Herkes için erişilebilir engelsiz kentsel çevrenin oluşturulması düşüncesiyle 2010 yılında bir araya gelen Kone Türkiye, Liftinstituut ve TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nin oluşturduğu YES Girişim Ortakları, Türkiye’de bir ilke imza attı. Binaların engelli erişimine uygun hale getirilmesi için belgeli denetçiler yetiştirmek üzere başlatılan Yapı Erişim Sertifikasyon (YES) programı, ilk meyvelerini verdi ve programa katılan 11 kişi sertifika almaya hak kazandı.
Binalar engelliler için denetlenecek
TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nde yapılan sertifika töreninde konuşan Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şube Başkanı Deniz İncedayı, Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi olarak bu projeyi önemsediklerini belirtirken, yaşam alanlarımızın engellilerin erişimine uygun planlanmasına dikkat çekti. Ayrıca, mimari tasarımlarda artık yeni bir akımın başladığını, ‘Herkes İçin Tasarım’ felsefesi ile kentlerin engelli engelsiz herkesin erişimine uygun şekilde tasarımlanmasının öne çıktığını belirtti. Türkiye’de de bu yönde çalışmalar yapılmasının mümkün olduğunu söyleyen İncedayı, “Bu proje de bu anlamda önemli bir ivme yaratacaktır” dedi.
Kone Türkiye Genel Müdürü Cüneyt Işın, sosyal sorumluluk anlayışı ile hazırlanan projenin Türkiye geneline yayılmasını sağlayarak, sertifikalandırılmış yapıların sayısını artırıp geçici ve sürekli engellilerin hayata katılımını kolaylaştırmayı hedeflediklerini belirterek konuşmasını şöyle sürdürdü:
“YES Girişim Ortakları 2010’dan itibaren değerlendirme elemanları yetiştirmek için girişimlere başladı. İlk olarak KONE Türkiye’den 6 kişi Liftinstituut tarafından Hollanda’da düzenlenen 'Access for All- Built for All' konulu eğitime katıldı. Avrupa’da en yetkin kuruluşlardan biri olan Liftinstituut tarafından verilen eğitimle denetmenler, engellilerin her tür binaya erişimlerini, girişlerini, bina içinde dolaşımlarını, binanın herkese açık bölümlerinden tam olarak faydalanabilmelerini kısıtlayan engellerin ortadan kaldırılması ve normlara uygunluğu konusunda denetim yapabilecek kadar iyi bir donanıma sahip oluyorlar. Yapı erişim sertifikasyonu sürecinde, denetmenler yapıyı incelemelerinin ardından, tasarım, tadilat ve donanım konusunda yüklenici ve uygulayıcılara öneriler sunuyor. Mal sahipleri ve yükleniciler gerekli olan uygulamaları yaptıktan sonra Liftinstituut tarafından denetleniyor ve değerlendirme sonucunda YES veriliyor”.
20 milyonun hayatı kısıtlanıyor
YES Girişim Ortakları Proje Danışmanı Selen Tanner ise, Türkiye’de yaklaşık 9 milyon 'sürekli engelli' ve en az bu kadar yaşlı ve geçici engelli olduğunun kabul edildiğini belirterek, “Yani herhangi bir anda Türkiye’de yaklaşık 20 milyon engelli insan olduğu varsayılıyor. Bu 20 milyon insanın hayata dair her şeye katılımları kısıtlanıyor ve insani ihtiyaçları karşılanamıyor” diye konuştu. Selen Tanner konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Birleşmiş Milletler’in 1993 yılında engelliler konusunda aldığı karara göre, fiziksel çevreye katılımı engelleyen her şeyin ortadan kaldırılması için önlemler alınmalı ve toplum hayatının ev, bina gibi çeşitli alanlara erişim mutlaka sağlanmalıdır. Türkiye’de kamu yapıları başta olmak üzere, halka açık tüm yapıların 2012 yılı sonuna kadar 'Tam Erişim' kriterlerini sağlaması gerekecek. Ancak hala uygulamada yetersizlikler yaşanıyor”.
Yasal düzenlemeler:
• Konuyla ilgili olarak Birleşmiş Milletler 1993 yılında “Fiziksel çevreye katılımı engelleyen her şeyin ortadan kaldırılması için önlemler alınmalı ve toplum hayatının ev, bina gibi çeşitli alanlarına erişim mutlaka sağlanmalıdır” diye karar aldı.
• Ayrıca Avrupa Standart Kurumu – CEN, yaşlı ve engellilerin erişimi ve kullanımı üzerine bir rehber yayımlıyor.
• Daha sonra Avrupa Komisyonu yaşlıların ve engellilerin kullanabileceği asansörler için EN 81-70 standardını kabul ediyor.
• Türkiye’de de belediyeler, yaşlı ve engellilerin erişemeyecekleri kamu ve herkese açık binalara ruhsat verilmemesi konusunda yasal düzenlemeler getiriyor.