Ankaralılar, toplu taşım araçlarının "yetersizliği ve niteliksizliği" nedeniyle özel araçlara yönelirken, trafik sıkışlığı da giderek içinden çıkılmaz hâl alıyor. Raylı sistemi adeta "yabana atan" Melih Gökçek yönetimi, son 5 yılda köprülü kavşak sayısını yüzde 300 artırdı ancak metro inşaatlarında sadece yüzde 44'lük ilerleme sağlandı. Halen 5 ayrı hatta metro çalışmaları sürerken, yıllardır sergilenen yaklaşım belediyenin "Ulaşımda raylı sistemi olabildiğince genişletmek" hedefinin havada kaldığını gösteriyor.
Ankara'nın ulaşım sorununun günden güne derinleştiği hem sürücüler hem yayalar tarafından netlikle gözlemlenirken, uzmanlar bugüne kadar dikkate alınmayan uyarılarının sonuçlarının görüldüğüne dikkat çekiyor. Raylı sistemin yetersizliği ve kişisel araç sayısındaki artış, beraberinde kentin pek çok noktasında tıkanan trafiği ve kazaları getirirken, toplu taşımın özendirilmesi için hiçbir adım atılmayışı dikkat çekiyor. Melih Gökçek'in 15 yıla yaklaşan görev süresi içinde başlanan, bitirilen ve hizmete açılan bir kilometre dahi raylı sistem bulunmazken, yatırım - trafiği daha da içinden çıkılmaz hale getirdiğine dikkat çekilen - alt ve üstgeçitler yapılıyor, ulaşım sorunu çözülmeden ard arda parklar açılıyor.
Gökçek'in metroyla ilgili son açıklaması ise başkentlilerin daha uzun süre trafik eziyeti çekeceğini gösteriyor. Gökçek, metro inşaatlarını tamamlamak için doğalgaz dağıtımını özelleştirerek gelir elde etmeyi bekliyor. Oysa doğalgaz dağıtımının özelleştirilmesi için henüz Rekabet Kurulu'ndan karar dahi çıkmadı.
Açılan hat yok
Ankaralılar bugün raylı sistem olarak sadece Dikimevi - AŞTi arasında işleyen Ankaray'ı ve Kızılay - Batıkent arasındaki Metro'yu kullanabiliyor. Batıkent - Sincan Metrosu'nun yapımına 2001 yılında başlanırken 6 yılda yüzde 74'ü tamamlanabildi. AŞTİ - Çayyolu Metrosu'nun inşaatı 2002, Kızılay - Çayyolu Metrosu'nun inşaatı ise 2005'te başladı ve Çayyolu Metrosu'nun yüzde 98'i bitirildi. Kızılay - Söğütözü Metrosu'nun inşaatında, yapımına başlanan 2003 yılından bu yana yüzde 45 ilerlenebildi. Ulus - Keçiören Metrosu'nun ise 4 yıldan bu yana ancak yüzde 40'ı inşa edildi.
Bu verilere karşın Anakent Belediyesi 2002 yılında 29 olan köprülü kavşak sayısını, 2007 itibariyle 82'ye yükseltti. Gökçek yönetimi 5 yıl önce 27 olan yaya üstgeçidi sayısını da 82'ye çıkarttı. Park - bahçe sayısı da artarak, 182 iken 222 oldu. Raylı sistemde ise 5 yıl içinde yüzde 23.3'ten, 66.3'e ilerlenebildi. Buna göre son 5 yıl içinde, köprülü kavşak ve yaya üstgeçidi sayısı yaklaşık yüzde 300, park - bahçe sayısı da yüzde 50'ye yakın artarken, raylı sistemde yüzde 44'lük ilerleme sağlandı.
Kağıt üstünde stratejik hedef
Veriler ve Gökçek yönetiminin yaklaşımı, Ankara Anakent Belediyesi'nin "2006 Yılı Faaliyet Raporu" nda raylı sistemin geliştirilmesine ilişkin hedeflerin "kağıt üzerinde" kaldığını gösterdi. Anakent Belediyesi'nin, stratejik amaçları arasında, "Ulaşımda raylı sistemi olabildiğince genişletmek" yer almış ve şu hedefler konmuştu:
- Ya belediyelere merkezi hükümetçe verilen payların yükseltilmesini temin ederek ya da merkezi hükümetin finansmanı direkt ve karşılıksız olarak vermesini sağlayarak her sene raylı sisteme en az 10 km yeni hattın ilavesini temin etmek.
- Belediye Yasası'nda yeni bir düzenleme yaparak kentin yeni genişleme alanlarında uydu kentler kurarak, buraların satışlarından elde edilecek gelirlerle raylı sistemleri uzatmak.
- Kent içerisindeki jeolojik durumlara ve yolcu taşıma kapasitesine göre raylı sistemleri çeşitlendirmek.
- Raylı sistemleri stratejik önemi olan bölgeler ile nüfus yoğunluğunun yüksek olduğu bölgelere öncelikli olarak götürmek.
- Devam eden 43,5 km'lik raylı sistemin bir an önce bitirilebilmesi için kaynak temin etmek.
- TCDD'ye ait banliyo trenlerinin sistemleri ile araçlarının yenilenmesi kaydıyla belediyeye devrini temin etmek.
'1994 ulaşım planına aykırı'
Anakent Belediyesi'nin, 1994 onaylı Ankara Ulaşım Ana Planı'nı uygulamadığına dikkat çeken TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Serdar Karaduman da plana aykırı olarak kentin katlı kavşaklarla donatıldığını, raylı sistemdeki ilerlemenin ise sınırlı kaldığını belirtti. "Kentin ulaşımı plan dışı gelişmelerle yönlendirildi" diyen Karaduman, sonuçta da trafik sorunlarının ortaya çıktığını, bunun doğal olduğunu kaydetti. Karaduman, "Belediye, ulaşıma çok yanlış yaklaşıyor. Temel olarak özel araçlar alınıyor. Oysa toplu taşım özendirilmeli. Kavşaklar, özel araçlar vs ise toplu taşımı destekleyici unsurlar olarak ele alınmalı. Ama böyle bakılmadığı için Ankara artık bu yükü taşıyamıyor" diyerek, trafikte yaşanan sıkıntılara işaret etti.
Gökçek'in raylı sistem ve toplu taşımın özendirilmesi konusuna "ciddiyetle" yaklaşmadığını, bunu açıklamalarının da gösterdiğini belirten Karaduman, kaynak ayırmak için somut adımlar atılmadığını vurguladı. Karaduman, doğalgaz özelleştirmesinin geliriyle metronun tamamlanmasının pek de gerçekçi durmadığına dikkat çekerek, "Üç günlük bayram tatilini bahane ederek Kızılırmak suyunun gelişini bir ay erteleyen bir yönetime baktığımızda, somut kaynak göremediğimiz için bize doğalgaz geliri ile metronun bitirileceği açıklaması çok da inandırıcı gelmiyor" dedi.