AB Komisyonu Bölgesel Politika Genel Direktörlüğü'nün istemi üzerine geçen yıl Kasım ayında Gallup tarafından gerçekleştirilen "Avrupa kentlerindeki yaşamın kalite algılaması" araştırması sonuçları yayınlandı. Araştırmada Avrupa ülkelerinden belli kentler seçilerek vatandaşlarına yaşadıkları kentten memnun olup olmadıklarıyla ilgili sorular soruldu. Ankete Türkiye'den Ankara, İstanbul, Antalya ve Diyarbakır alındı.
Atatürk'ün 'Örnek Kenti'ni 'Yabancı karşıtı' kent haline getirdiler
Araştırmada "Yabancıların yaşaması kentiniz için iyi birşey mi?" sorusu da yöneltildi. İncelenen 75 Avrupa kentinde yaşayanlar yüzde 68 oranında, yabancıların kentlerinde yaşamasını olumlu karşıladığını belirtti. Görüşülen kişilerin çoğunluğu, yabancıların kentlerinde bulunmasının kente "önemli oranda" ya da "bir ölçüde" yararlı olduğunu kaydetti. "Yabancıların varlığı kent için iyi" yargısına "kesinlikle katılmıyorum" yanıtı Lefkoşe'de yüzde 41.3, Atina'da yüzde 32, Irakleio ve Ankara'da yüzde 19.7, Antwerp'te ise yüzde 19.5 oranında verildi. İstanbul'da vatandaşların yüzde 14.8'i, Diyarbakır'da yüzde 12.1'i, Antalya'da yüzde 10.4'ü yabancıların varlığının kent için kesinlikle iyi bir şey olmadığı kanısında.
Ankara'da "Yabancıların varlığı kent için iyi" yargısına daha hafif "bir ölçüde katılmıyorum" yanıtını verenlerin oranı da yüzde 20 oldu. Yabancıların varlığı için olumsuz görüş bildirenlerin toplam yüzdesi 40'lara çıkarken, Atatürk'ün bir kasabadan üçüncü dünyaya örnek batılı bir kente dönüştürdüğü Başkent, 90 yıl sonra Avrupa'nın "yabancı karşıtlığının" yoğun görüldüğü kentlerinden biri haline geldi.
Kentlerinde yabancı bulunmasını yararlı gördüğünü belirten en fazla kişinin yaşadığı kentler ise Lüksemburg (Lüksemburg), Stockholm (İsveç), Krakov (Polonya), Pietra Neamt (Romanya) ve Kopenhag (Danimarka) oldu. Raporda şu satırlar yer aldı:
"Yabancıların kentleri için iyi olduğunu düşünen kişi sayısı Ostrava, Ankara ve Antwerp'te, Lefkoşa'da yaşayanlardan daha çok olsa da, söz konusu kentler sıralamanın dibinde bulunuyor. Bu kentlerde yaşayanların yüzde 47 - 48'i, yabancıların bulunmasının kentleri için 'önemli ölçüde' ya da 'bir ölçüde' iyi olduğunu belirtiyor. Antwerp ve Ankara'da görüşülen 10 kişiden yaklaşık 4'ü ise, yabancıların bulunmasının kentleri için iyi olduğunu düşünmüyor, ancak bu oran Ostrava'da yüzde 32 düzeyinde."
Yoksulluk
Raporda, Avrupa'nın birçok kentinde yaşayanlar yoksulluğun kentlerinde sorun oluşturduğunu düşünüyor. Ancak sakinlerinin yarıdan fazlasının yoksulluk bulunduğunu kabul ettiği kent sayısı ender. İstanbul ve Diyarbakır'da kabaca yaşayanların üçte biri (yüzde 65-66), zaman zaman ya da devamlı aylık fatura ödemede zorluk çektiklerini belirtti.
Valetta, Antalya, Ankara, Napoli ve Riga'da yaşayanlar yüzde 50 ile yüzde 57 arasında aynı durumla karşılaştıklarını bildirdi" denildi ve şöyle devam edildi:
"Sıralamanın dibinde bulunan İstanbul, Diyarbakır, Ankara, Atina ve Irakleion'da faturalarını kolay ödediğini söyleyen kişi sayısında 2006 yılındaki araştırmaya göre, - 9 ve - 16 yüzde puan arasında önemli düşüş meydana geldi."
