Kum-deniz-güneş turizminin ve seracılığın merkezi Antalya, göçün de baş adresi. Artık göç edenler önceliği İstanbul’a, Ankara’ya, İzmir’e değil Antalya’ya veriyorlar. İş-aş derdinde olanların ve emeklilerin yöneldiği metropol Antalya’nın 2008’de nüfusu yaklaşık 70 bin artarak 1 milyon 860 bine yaklaştı. Bu nüfus artışının yüzde 48’ini Antalya’da doğan bebekler oluştururken yüzde 52’si net göçenlerden oluştu. Aslında Antalya’ya 2008’de göçenler 92 bini buldu ama 56 bin kişi de Antalya’yı terk etti ve sonuçta net göç 36 binin üstünde gerçekleşti. Bu durumda Antalya, net göç almada Türkiye birincisi.. Bursa, Ankara, İzmir ve İstanbul’u geride bıraktı. Göç, doğa ve kültürel varlıkları ile Akdeniz’in gözde merkezlerinden olan Antalya’yı, hızlı kentleşmenin getirdiği taşlaşma ve yetersiz altyapı ile ciddi biçimde tehdit ediyor ve alarm zilleri hızla çalıyor.
***
Göçün adresi Antalya’nın yüz yüze kaldığı riskleri anlamak için analizi derinleştirelim. TÜİK verileri ile yaptığım tasnif, aldığı göç verdiği göçün üstünde olan (net göç alan) il sayısının 33 olduğunu ve 2008’de bu illerin 276 bin net göç aldığını ortaya koyuyor. Bu net göçten Antalya yüzde 13 pay almış. Bursa ikinci sırada ve onun da payı yüzde 13’e yakın. Ankara yüzde 11 pay alırken İzmir ve İstanbul yüzde 10’un altında kalmışlar.
Antalya’nın giderek kozmopolit bir kent olmasını nüfusun doğum yeri verilerinden de anlayabiliyoruz. Görünen o ki, Antalya’daki her 100 kişiden ancak 54’ü Antalya nüfusuna kayıtlı. İlçelere göre analiz yapıldığında en çok Antalyalı olmayan nüfusun merkez ilçelerde yer aldığı görülüyor. Antalyalı oranı Konyaaltı’nda üçte bire kadar düşerken Kemer’de yüzde 36, Muratpaşa’da yüzde 36 ve Kemer’de yüzde 38 dolayında. Dolayısıyla bu ilçelerin en çok göç alan ilçeler olduğu söylenebilir.
En büyük ilçelerden Alanya’da da Antalya nüfusuna kayıtlı olanların oranı yüzde 57. Bu analizde yabancıların olmadığını ayrıca belirtelim. Yine Manavgat’ın da göç alan ilçelerden olduğu ve nüfusunun yüzde 40’ından fazlasının Antalya dışından olduğunu gözlemliyoruz. Antalya’nın diğer ilçelerinin nüfus bileşimi, bu ilçelere henüz Antalya dışından fazla göç olmadığını ortaya koyuyor.
***
Görünen o ki Antalya, her 1 göç edene karşılık 2 göç alıyor. Turizmin yarattığı iş alanının yanı sıra emeklilerin yerleştiği Antalya önümüzdeki yıllarda da göç almayı sürdüreceğe benzer. Bu durum, Antalya’nın yakın gelecekte kent dokusunun biraz daha bozulması tehlikesini de beraberinde getiriyor. Antalya’nın hızla apartmanlaşarak taşlaşması, yeşilini kaybetmesi sorunu diğer kent sorunları ile bütünleşerek tehlikeyi büyütüyor.
Doğal varlıkları ve turistik değerleri korunması gereken Antalya’nın bu nüfus baskısı altında uzun süre kalması gelecek için endişe verici. Antalya’yı yönetenlerin bu tehlike karşısında gelecek 10 yılları kapsayan bir vizyonları, planlamaları, nüfus artışını yavaşlatacak önlemleri var mı? Bu sorun, “küresel kent olma” klişeleriyle ne doğru anlaşılır ne de çözüm üretmeye yardımcı olur... Antalya’yı Türkiye kaybederse çok yazık olur.
Vakit varken tehlikenin ayırdına varılmalı ve Antalya’nın geleceği üstüne esaslı, uzun vadeli planlamalara gidilmeli.