Mortgage Yasası ile birlikte gözler gayrimenkul değerleme sistemine çevrildi. Yasaya gayrimenkullerin Sermaye Piyasası Kurulu'ndan (SPK) lisans almış değerleme uzmanı ve şirketler tarafından yapılması şartı konulması, değerleme uzmanlığını gözde meslekler arasına soktu. Özellikle gayrimenkullerin gerçek değerlerinin tespiti, yapılan gayrimenkul değerlemelerini bir standart altında toplamak ve denetim altına almayı hedefleyen düzenleme, Türkiye'de henüz çok yeni bir kavram olan Gayrimenkul Değerleme Uzmanlığı avukat, doktor, mühendis ve bankacı gibi farklı iş alanlarından da büyük talep görüyor.
Ekol Gayrimenkul Değerleme Yönetim Kurulu Başkanı ve Değerleme Uzmanları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Halil Dönmez, gayrimenkul değerleme uzmanlığının artık yasa ile de bir meslek olarak kabul edildiğini belirterek, "Şu anda sektörde SPK lisanslı uzman açığı var. Aktif olarak görev yapan 300'ün üzerinde lisanslı gayrimenkul değerleme uzmanı var. Bu sayı çok yetersiz. SPK'nın açtığı sınava binlerce kişi akın ediyor. Biz de hergün yüzlerce e-posta ile özgeçmiş alıyoruz" dedi.
Değerleme uzmanlığı için ciddi bir talep olduğunu söyleyen Dönmez, sektörde eğitimli ve nitelikli eleman açığını kapatmak için lisans almayı bekleyen kişilerin gayrimenkul değerleme yetkisi olan şirketlerde uygulamalı olarak çalışmaları gerektiğine dikkat çekti. Dönmez, henüz lisans almamış teknik vasıflı eleman sayısının da yaklaşık 600 olduğunu belirtti.
ABD ve Avrupa'da çok popüler
Artı Gayrimenkul Değerleme Yönetim Kurulu Başkanı Engin Akkoç ise gayrimenkul değerleme uzmanlığının ABD'nin en çok tercih edilen meslekler sıralamasında 8'inci olduğunu vurgulayarak, "İngiltere'de meslek için 4 yıllık fakülte kuruldu. Türkiye'de son birkaç yıldır biliniyor. Ancak, mortgage ile bu alanda inanılmaz bir talep yaşanmasını bekliyoruz" dedi. Gelişmiş ülkelerde konut kredilerinin söz konusu ülkelerin gayri safi yurtiçi hasılalarının yaklaşık yüzde 40'ına denk geldiğini bildiren Akkoç, Türkiye'de ise sektörün gelişmiş ülkeler seviyesini yakalamak için 10 kat büyümesi gerektiğini dile getirdi.
Akkoç, "Biz sisteme dahil olacak konutların sadece 1999 yılından sonra çıkan Yapı Denetim Yönetmeliği'ne uygun olup olmadığını, mimar ve tapu durumu gibi konuları inceliyoruz" diye konuştu. Türkiye'de lisanslı değerleme yetkisi olan 14 şirket olduğunu ifade eden Akkoç, düzenlemeler ile bu şirketlerde de en az beş SPK lisaslı değerleme uzmanı çalıştırılması şartı getirildiğini kaydetti. Akkoç, mevcut lisanslı değerleme şirketlerin şube sayılarını Türkiye çapında artırma yoluna gideceklerini kaydetti.
5 bin uzmana ihtiyaç var
Eksper Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü İbrahim Sarıhan da, yasanın henüz altyapı sorunları çözülmeden çıktığına işaret ederek, "Sektörün en büyük sorunu değerleme uzmanı eksikliği. Şu an 300'ün biraz üzerinde gayrimenkul değerleme uzmanı bulunuyor. Türkiye'de en az 5 bin değerleme uzmanına ihtiyaç var" dedi.
Reel Gayrimenkul Değerleme Genel Müdür Yardımcısı Zeliha Özcan ise gayrimenkul değerleme uzmanlığının son bir kaç yıl öncesine kadar meslek olarak algılanmadığına değinerek, sözlerine şöyle devam etti: "Mortgage kavramının Türk insanının gündemine girmesiyle her geçen gün artan bir talep yaşanıyor. Avukatlar, doktorlar, mühendisler değerleme uzmanı olabilmek için hatta staj yapmak için bize başvuruyorlar. Bu da mesleğin ne kadar gözde olduğunun kanıtı."
Uzmanlar, daire başına 300 YTL kazanıyor
Ekol Gayrimenkul Değerleme Yönetim Kurulu Başkanı Halil Dönmez, değerleme uzmanlığında iki tür getiri olduğunun altını çizerek, "Değerleme uzmanları gerek bireysel çalışıyor ya da lisaslı bir gayrimenkul değerleme şirketinde ücretli olarak çalışıyor. Değerleme uzmanlarının ücretlendirilmesi gayrimenkul türüne göre belirleniyor. Örneğin, bireysel çalışan bir gayrimenkul uzmanı apartman dairesi için 300 YTL alırken, bu rakam komple bir bina için 700 YTL'ye kadar çıkabiliyor. Villa tipi konutlar için ise 500 ile 550 YTL arasında bir ücret talep ediliyor" diye konuştu. Dönmez, Lisanslı Gayrimenkul Değerleme Şirketleri Birliği tarafından bir standarta koyulan değerleme ücretlerinin şirketlerde çalışanlar için ise uzmanlık, tecrübe gibi kriterler göre değiştiğini ifade etti. Lisanslı bir değerleme şirketi uzman bir çalışanına 2 bin 500 YTL ücret veriyor.