Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin kalkındırılması için 1989 yılında başlatılıp 2005 yılında bitirilmesi planlanan GAP projesinde hedeflerin ancak yarısına ulaşılabildi.
Bölgede enerji projelerinin gerçekleşme oranı yüzde 80 civarına ulaşırken, sulamayla ilgili yatırımların ise ancak yüzde 12’si tamamlanabildi. 2004 yılı fiyatlarıyla şimdiye kadar GAP için 16,6 milyar dolar harcanırken, yatırımların bitirilmesi için 15,4 milyar dolarlık bir kaynağa daha ihtiyaç duyuluyor.
Fiziki şartların elverişsizliği, fakirlik ve eğitimsizlik gibi sorunlarla boğuşan güneydoğu insanının ekonomiden sosyal yaşama kadar bütün hayatını değiştirecek olan GAP, ülkenin yaşadığı ekonomik krizler nedeniyle büyük yara aldı. GAP’a 1989 yılında büyük umutlarla başlanırken krizlerin de etkisiyle ilerleyen yıllarda projeye bütçeden yeterli kaynak aktarılamadı. GAP Master Planı’na göre projenin 2005 yılı sonuna kadar bitirilmesi amaçlanıyordu. Ancak işlerin yeteri kadar hızlı ilerlememesi nedeniyle 1998 yılında alınan bir Bakanlar Kurulu kararıyla projenin bitirilme süresi 2010 yılına uzatılmıştı.
2003 yılı sonu itibarıyla GAP’ın nakdi gerçekleşme oranı yüzde 52 civarında. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin en büyük projesi olan GAP’ın toplam maliyeti 32 milyar doları bulacak. Bugüne kadar proje için toplam 16,6 milyar dolarlık harcama yapıldı. Yatırımların tamamlanması için 15,4 milyar dolara daha ihtiyaç duyuluyor. 2004 yılında bütçeden GAP için sadece 550 milyon dolarlık kaynak ayrıldı. Gelecek yıldan itibaren GAP’a daha fazla para tahsis edilmemesi durumunda proje 2010 yılında da bitirilemeyecek.
GAP’ta en hızlı ilerleme enerji yatırımlarında sağlandı. Enerjiyle ilgili hedeflerin yüzde 80’i bitirilirken, kurulan hidroelektrik santrallarında şimdiye kadar 12 milyar dolar değerinde elektrik enerjisi üretildi. Ulaştırma ve haberleşme hedeflerinin yüzde 38’ine, turizmle ilgili projelerin de yüzde 27’sine ulaşılırken, tarım ve sulama hedeflerinin gerçekleşme oranı ise yüzde 12 düzeyinde kaldı. Bunun üzerine AK Parti hükümeti, GAP’ta önceliği sulama yatırımlarına kaydırma kararı aldı. 2004 yılı için ayrılan kaynakların önemli bir kısmı sulama yatırımlarına harcanacak. Böylece yıl sonuna kadar fiziki gerçekleşme oranı yüzde 12’den yüzde 21’e yükselecek.
GAP, Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illerini kapsıyor. Tamamlandığında yılda toplam 52,9 milyar metreküpten fazla su akıtan Fırat ve Dicle nehirleri üzerindeki tesislerle Türkiye toplam su rezervinin yüzde 28,5’i kontrol altına alınacak. Çukurova’nın 4,5 katı olan 1,7 milyon hektarlık bir alanda sulu tarım yapılacak. Ayrıca 22 baraj ve 19 hidroelektrik santralı sayesinde yılda 27 milyar kilovat saatlik elektrik enerjisi üretilecek. Bölgede sulu tarımla birlikte sağlanacak üretim artışıyla 3,5 milyon insana iş ve geçinme imkanı sağlanacak.