Fuarların ticaret hacmi üzerindeki etkisi, geçen yüzyıldaki kadar büyük olmasa da, beş yılda bir gerçekleştirilen EXPO "fuarların fuarı" özelliğiyle bu alanın öncülüğünü yapıyor. İzmir de, yapıldığı kente önemli yatırımlar getiren ve 30 milyonun üzerinde ziyaretçi çeken bu organizasyonun 2015 sergisine talip. Diğer aday Milano'yla çekişen kentin, istediğini alması büyük olasılık.
İzmir, kentteki güçbirliği bir yana, artı değer üreten ekonomilerin yeni pazar arayışlarında "nokta adres" olma özelliği taşıyor. Doğu Akdeniz, Ortadoğu ve Balkanlar ve Kafkasya pazarlarına ulaşmak isteyenlerin İzmir ve Türkiye üzerinden bunu gerçekleştirmesi, doygun pazar Avrupa'daki Milano'ya göre çok daha kolay olacak.
Şansı böylesine yüksek olan İzmir'deki olası organizasyon için hazırlanan tasarım, geçtiğimiz günlerde Paris'teki Uluslararası Sergiler Bürosu'na (BİE) özel kuryeyle gönderildi. İzmir'le rakibi Milano arasında tercih yapacak ülkelerin delegelerine, yaşama geçirilecek çalışmalar, görüntülerle ve 340 sayfalık iki kitapla anlatıldı. Buna göre EXPO İzmir, 30 Nisan 2015 Perşembe-31 Ekim 2015 Cumartesi tarihleri arasında yapılacak ve etkinliğe toplam 105 ülke katılacak. 185 gün boyunca açık kalacak fuarı en az 40 milyon kişi ziyaret edecek. Fuar kapsamında 58 bin 500 kişi çalışacak. İnciraltı'daki 374 dönümlük EXPO alanına teleferik hattı, 35 bin kişilik Ay-Yıldız Tiyatrosu ve dev bir kule yapılacak. Feribot iskelesi, suni göl, köprüler, seyir tepesi, sergi pavyonları, 103 restoran ve bin 500 konutluk köy kurulacak.
Tutarsız seçim
İzmir'in, sağlık alanında "dünya kenti" kimliğini kazanmasını öngören projeye göre, İzmir Ankara'ya, 3 saat süren hızlı tren seferleriyle bağlanacak. İstanbul ve İzmir arasında otoyollar yapılacak. Şehir, ikinci bir havaalanı kazanacak. Metro yaygınlaşacak. Yaklaşık 20 milyar dolarlık yeni yatırımlarla kentin çehresi değişecek. İnciraltı; kültür, sergi, tiyatro ve açık hava gösterileriyle yeni bir cazibe merkezi haline gelecek. Buraya 120 dönüm alan üzerine "EXPO Gölü" kurulacak.
Ancak, organizasyon şansını artıran önemli etkenlere ve kente kazandıracağı 20 milyar dolarlık yatırıma karşın, İzmir'in, "yer seçiminde" çok da tutarlı olduğunu söylemek mümkün değil. İnciraltı'nın seçimi, başlı başına tartışma konusu. Kentin akciğerleri olarak adlandırılan alanda SİT kararları, tarım ve turizm alanı özellikleri bulunuyor. Kentlinin gözün gibi baktığı, İzmir'deki ender yeşil bölgeler arasında yer alan İnciraltı, yasal olarak da tartışmalı. Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi, tüm bu çekinceleri derleyerek EXPO alanı için mahkemeye gitti. Danıştay'da açtıkları davayı "tarihi görevlerini yerine getirmek" diye açıklayan Oda Başkanı Tolga Çilingir, "Bölgenin planı geçmeden burasının EXPO alanı ilan edilmesi yasal değil. Aylardır, İnciraltı'nın EXPO alanı olamayacağını söylememize karşın, kimse bizi dinlemedi. Gerekli davayı açarak biz sorumluluğumuzu yerine getiriyoruz" dedi.