75 kent içinde Aalborg (Danimarka), Oulu (Finlandiya), Prag (Çek Cumhuriyeti) sakinlerinin yoksulluğun en az olduğunu belirttikleri ilk üç kent. İyiden kötüye doğru Antalya 19, Ankara 50, İstanbul 63, Diyarbakır 71'inci sırada yer aldı.
Bu arada araştırmaya göre Ankara'da makul fiyatlarla iyi bir konut bulmanın daha kolay olduğuna, 2006'da yapılan araştırmaya göre bugün yüzde 14 daha çok Ankaralı inanıyor. Araştırmadaki bazı sonuçlar şöyle:
Yabancı sakinlerin entegrasyonu: Bu sıralamada birinciliği Antalya aldı. Antalya, vatandaşları yabancıların kentlerine iyi bir şekilde entegre olduğu kanısını en çok sayıda dile getiren Avrupa kenti oldu. İstanbul yabancıların en iyi entegre olduğu düşünülen 26'ncı, Diyarbakır 28'inci, elçilik, uluslar arası kuruluşlar ve çok sayıda yabancı şirketin de bulunduğu Başkent Ankara ise Türk kentlerinin en gerisinde 36'ncı sırada yer aldı.
Kentinizde kolayca iş bulunabiliyor mu?: Verilen yanıtlarla kentler kötüden iyiye şöyle sıralandı: 1. Palermo (İtalya), 2. Riga (Letonya), 3. Miskolc (Macaristan), 4. Napoli (İtalya), 5. Diyarbakır, 6. Zagrep (Hırvatistan), 7. Lizbon (Portekiz), 8. İstanbul, 9. Vilnius (Litvanya), 10. Ankara. Antalya listede 27'nci, yani daha iyi bir sırada yer aldı. 75 kentlik listenin son sıralarında Rotterdam, Amsterdam ve Hamburg yer aldı. Bu kenttekilerin "Kentinizde kolayca iyi bir iş bulunabiliyor mu?" sorusuna "en az" olumsuz yanıt verdikleri bildirildi.
Aysonunu getirebilme sıralaması: Araştırmada "Ay sonunda faturalarınızı ödemede güçlükle karşılaşıyor musunuz?" sorusu da yöneltildi. Yapılan sıralamada Ankara 71, Antalya 72, İstanbul 74, Diyarbakır ise 75'inci olarak son kötü sıralarda yer aldılar.
Hemşerileriniz güvenilir mi?: İstanbul diğer hemşerilerini güvenilmez bulan en çok sayıda kişinin yaşadığı ilk sıradaki "Avrupa kenti" oldu. Birbirlerine en güvenmeyen kişilerin yaşadığı İstanbul'u güvenilmezlikte, Sofya, Atina, Bükreş, Budapeşte izledi. Ankara yine dibe yakın olurken diğer Türk kentleri ise orta sıralarda bulundu.
Raporda şöyle denildi:
"75 kentin üçte birinde, görüşülen kişilerin yarıdan azı, hemşerilerini tamamen ya da bir miktar güvenilir bulduğunu belirtti. Sofya, Bükreş, Budapeşte, Riga, Prag, Bratislava, Zagrep ve Varşova dâhil, birçok Doğu Avrupa ülkesi başkenti bu konuda, sıralamanın en altında yer alan İstanbul'a katıldı. Bu başkentlerde sakinlerin yüzde 21'i ile yüzde 41'i, kentlerinde yaşayan insanların büyük çoğunluğunun güvenilir olduğuyla hemfikir. Ancak diğer yarısı karşı görüşte. Görüşme yapılan kişilerin en az yarısının hemşerilerine güvenmediklerini belirttikleri kentler ise Napoli, Atina, Irakleion, Miskolc, Ostrava, Lefkoşe, Ankara ve Antalya (tümü yüzde 50 ile yüzde 75 arasında) diye sıralandı."
Kentlerde kendini güvende hissetmek: İspanya'daki Oviedo, Hollanda'daki Groningen, Danimarka'daki Aalborg; sakinlerine göre en güvenli kentler olurken, son üç şehir ise iyiden kötüye doğru Sofya, İstanbul ve Atina şeklinde sıralandı.
Hava kirliliği büyük sorun diyenler: Sakinlerinin hava kirliliğini büyük sorun olarak gördüğü 75 Avrupa kenti sıralamasında Antalya 21'inci, Ankara 27'nci, Diyarbakır 28'inci, İstanbul 43'üncü oldu.
