Bu yıl özelleştirme uygulamalarının başını enerji ihaleleri çekerken, enerjideki rüzgar dağıtım ihalelerinin ardından, üretim ihaleleriyle devam edecek. Şu ana kadar gerçekleştirilen dağıtım ihalelerinden 5,1 milyar dolar gelir elde eden devlet, üretim özelleştirmelerinden de yaklaşık 10-15 milyar dolarlık gelir hedefliyor. Elde edilen gelirle bütçeyi rahatlatan özelleştirmeler, bir yandan dağıtım ihaleleriyle devam ederken, bir yandan da 2010 önemli elektrik üretim ihalelerine de sahne olacak.
Dağıtım özelleştirmelerinin ardından, yerli ve yabancı yatırımcıların üretim özelleştirmelerine de yoğun ilgi göstermesi bekleniyor. Toplam 9 portföy grubunda yapılacak üretim ihalelerine dönük stratejinin ise gelecek hafta Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından, 18 Mart'ta Ankara'da yapılacak bir toplantıyla açıklanması bekleniyor.
Dağıtım özelleştirmeleri
Dağıtım ihaleleri kapsamında, ilk olarak Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. ve Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş'deki yüzde 100 oranındaki hisse blok satış yöntemiyle özelleştirildi. Temmuz 2008'de yapılan nihai pazarlık görüşmeleri sonucunda Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. için gelen en yüksek teklif 1 milyar 225 milyon dolar, Sakarya Elektrik A.Ş. için gelen en yüksek teklif ise 600 milyon dolar olarak gerçekleşti. Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş'nin devri 28 Ocak 2009 tarihinde, Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş'nin devri ise 11 Şubat 2009 tarihinde imzalanan Hisse Satış Sözleşmeleri ile gerçekleştirildi.
İkinci aşamada ise Meram Elektrik Dağıtım A.Ş. ve Aras Elektrik Dağıtım A.Ş'deki yüzde 100 oranındaki hissenin blok olarak satış yöntemiyle özelleştirilmesi amacıyla ihaleye çıkıldı. Eylül 2008'de yapılan nihai pazarlık görüşmeleri sonucunda Meram Elektrik Dağıtım A.Ş. için en yüksek teklif 440 milyon dolar oldu ve Meram Elektrik Dağıtım A.Ş'nin devri 30 Ekim 2009'da gerçekleştirildi.
Onay ve sözleşmesi imza aşamasındaki bölgeler
Aras Elektrik Dağıtım A.Ş. için en yüksek teklif 128 milyon 500 bin dolar olarak gerçekleşti. 6 Aralık 2009 tarihinde nihai pazarlık görüşmeleri gerçekleştirilen Çoruh Elektrik Dağıtım A.Ş. için en yüksek teklif 227 milyon dolar olarak gerçekleşirken, Osmangazi Elektrik Dağıtım A.Ş. için en yüksek teklif 485 milyon, Yeşilırmak Elektrik Dağıtım A.Ş. için de 441 milyon 500 bin dolar oldu.
Dağıtımlarda son ihaleler olan Uludağ, Çamlıbel, Van Gölü ve Fırat Elektrik Dağıtım ihalelerinden toplam 1 milyar 529,1 milyon dolarlık gelir elde edildi.
TEDAŞ'a bağlı Çamlıbel Elektrik Dağıtım A.Ş'nin yüzde 100 oranındaki hisselerinin özelleştirilmesine ilişkin nihai pazarlık görüşmelerinde, en yüksek teklifi 258 milyon 500 bin dolarla Kolin İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret AŞ verdi.
Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş'nin özelleştirme ihalesinin nihai pazarlık görüşmesinde en yüksek teklifi 940 milyon dolar ile Limak İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş, Fırat Elektrik A.Ş.'nin yüzde 100 oranındaki hisselerinin özelleştirilmesine ilişkin nihai pazarlık görüşmelerinde en yüksek teklifi 230 milyon 250 bin dolar ile Aksa Elektrik Perakende Satış A.Ş, Van Gölü Elektrik A.Ş'nin blok satış yöntemiyle özelleştirilmesine ilişkin nihai pazarlık görüşmesinde en yüksek teklifi 100 milyon 100 bin dolarla yine AKSA Elektrik Perakende Satış A.Ş. verdi.
Elektrik üretim ihalelerinde de düğmeye basılıyor
Elektrik üretim özelleştirmelerinde de strateji belirlenirken, öncelikli 4 termik üretim tesisinin portföy gruplarından ayrı olarak özelleştirilmesi planlanıyor. Bu tesisler ise Hamitabat (1.120 MW), Soma A-B (1.034 MW), Çan (320 MW) ve Seyitömer (600 MW) santralleri olarak belirlendi.
Öncelikli santrallerin özelleştirilmesine Hamitabat santrali ile başlanılması öngörülürken, 2010 yılı ikinci yarısında da en az bir portföy grubunun özelleştirme ihalesi sürecine başlanması hedefleniyor.
Bu çerçevede, büyüklükleri 356 megavat ile 2 bin 795 megavat aralığında değişen 9 portföy grubu oluşturuldu ve bunlardan 3 adeti sadece termik santrallerden, 2 adeti termik ve hidroelektrik santralleri içeren karma portföyden, 4 adeti ise sadece hidroelektrik santrallerden oluşuyor.
Bu arada, süreci etkileyecek önemli konular hakkında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Çevre Bakanlığı ve diğer ilgili kurumlar nezdinde görüşmeler yürütülüyor. Gerekli altyapının oluşturulması sonrası özelleştirme sürecine başlanması düşünülüyor.
Santrallerin durumu hakkında bilgi alınıyor
Öte yandan Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Elektrik Üretim A.Ş'dan (EÜAŞ) özelleştirmeye çıkacak hidroelektrik ile termik santrallerin genel durumu hakkında teknik bilgi alıyor.
Özelleştirme sürecinde rutin olarak yapılan toplantılar kapsamında da bugün EÜAŞ ile özelleştirme yetkilileri arasında elektrik üretim özelleştirme stratejisi ve portföy grubu konusunda görüş alışverişinde bulunulurken, santrallerin genel durumu, üretim değerleri, yakıt durumu konusunda teknik bilgi alındı.
Santrallerin yaşı 6 ile 54 arasında
EÜAŞ'ın 18 termik, 107 hidrolik santral olmak üzere toplam 125 santrali bulunuyor.
Özelleştirme kapsamına alınan üretim santrallerinin yaşları termik santrallerde 6 ile 43 arasında, HES'lerde ise 7 ile 54 arasında değişiyor. Termik santrallerde ortalama ömür 25-30, HES'lerde 50 yıl olarak kabul ediliyor.
Kamu elindeki yaşlı termik ve hidroelektrik santrallerinin yenilenmesi amacıyla da 2005 yılından itibaren rehabilitasyon çalışmalarına başlamış, bakım-onarım ve rehabilitasyon çalışmaları için bugüne kadar yaklaşık 2,5 milyar liralık yatırım öngörülmüştü.