Geleceğin sektörü enerjide yatırımlar son yıllarda hızla artarken, Türk bankaları da enerji projelerinin finansmanına ağırlık vermeye başladı. Bugüne kadar yüzlerce projeyi kredilendiren bankaların ellerinde realize olmayı bekleyen çok sayıda çalışma da bulunuyor. Uzmanlar, Türkiye’de enerji sektörüne 2020 yılına kadar yaklaşık 130 milyar dolar yatırım yapılması gerektiğini belirtiyor.
Çevre konusunun giderek ön plana çıktığı enerji projelerinde, hidro, jeotermal, güneş ve rüzgar enerji santrallerini kapsayan yenilenebilir enerji, son yıllarda en çok finanse edilen alanlar arasında yer alıyor. Enerjinin, diğer sektörlere göre küresel krizden daha az etkileneceği ifade ediliyor. Enerji piyasası uzmanlarına göre, Türkiye’de 2020 yılına kadar sadece elektriğe 105 milyar dolar, tüm enerji sektörüne ise 130 milyar dolar yatırım gerekiyor. Bunun içinde özel sektör firmalarının yılda en az 3-4 milyar dolar yatırım yapması öngörülüyor.
Kim ne kadar kredi verdi?
İşte Türk bankalarının enerji sektörüne bugüne kadar kullandırdığı ve halen proje aşamasındaki kredileri:
Garanti Bankası: Garanti Bankası’nın enerji sektörüne kullandırdığı kredilerin miktarı 1.5 milyar dolara ulaştı. Bankanın, finansman için yetkilendirildiği projelerin tutarı ise 500 milyon doları buluyor.
İş Bankası: Bunka bugüne kadar yenilenebilir enerji kaynaklı toplam 21 projeye finansman sağladı. Sadece 2008 yılı içerisinde toplam 12 adet yenilenebilir enerji projesini inceleyen banka bunlardan beşine kredi kullandırmış. Sadece 2008 yılı içerisinde yenilenebilir enerji projelerine toplam 405 milyon dolar tutarında finansman sağlayan bankanın sektöre sağladığı toplam finansman tutarı ise 790 milyon dolara ulaşmış durumda. Banka yetkilileri, “Halen değerlendirme aşamasında olan projelerle birlikte söz konusu rakamın bir milyar doların üzerine çıkması beklenmekte” dedi.
Yapı Kredi: Yapı Kredi Kurumsal ve Ticari Bankacılık Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı Mert Güvenen de son iki yılda enerji sektörüne yaklaşık 1.3 milyar dolarlık proje finansmanı kapsamında kredi tahsisi yaparak toplam 2 bin 500 megavat kurulu güç için finansman sağladıklarını kaydetti.
Mert Güvenen, şöyle devam etti: “Bu projelerin bir kısmının bu yıl içinde sonuçlanması mümkün, ancak bazı projeler kısa vadede beklemeye alınabilir. Bunun geçici bir duraksama olacağı görüşündeyiz.”
Vakıfbank: Vakıfbank yetkilileri ise Aralık 2008 sonu
itibariyle toplam 324 milyon dolar tutarında 15 enerji projesi işlemi
gerçekleştirildiğini, yenilenebilir enerji projeleri üzerinde çalışmaların devam
ettiğini belirterek, enerji projelerinin yüzde 65’inin yenilenebilir, yüzde
35’inin ise kojenerasyon için kullanıldığını bildirdiler.
Yetkililer, şu anda
bankanın proje finansmanı bölümünde 20 adet enerji projesinin
değerlendirildiğini, bu projelerin toplam tutarının 600 milyon dolar olduğunu
ifade ederek, “Bu projelerden 2009 içinde yaklaşık 5-6 adedi için 60-70 milyon
dolarlık kısmının realize olabileceği düşünülmek” dediler.
Halkbank: Halkbank Kurumsal ve Ticari Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Ömer Baktır da Halkbank’ta 21 işlemde 190 milyon avro tutarında hidroelektrik santrali projesinin değerlendirme aşamasında olduğunu söyledi.
Akbank: Akbank Kurumsal Bankacılıktan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Cem Mengi ise “Akbank sadece kurumsal bankacılık bölümü olarak, enerjiye yönelik 31 ayrı projeyi finanse etmiştir. İlgili projelerin yatırım büyüklüğü, dağıtım ve Hazine garantili işlemler olmak üzere 6.4 milyar dolar olup; enerji üretim projeleri için 2 bin 500 megavatın oldukça üzerinde bir kurulu kapasiteden bahsedilmektedir. Akbank’ın, kurumsal bankacılık bölümü olarak bu kredilere katılımı toplamda 2.1 milyar dolar civarında” diye konuştu.
Mengi, söz konusu rakamlara ilave olarak kredi büyüklüğü 870 milyon doları bulan yetkilendirilmiş oldukları irili ufaklı toplam 610 megavatlık hidroelektrik santrali projesinin ajandalarında yer aldığını, bu projelere verecekleri kredi büyüklüğünün ise yaklaşık 300 milyon dolar olacağını bildirdi. Mengi, “Tüm sektörlerde olduğu gibi enerji sektörü yatırımlarında da bir azalma görülmektedir. Ancak başta elektrik olmak üzere, enerjinin, günlük yaşamın bir parçası olması nedeniyle talebinin nispeten daha az yavaşlaması yüzünden bu azalmanın sınırlı olması beklenmektedir.
Denizbank: Denizbank Proje Finansmanı Bölüm Müdürü Ceyda Çetin Erten de geçtiğimiz dönemde enerji sektörüne verdikleri kredi desteğinin 400 milyon dolara ulaştığını bildirdi. Şu anda aktif olarak üzerinde çalıştıkları 2 adet büyük çaplı enerji projesi bulunduğunu bildiren Erten, projelerin 2009 yılı içinde realize olmasının beklendiğini, diğer bankaların da katılacağı iki projenin toplam bedelinin ise bir milyar dolar olduğunu anlattı.
Ceyda Çetin Erten, söz konusu iki projenin dışında geçmiş yıllarda finansmanına başlanmış ve Denizbank tarafından gerçekleşen başka birçok proje daha bulunduğunu da belirterek hem bankaların kredi kullandırma, hem de firmaların yatırım yapma konusunda bu dönemde daha temkinli olduğuna dikkat çekti.
TSKB: TSKB Kurumsal Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Burak Akgüç ise, TSKB’nin, sağladığı çevre ve yenilenebilir enerji kredileriyle çevre konusunda Türkiye’de ‘sayıca en fazla projeye imza atmış’ banka olduğunu belirterek, 2005 yılından bu yana 130 adet projeyi değerlendirmeye tabi tutan bankanın, bunların 71 adedini finanse ettiğini, finanse edilen projelerin toplam yatırım tutarının 2.3 milyar avro olup 2 bin 400 megavatlık kurulu güce denk geldiğini, bu rakamın Türkiye’nin toplam yenilenebilir enerji kurulu gücünün yüzde 17’sini oluşturduğunu söyledi.
Akgüç, TSKB’nin kullandırdığı kredilerin; 66 adet hidroelektrik santral, 2 adet rüzgar, 2 adet jeotermal ve bir adet biyomas projesi olduğunu belirtip bankanın elinde 20 enerji projesi bulunduğunu, bunların 17 adedinin hidroelektrik, bir adedinin rüzgar santrali ve iki adedinin biogaz (çöpten enerji üretimi) projeleri olduğunu bildirdi.