Kent, kaynaklarını sorumlu bir şekilde harcıyor: Sıralamada, en iyi durumda olduğu düşünülen üç kent Lüksemburg, Bordo, Pietra Neamt diye sıralanırken Antalya 19, Diyarbakır 32, Ankara 38, İstanbul 45'inci sırada yer aldı.
Etkin yönetim hizmeti yardımcı oluyor mu?: Yönetimin vatandaşa sorunlarını çözmede yeterince yardımcı olduğunu düşünenlerin en çok bulunduğu kentler Antwerp, Groningen ve Newcastle (İngiltere) şeklinde sıralandı. Antalya 25'inci, Diyarbakır 48'inci, Ankara 50'nci, İstanbul 59'uncu oldu.
Türkler 'Kültür' olanaklarının durumunu bilmiyor:Raporun kültürel çalışmalarla ilgili bölümünde, "Sıralamanın dibinde yer alan birçok kentte önemli sayıda sakin, kültürel olanaklara ilişkin sorulara yanıt vermedi. Bu çalışmada en büyük orandaki 'bilmiyorum' yanıtı Diyarbakır'da yüzde 35, Antalya'da yüzde 31 ve Ankara'da yüzde 30 olmak üzere Türk kentlerinde kaydedildi" ifadesi yer aldı.
Raporda "Kentinizde konser salonları, müzeler gibi kültür olanakları tatminkâr mı?" sorusuna verilen yanıtlara göre Avrupa'da en kötü durumda olan 10 kent şöyle sıralandı: Valetta (Malta), Diyarbakır, Napoli, Irakleio (Yunanistan), Burgas (Bulgaristan), Antalya, Ankara, Lefkoşe, İstanbul, Sofya.
Sokak ve komşu binaların estetiği: Kentlerin estetik açıdan yaşanılır yerler olmasını gösteren "Sokakların ve komşu binaların güzelliği tatminkâr mı?" sorusuna verilen yanıtlara göre, sokak ve bina çirkinliğinden "hoşnutsuzluk" sıralaması ise şöyle oluştu: Sofya, Atina, Irakleio, Napoli, Palermo, Bükreş, Lefkoşe, Roma, Valetta, Lizbon, İstanbul, Malaga, Burgas, Vilnius, Riga, Diyarbakır, Bratislava, Marsilya, Brüksel, Ankara.
Listede ulusal geliri Türkiye'nin dört katı olan ülkelerdeki kentlerde yaşayan kişilerin bir bölümünün de kentlerinin sokak ve komşu bina estetiğinden memnun olmadıkları ortaya çıktı.
Yeterli park-behçe, yeşil alan: Türk kentleri 75 kentin oluşturduğu yeterli yeşil alan sıralamasında alt yarıda yer aldı. 37'nci sırada bulunan Antalya'yı, Ankara (45), Diyarbakır (55), İstanbul (61) izledi. Benzer konum yeterli rekreasyon alanları tablosunda da çıktı.
Kent konfor ve olanaklaromdam genel tatmin: Kuzey Avrupa kentleri bu alanda ön sıralarda yer alırken en kötü 20 kent şöyle sıralandı: Atina, Napoli, Palermo, Sofya, Irakleio, Valetta, Bükreş, Lefkoşe, İstanbul, Diyarbakır, Riga, Vilnius, Roma, Burgas, Malaga, Lizbon, Budapeşte, Miskolc, Ankara, Liej.
Toplutaşımada yeterlilik: İncelenen 75 kentte toplu taşımın durumu da incelendi. Lefkoşe'de "Bulunduğunuz kentte toplu taşım sizi tatmin ediyor mu?" sorusuna yüzde 54.5 oranında "Hiç tatmin etmiyor" yanıtı verildi. Aynı yanıt sırasıyla Palermo'da yüzde 38.3, Napoli'de yüzde 25.2, Roma'da yüzde 19.9, Ankara'da yüzde 17.5, Sofya'da yüzde 15.4 olarak saptandı.
Bisikletin adını ağzına almayanlar: Raporda, "Groningen, Kopenhag ve Amsterdam 'bisiklet şehirleri' olarak tanımlanabilir. Groningen ve Kopenhag'da sakinlerin yüzde 60'ı, Amsterdam ise yüzde 46'sı işe ya da okula bisikletle gidiyor. Lefkoşe ve Türk şehirlerinde ise -Ankara, İstanbul ve Diyarbakır- hiç kimse bu yanıtı vermedi" ifadesi yer aldı.