Organize Sanayi Bölgeleri'nde (OSB) "yatırım yapılmayan parsellerin geri alınması" uygulamasında önemli sonuçlara ulaşıldı. Dünya Gazetesi'nden İbrahim Ekinci'nin haberine göre, tahsisi iptal edilen parsel sayısı bini geçti. Bilindiği gibi, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, OSB'leri "ucuz sanayi arsası kapatma" alanı olarak gören, tahsisini aldığı parsel veya parselleri, yatırım yapmak yerine bekletip satan, böylece yüksek arsa rantı sağlamaya yönelen girişimlerin önünü kesmek için, süresinde üretim yapılmayan parselleri geri alma uygulaması başlatmıştı. Şubat 2013 itibariyle tahsisi iptal edilen parsel sayısı bin 81'e çıktı.
16 bin 500 parsel yatırımcı bekliyor
Maliye Bakanlığından alınan verilere göre, OSB'lerde, tahsisi yapıldığı halde yatırım yapılmadığı için geri alınan parsel sayısı bini geçmiş. Bakanlık yetkilileri, "Şubat 2013 itibariyle 1.081 parsel geri alındı" dedi. Geçen yılın ortalarında 500'ü bulmamıştı. Demek ki son dönemde uygulamada bir hızlanma da olmuş.
Geri alınan parseller yeni yatırımcılara tahsis ediliyor. Ancak zaten mevcut OSB'lerde henüz tahsis edilmemiş binlerce parsel de var. Bakanlığın verdiği bilgiye göre "265 OSB'de 16 bin 500 parsel yatırımcı bekliyor."
Büyük yatırım hamlesi: 11 bin tesis kuruluyor
16 bin 500 parsel yatırımcı bekliyor ancak, tahsisi yapılmış olanlarda durum nedir? Onlarda yatırımlar bitmiş mi? Hepsi üretimde mi?.. Bakanlığın verdiği bilgiye göre, bugün itibariyle 265 adet OSB'de;
- 74.960 sanayi parselinin, 58.368 adedi sanayiciye tahsis edilmiş durumda
- 16.592 adedi yatırımcı bekliyor.
- Tahsis edilen 58.368 adet parselin; 41.924 adedi üretim yapılıyor. Başka bir ifade ile Türkiye'nin OSB'lerinde üretim yapan tesis, işletme sayısı 42 bini bulmak üzere.
- Tahsisi yapılmış parsellerin 11 bin 102'sinde inşaat sürüyor. Rakam, bu kadar sayıda işletmenin, fabrikanın 1 - 2 yıl içinde üretime başlayacağını, OSB'lerndeki işletme sayısının 52 bini bulacağını gösteriyor.
- Bir başka rakam; OSB'lerde 5 bin 342 yatırım proje aşamasında.
- Üretime geçen parsellerde 1.211.353 kişi istihdam etmektedir. Tüm parsellerde üretime geçilmesi ile yaklaşık 2.000.000 kişilik istihdam ön görülmektedir.
Daha önce belirttiğimiz gibi, Türkiye'de 265 OSB var. Bir de "kuruluşu gerçekleşmiş ancak 'üretim faaliyeti' henüz başlamamış 74 OSB var." Başka bir ifadeyle yatırımcının 74 OSB'de parsel bulması mümkün. İllerde mevcutların yetersiz kalması nedeniyle ikinci, üçüncü, dördüncü OSB'yi kurma girişimleri var. Bunların durumları aşama aşama netleşiyor. Bakanlık bazılarını kabul ediyor, onaylıyor.
Yatırım yapılmayan tahsisli parsellerin geri alınmasında mevzuat belli... Uygulama OSB Yönetmeliğin 108. maddesine göre yapılıyor. Tahsis tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde yapı ruhsatı almayan, yapı ruhsatı tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde üretime geçmeyen katılımcılara yapılan tahsis, Yönetim Kurulu tarafından iptal ediliyor. Yine, spekülatif amaçlı işlemlerin gerçekleşmemesi için borcu tamamen ödenmeden ve tesis üretime geçmeden satış ve devir yasağı getiriliyor. Yine, OSB'lerde; tahsisi yapılmamış parsellerde yatırımın ve istihdamın sağlanması için 4562 sayılı OSB Kanunu'nun Geçici 9. maddesi kapsamındaki il ve ilçelerde tamamen veya kısmen bedelsiz parsel tahsisi yapılabiliyor.
OSB'lerde yatırımı yapılmış, bir süre üretime de geçmiş, ancak sonradan duran atıl tesislerle ilgili rakamlar önemli. Ne kadar tesisin durduğu konusunda bilgi yok. Bunların da ekonomiye kazandırılması için çalışmalar var.
2010/2 sayılı genelgeyle başlamıştı
Tahsis ve tahsis iptali işlemlerinin 4562 sayılı OSB Kanunu ile yönetmelik ve genelgelerde prosedüre bağlandığını belirten Bakanlık yetkilileri, şu açıklamayı yaptı: "OSB'lerde arsa tahsis, satış ve devir işlemleri ile ilgili olarak gerek alınan muhtelif şikayetler gerekse bakanlığın denetimlerinde belirlenen eksikler nedeniyle, OSB Kanunu'nun 'Bakanlığın Yetkileri' başlıklı 23. Maddesi hükmü çerçevesinde, OSB'lerde parsel tahsis, satış ve devir işlemleri, yapı ve tesislerin inşası ve kullanımı konusundaki izin ve ruhsatların izlenmesi ve değerlendirilmesi gereği ortaya çıkmıştır."
Bilindiği gibi Bakanlık bu şikayetleri ve sorunları gidermek için, tahsis iptallerini başlatan 2010/2 sayılı Genelge'yi çıkarmıştı.
OSB'lerde tahsis işlemleri, OSB Kanunu'nun 15. ve 18. maddeleri ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılan OSB Uygulama Yönetmeliği'nin 103. maddesine göre OSB müteşebbis heyet ve genel kurulun belirlediği prensipler çerçevesinde yönetim kurulu tarafından değerlendiriliyor.