Müteahhitler mi Haklı Yoksa Çimento Baronları mı?

Müteahhitler ile çimentocular arasında "çimento karteli" ile başlayan soğuk savaş, Uzan grubu çimento fabrikalarının satışında doruğa ulaştı. Müteahhitlerin, çimento sektöründeki tekelleşme iddialarına Çimento Müstahsilleri Birliği Başkanı Adnan İğnebekçili'den 'Müteahhit baronu kafa bulandırıyor' cevabı geldi.

Başkan İğnebekçili, "Çimento sektöründe kartel var demek için pazarda 3-4 büyük oyuncunun pazar payının yüzde 50 olması gerekli. Oysa; pazarda 26 oyuncu var. Yapsatçı müteahhitlerden hiçbir şikayet yok. Sadece üç beş devlet müteahhidi haksız yere feryat ediyor. Rekabet Kurulu da üç beş müteahhidin baskısı altında üzerimize geliyor. Asıl kartel devlet müteahhitlerindedir" diyor.

Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği Başkanı Adnan İğnebekçili'nin bu açıklamalarını hayretle okudum. Ya bilmeden konuşuyor, ya da suçluluğun telaşı içinde kafa bulandırmaya çalışıyor. Sektörde 26 oyuncunun var olduğu doğru. Ancak, çok sayıdakilerin pazardaki payı bugün için yüzde 23'tür. Sadece 2 grubun bugünkü pazar payı yüzde 40 dolayındadır. Peki yüzde 40'lık pazar payı hakim durumda sayılmaz mı? Rekabet Kurulu kararının bir bölümünde, sektördeki soruşturmaya tabi çimentocuların pazarı nasıl paylaştıkları ve fiyat belirlediklerini ortaya koyan bir toplantıdan notlar aktarmaya çalışalım.

"26.09.1997 Batıçim toplantı kararları"
* Pazar paylaşımına uyulacak .
* Ürün bazında fiyatlara uyulacak.
* Zamdan itibaren Isparta, Denizli ve ilçelerine girmeyecek.
* Fabrikaların dışladığı bayilere mutabakat olmadan mal verilmeyecek.
* Prensipleri uygulamayı engelleyen bayiler dışlanacak.
* 01.10.1997 Çarşamba'dan itibaren tespit ettiğimiz fiyatlar tatbik edilecek.

Çimentaş Genel Müdürü A.Vasfi Pekin'e ait, 11.07.1997 tarihli toplantıda alınan kararların özetlendiği notlarda;
* Pazar paylaşımına uyulacak.
* Ürün bazında fiyatlara uyulacak.
* Zamdan itibaren Afyon, Çimentaş Antalya'ya gitmeyecek
* Denizli, Antalya'da gerileyecek.
* Isparta, Denizli iline göndermeyecek.
* Denizli, Isparta iline göndermeyecek.
* Dışlanan bayilere mutabakat olmadan mal verilmeyecek.
* Prensipleri uygulamayan bayiler dışlanacak.

Rekabet Kurulu'nun soruşturma raporunda rekabeti ihlal ederek, yüksek fiyatlarla çimento satarak tatlı kar elde eden çimentocuların görüşme notları bunlarla sınırlı değil. Daha neler var neler... Telefon kayıtları, toplantı notları, anlaşma taslakları, hatta ve hatta kamyonların kurşunlandığına dair zabıta tutanakları. Çimento Müstahsilleri Birliği Başkanı Adnan İğnebekçili bunlardan tatmin olmamışsa, bu konudaki yazılarım üzerine yap-satçı müteahhitlerden İğnebekçili'nin görüşlerini yansıtmayan onlarca mail ile raporlardan bazı bölümler aktarmaya devam ederim.

Pazarı paylaşarak istedikleri fiyatlarla çimento satan bu gruplar, kendileri ile anlaşma yapmadıklarından, rahatsız olan diğer çimento fabrikalarını da satın alarak pastadaki paylarını daha da arttırmaya devam ediyorlar. Ne diyelim afiyet olsun.

Prof. Dr. Aydın AYAYDIN