmetti ve uygulanacak projenin kurula getirilmesini istedi.
16 Mart 2005: Kurul, Beyoğlu Belediyesi’nin onayında geçen projenin uygun olduğu kararına vardı.
4 Ağustos 2005: İnşaat sahibi kurula başvurarak uygulama projesinde tadilat istedi. Koruma kurulu belge yetersizliği nedeniyle tadilat projesini reddetti ve belgelere dayanılarak hazırlanan projenin getirilmesi halinde konuyu yeniden değerlendireceğine hükmetti.
6 Temmuz 2006: Devam eden inşaattan zarar gören tescilli yapının müellifleri, 2 No’lu Koruma Kurulu’na (ilginçtir inşaatın hemen yan sokağı 2 Nolu Kurul’un görev alanında) başvurdu. Kurul, inşaatın 12 nolu parseldeki tescilli taşınmaza yaptığı olumsuz etkinin ortadan kaldırılması için belediye ve inşaat sahibi tarafından önlem alınmasını istedi.
20 Şubat 2007: Demirören AVM’nin bulunduğu alan, Bakanlar Kurulu’nun kararıyla Yenileme Alanı olarak belirlendi ve yetki 1 Nolu Koruma Kurulu’ndan İstanbul Yenileme Alanları Koruma Kurulu’na geçti.
7 Kasım 2008: Yenileme Kurulu, ‘öneri tadilat projesindeki bodrum katlarının 1 Nolu Koruma Kurulu’nun 16 Mart 2005 tarihli kararında belirtilenden farklı olmasının nedeninin belediyeden sorulmasına’ karar verdi.
14 Kasım 2008: Yenileme Kurulu Demirören AVM binasındaki cephe ve yüksekliğinin, hemen yanı başındaki tescilli kültür varlığıyla uyumlu olmadığına, bu yapıların 20. yüzyıl başındaki fotoğraflarına bakılarak yükseklik ve cephe düzenlemesinin belirlenmesine hükmetti.
21 Aralık 2008: Aynı kurul, ‘Geçmişten Günümüze Beyoğlu’ kitabının II. cildinde yayımlanmış (2004- 1. baskı) eski fotoğraflardan yararlanılarak YTÜ’nün raporu doğrultusunda hazırlanan cephe düzenlemesinin kimi düzeltmelerle uygun olduğunu karar verdi.
20 Eylül 2010: İstanbul Yenileme Kurulu, yapılan cephe revizyonunu onayladı.