Pek çok kişi jeotermal enerjinin türbinleri çalıştırmak ve elektrik üretmek için yerin kilometrelerce altındaki gayzer benzeri sıcak su kaynaklarının enerjisinden yararlanmak anlamına geldiğini düşünür. Ya da 2009 sonunda İsviçre'deki büyük bir jeotermal sondaj projesinin durmasına yol açan hafif şiddetli depremlerle de ilişkilendirebilirler. Ancak jeotermal enerjiyi daha küçük bir ölçekte kullanmanın farklı bir yolu daha var.
Toprak kaynaklı ısı pompası sistemleri, binaları ısıtmak ve soğutmak için yeryüzünün donma seviyesi altındaki sabit ısısından faydalanıyor. Donma seviyesi enleme göre farklılık gösteriyor ama ABD'de yaklaşık bir ila iki metre arasında değişiyor. Bu derinliğin altında sıcaklık 10 santigrat derece civarında sabit kalıyor. Bu şekilde kullanılan jeotermal enerji sistemlerinde kuyular binlerce değil, yüzlerce metre derine iniyor. Hava kaynaklı ısı pompalarından daha verimli olan jeotermal pompalar, yeraltından gelen sudaki ısıdan yararlanıyor. Yeraltındaki suya erişmenin iki yolu var: Sondaj veya kazı. İki işlem de bu sistemin pahalı olmasının en önemli nedeni. Açık döngü jeotermal sistemlerde, ısı pompaları enerjiyi ya da ısıyı doğrudan kaynaklardan çekilen yeraltı suyundan alıyor. Kapalı döngü sistemlerse yüksek yoğunluklu polietilen borularda zehirsiz antifrizle karıştırılmış su devridaimi yapıyor. Borular dikey kuyulara inebiliyor ya da donma seviyesinin altında yatay olarak döşenebiliyor.
ABD Enerji Bakanlığı'nın Enerji Verimliliği ve Yenilenebilir Enerji Ofisi'nin Baş İşletme Müdürü Steven Chalk, jeotermale olan ilginin her geçen gün arttığını söylüyor. Chalk, 2009'da satılan 115 bin 442 ısı pompasının on yıl önceki rakamlara kıyasla üç kat daha fazla olduğunu söylüyor. Bu yıl inşa edilen evlerin yüzde 3,5'inde jeotermal ısı pompaları bulunduğunu belirtiyor. Peki, toprak kaynaklı ısı pompası teknolojisi çevreyle ne kadar dost? Kullanılan tek yenilenemez enerji elektrik. Aylık elektrik faturası kabaracak ancak sistem kışın gelen yakıt faturasını azaltabilir. Yazın klima yüzünden yükselen faturalar, yarı yarıya hatta daha fazla azalabilir.
Jeotermal sistemler geleneksel ısıtma veya klima sistemlerinin iki katına mal oluyor. Jeotermal kuyu açmaksa son derece pahalı. Dört yıl önce eşim ve ben bir jeotermal sistem kurdurduk. Yaptığımız yatırım muhtemelen birkaç yıl içinde geri dönecek. Sektör uzmanları teknolojinin bu kadar az dikkat çekmesinin, yeraltında olmasından kaynaklandığını söylüyor. Ulusal ve Uluslararası Jeotermal Enerji Girişimi'nin Başkanı Jack DiEnna, "Komşularınız sondajcıların kuyu kazmaya geldiği gün evde değilse bunu görmez ve sizin doğa dostu ısınma sisteminizden haberdar olmaz" diyor.