Enerjide atılan doğru adımlar, Türkiye’nin stratejik boyutunu her geçen gün daha da öne çıkarıyor. ABD’nin etkili gazetelerinden Wall Street Journal, AB Enerji Komisyonu raporunu sayfalarına taşıdı ve Türkiye’nin AB için önemini yeniden ortaya koydu. Gazete haberinde, enerji ihtiyacını karşılama konusunda alternatif arayışında olan AB’nin, özellikle petrol ve doğal gaz için yeni hatlar aradığına dikkat çekildi ve “Bu noktada Türkiye AB için kilit önemde” denildi.
“Türkiyesiz olmaz”
AB Enerji Komiseri Andris Piebalgs başkanlığında hazırlanan enerji dosyasında Türkiye’ye çok önemli rol biçilmesi de gazetenin haberinde geniş yer buldu. Rusya Devlet Başkanı’nın Avrupa ile enerji ortaklığına “hayır” demesinden sonra önemi artan Türkiye’nin geçiş üssü olduğuna dikkat çekilen haberde, “Burada oluşturulacak dev limandan Avrupa ve ABD’ye enerji sevkedilecek. Hâlâ Ankara ile üyelik kriterleri konusunda kavga eden AB, Türkler ile stratejik kardeşlik için peşlerinden koşmak zorunda kalacak” yorumuna yer verildi.
Rusya için de vazgeçilmez
Raporda ilgi çeken bir husus da Türkiye’nin Rusya için de vazgeçilmez olması... Buna göre Türkiye, Karadeniz ve Akdeniz arasında uzanan kuzey-güney koridorunda Rusya için bir ilgi odağı haline geliyor. Zira Avrupa’ya ihraç ettiği petrol ve doğalgazın büyük kısmını Ukrayna üzerinden gönderen Rusya için Türkiye, bu sefer Kiev’in by-pass edilmesi açısından bir fırsat sunuyor. Halihazırda yapım aşamasında olan iki boru hattı ve hayata geçirilmesi düşünülen çeşitli projelerle Türkiye, Batının ve Rusya’nın çıkarları arasındaki dengeyi tutturmayı başarabilecek, önemli bir enerji geçiş güzergahı olarak görülüyor.
Türkiye’ye yatırım şart
Türkiye’nin bir enerji merkezi olabilmesi için iç tüketim, depolama ve ihraç amaçlı doğalgaz şebekesini genişletmesinin gerektiği de belirtildi. Türkiye’nin 6.29 milyon varil petrole eşdeğer enerji depolamasını sağlayacak bir tesisi destekleyecek Dünya Bankası, ülkenin enerji altyapısındaki önemli bir gelişme olduğuna da dikkat çekiyor. Bu tesis, Türkiye’de bir ilk olacak. BTC ve Kerkük-Yumurtalık dışında, Bakü-Erzurum-Ceyhan arasındaki Güney Kafkas Doğalgaz Boru Hattı ve Türkiye-Yunanistan-İtalya Doğalgaz Boru Hattı yapım aşamasında bulunuyor.
Bakü-Erzurum-Ceyhan boru hattı BTC boru hattına paralel inşa edilmekte olup Şahdeniz’den çıkartılan Azeri doğalgazını Türkiye’ye ulaştıracak. Rusya, Batı Avrupa’ya ihraç edilecek doğalgazda Ukrayna’yı devre dışı bırakacak olmasından dolayı İtalya-Yunanistan-Türkiye boru hattına destek veriyor.
Avrupa’nın planı
AB, önümüzdeki yıllarda enerji ihtiyacının yüzde 70’ten fazlasını Türkiye üzerinden sağlamayı planlıyor. AB’ye Tebriz’den İran doğalgazını taşıyacak Karacabey-Komotini hattının ihtiyacın önemli bir kısmını karşılaması hesaplanıyor. Bu hat ise daha sonra Komotini üzerinden İtalya’ya bağlanacak. “Güney Doğu Avrupa Gaz Hattı olarak adlandırılan bu hat üzerinden Güney Avrupa’nın gaz ihtiyacı karşılanacak. 280 km uzunluğundaki Komotini-Otranto (İtalya) hattı üzerinden AB’ye Rus, İran, Azerbaycan ve Türkmenistan doğalgazı pazarlanacak. Türkiye, petrol bakımından da bölgenin önemli transit ülkelerden biri olacak. Kuzey Irak petrollerini nakleden Yumurtalık-Kerkük hattının yanı sıra, faaliyete geçen Bakü-Ceyhan hattı dünya petrol tüketiminin yüzde 1.2’sini oluşturuyor.
Nabucco hattı
“Nabucco” hattı ise Türkiye/İstanbul üzerinden Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Avusturya’ya kadar uzanıyor. Bu hattın yapımı için 11 Ekim 2002’de anlaşma imzalandı. Plana göre 2009’dan itibaren Türkiye üzerinden Avusturya’ya doğalgaz satışı başlayacak. “Nabucco” hattının Almanya bağlantısını kurulması durumunda ise yıllık kapasitesi 30 milyon metre küpe ulaşacak. Bunun 20 milyon metre küpünün Avusturya tarafından kullanılması öngörülüyor. “Güney Doğu Avrupa Gaz Hattı” ile “Nabucco’nun tam faaliyete girmesi durumunda Türkiye, Kafkasya ülkelerindeki doğal gazın Avrupa’ya nakledilmesinde önemli bir transit ülke konumuna gelecek.
AVRUPA VE RUSYA PROJELERİ
1- Trans-Hazar boru hattı
2- Bakü-Tiflis-Erzurum
3- Nabucco
4- Türkiye-Yunanistan bağlantılı
5- Yunanistan-İtalya bağlantılı
6- Gürcistan-Ukrayna-AB Gaz boru hattı projesi
7- Mavi Akım genişliyor (genişlemesi)
8- Kuzey akım Baltık boru hattı