2005 yılını yaklaşık 12 milyon metreküplük üretim artışı ile tamamlayan hazır betoncular, yeni yılda üretimde kaliteyi artıracak yeni standartların bir an önce uygulanmaya başlamasını ve haksız rekabetin engellenmesini istiyor. 2001 krizi sonrası başlayan durgunluktan, inşaat sektörünün geride bıraktığımız yıl yaşadığı atılımla kurtulan hazır betoncular, şimdi üretimlerinin kalite standardını belirleyecek ve yaygın denetim sağlayacak tebliğin bir an önce çıkarılmasını bekliyor. 2005 yılında, özellikle uzun vadeli konut finansman sisteminin (mortgage) yarattığı rüzgarla yeniden hareketlenen inşaat sektörünün önemli tedarikçisi hazır betoncular, 2006 için çıtayı daha da yükseltmenin peşinde. Hazır betoncular, yeni yılda standartların yükseltilmesini sağlayacak tebliğin çıkarılmasını ve haksız rekabetin sona erdirilmesini istiyor.
Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB) Genel Sekreteri Ferruh Karakule, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı'nın gündeminde bulunan ve hazır betonun da dahil olacağı, “Yapı Malzemeleri Yönetmeliği Kapsamında Olup CE İşareti Taşıması Mecburi Olmayan Yapı Malzemelerinin Tâbi Olacakları Ulusal Düzenlemeler Hakkında Taslak Tebliğ” üzerindeki çalışmaların bir an önce tamamlanması gerektiğini ifade ediyor. Karakule, "Bu tebliğ çıktığında ülke genelinde bütün hazır beton üreticileri denetlenecek ve sadece ulusal uygunluk 'G' belgesi alanlar faaliyetlerini sürdürebilecek. Bu denetimleri Kalite Güvence Sistemi (KGS) ve diğer akredite olmuş muayene ve belgelendirme kuruluşları yapacak. Böylece kaliteli üretim tüm hazır beton tesislerine yayılmış olacak" diyor.
Denetim şart
Karakule, TS EN 206 Beton Standardı’na sahip olan tüm THBB üyesi hazır beton tesislerinin Avrupa standartlarında üretim yaptığına dikkat çekiyor. Birlik üyesi olmayan, denetimsiz, faturasız satış yapan çok sayıda hazır beton üreticisi olduğunu vurgulayan Karakule, şeffaf olmayan yöntemlerle önemli oranda hazır beton ticareti yapıldığıni belirtiyor. Karakule'ye göre "bakkal dükkanı açar gibi" kurulan ve denetlenmeyen bu üreticiler, sektör için büyük tehdit oluşturuyor.
Kaliteyi sağlamanın bir bedeli olduğunu da söyleyen Karakule, "THBB, sadece kendi üyelerini denetleyebiliyor. Şu anda yaklaşık 230 tesis kalite belgesiz faaliyet göstermeye devam ediyor ve önemli bir bölümü standart dışı üretim yapıyor. Sektördeki bu haksız rekabet ve beton adı altında piyasaya sürülen ürünler yüzünden üyelerimiz iş yapamayacak noktaya gelmiş durumda" yorumunu yapıyor. İnşaat yapımcılarının daha fazla kazanç için malzemenin ve işçiliğin, en kalitesizini, en ucuzunu tercih ettiğine dikkat çeken THBB Başkanı bu tür üreticilerden alınan hazır betonların elle karılarak hazırlanmış betonlardan herhangi bir farkının olmadığının altını çiziyor.
Betonda C sınıfıı, hazır betonun dayanım değerini belirtir. Örneğin C30 için dayanım değeri 300 kg / cm2'dir. Bu sınıflar C8 ile C100 arasında değişir. C30: Mukavemet değeri oldukça yüksek, geçirimsiz beton talebinde bulunan yapılarda direk su ile temasta olan yapılarda özellikle kullanılan beton sınıfıdır. Bu beton sınıfının uygulandığı çalışmalarda yapının hareketli ve sabit yük değerleri son derece yüksektir. C30 beton sınıfı için mukavemet değeri 350 kg / cm2'dir.
C35: Diğer beton sınıflarına göre oldukça yüksek mukavemet değerleri verse de, genel olarak kullanıldığı ve/veya kullanılması gereken yapılarda asgari zorunluluk gösteren beton sınıfıdır. Kullanıldığı yapılar genel olarak statik ve dinamik yükü yoğun olarak hissedildiği viyadük, köprü, tünel gibi. C35 için mukavemet değeri 400 kg / cm2'dir.
Sektör hacmi 6 yılda ikiye katlandı
- Hazır beton sektöründe halen 300 civarında firma 550 üretim tesisi ile faaliyette bulunuyor.
- THBB üyesi 80 firma 263 hazır beton tesisiyle Türkiye'deki üretimin yaklaşık yüzde 70’ini gerçekleştiriyor.
- 2.5 milyar YTL.'lik ciroya sahip sektörde 16 bin kişi çalışıyor.
- İnşaat sektöründe yüksek dayanım sınıfındaki betonların kullanım oranlarında artış göze çarpıyor. 1999'da toplam yüzde 41.2 olan C20 ve üstü dayanım sınıfındaki betonların kullanım oranı, 2004 yılında yüzde 86.4’e yükselmiş.
- THBB yetkilileri, afet bölgelerinde alt sınırın C30 olması gerektiğini öne sürüyor. Türkiye'de C30 sınıfı beton kullanım oranı yüzde 16 iken Avrupa'da bu oran 45,4. Genelde de hazır beton kullanımında bir yükseliş göze çarpıyor. 1999 yılında 22.5 milyon metreküp olan hazır beton üretimi, 2004’te 37 milyona ulaştı. 2005'te ise bu rakama ilk 9 ayda erişildi. 2005'in 45 milyon metreküp üretimle kapatılacağı tahmin ediliyor.
Hazır betonda belgelendirme
Hazır betonda belgelendirme, EN 206-1 Standardına göre sistem (üretim kontrol) ve ürün tetkiki adı verilen iki aşamadan geçiyor. Kalite Güvence Sistemi (KGS)’nin ürün tetkikleri habersiz bir şekilde KGS Ürün Tetkik Ekibi tarafından yapılıyor. Ürün tetkiki analiz sonuçlarına göre, KGS Belgelendirme Komitesi’nce tesisin KGS Belgesi’nin devamına, askıya alınmasına veya takip tetkik yapılmasına karar veriliyor. KGS, Bayındırlık ve İskan, Sanayi, Çevre ve Orman bakanlıkları ile üniversiteler, mühendis ve mimar odaları, TÜBİTAK, Türkiye Belediyeler Birliği ve sektörün önde gelen sivil toplum kuruluşlarının katılımı ile 20 üyeden oluşan bir kurul tarafından yönetiliyor.