Günlerdir kamuoyunu meşgul eden “İstanbul’a çılgın proje”nin ne olduğu merak edilirken, Habertürk, ünlü mimar Sinan Genim’in Başbakan Erdoğan’a “Haliç’e Mega Kanal Projesi’ni sunduğunu ortaya çıkardı. Sadece İstanbul’da değil, Ankara’da da gündemolan, tüm internet medyasının Habertürk’tenmanşetlere taşıdığı projeye olumlu bakanlar da oldu, temkinli yaklaşıp karşı çıkanlar da, “Öncelik deprem” diyenler de...
Projenin en ilginç yanı
Projeyi inceleyen uzmanlar, en ilginç yanlarından birinin ortaya çıkacak ada olduğunu ve bu adanın 85 ila 100 kilometrekarelik yüzölçümü ile Türkiye’nin en büyük üçüncü adası olacağını öngörüyor.
5 ilçeli ada
Haliç’in devamında 15-20 kilometrelik kanalla Büyükdere’de Boğaz’la buluşacak olan yeni ada; Beyoğlu, Şişli, Kağıthane, Beşiktaş ve Sarıyer ilçelerini de barındıracak. Yeni İstanbul adası, bu ölçekle, 279 kilometrekarelik Gökçeada ve 117 kilometrekarelik Marmara Adası’ndan sonra Türkiye’nin üçüncü büyük adası olacak. Kıyaslama için Yunanistan’a ait bazı adaların büyüklükleri ise şöyle: Girit 8 bin 336 kilometrekare, Midilli 1631 kilometrekare, Rodos 1401 kilometrekare.
’İkinci Boğaz’a uzmanlar ne dedi?
‘Manhattan’a öykünmenin faydası yok
Prof. Dr. Deniz İncedayı (Mimar Sinan Ünv. Mim. Bölüm Bşk.):
İstanbul gibi çok kültürlü, tarihi değerleri dünyaya mal olmuş bir kültür kentinde böyle projeler gerçekleştirirken sorunlara tekil olarak bakmamak gerekir. Sadece ulaşımı çözecek biçimde bakamayız yani. Sivil toplum örgütlerinin sürecin başından sonuna kadar işin içinde olması doğru olur. Manhattan’a ya da Dubai’ye öykünmenin hiçbir faydası yok. Sansasyonel ve sürpriz biçimde kente müdahale değil, kamusal yararları gözetmek gerekir.
‘Bu proje rahatlama değil kaos getirir
Oktay Eekinci (Bahçeşehir Ünv. Öğrt. Üyesi, eski Mimarlar Odası Başkanı):
Bilimselliği ve etkilerinin olumlu olup olmayacağı meçhul bir fantezi. Böyle bir proje İstanbul’un dokusunu daha da tahrip eder, rahatlatma bir yana daha da kaos yaratır. Haliç ve Boğaziçi’nde deniz taşımacılığını hâlâ değerlendiremezken kanalla trafiği çözmek tam hayal. Çılgın değil aklı başında projelere ihtiyaç var. Deprem bekleyen kentin topografyasına hassas yaklaşmak gerekir.
‘Proje ilginç ama deprem riski dikkate alınmalı’
Prof. Dr. Ahmet Vefik Alp (Mimar ve Kentbilimci):
İlginç bir düşünce, turistik açıdan İstanbul’a ilave bir getirisi olabilir. Ancak uygulama için çekincem var. İstanbul ciddi deprem tehdidi altında. Bütün enerjinin depreme kanalize edilmesi öncelikli konu. 20 milyar dolar maliyetin geri dönüşü olacak mı, hesaplanmalı. Doğal dengeye artı ve eksileri çok ayrıntılı araştırılmalı. Projeyi ve fikri alkışlıyorum.
‘Boğaz’ın korunması öncelikli sorun’
Eyüp Muhcu (Mimarlar Odası Genel Başkanı):
Kentin geleceğini derinden etkileyecek proje için kapsamlı araştırma gerekir. Uluslararası gayrimenkul yatırım ortaklıklarının öngördüğü trendler doğrultusunda bir kentin kanalla adaya dönüştürülmesi fikri radikal bir öneridir. Şehrin topografyasını etkileyecek müdahale kimsenin iki dudağı arasında olmamalı. Biz her gün yeni bir yağma yaşayan Boğaz’ın korunması sorununu öncelikle çözmeliyiz.
‘20 milyar dolarlık süs kanalı’
Prof. Dr. Semih Tezcan (Boğaziçi Ünv. İnşaat Fak. Öğrt. Üyesi)
Boğaz’a açılacak kanal hiçbir şekilde akmaz. Yıllar önce hidrolikçiler tarafından da bu incelenmiştir. Haliç’in temizlenmesi bununla mümkün değildir. Bu kadar para vererek İstanbul’un yeşil alanının tahrip edilmesi; yeni göçler, yeni yerleşimler anlamına gelir. İstanbul’u kurtarmak için yapılacak tek şey köstebek gibi yerin altına girip metro yapmaktır. Şehircilik amacıyla süs niteliğinde bir kanal olur. Sahil şeridi olan İstanbul’un sahilini uzatmak yerine İstanbul’un 400-500 kilometre metroya ihtiyacı vardır.
Harita mühendisleri
‘Kanal 15-20 kilometre ada 100 kilometrekare’
Habertürk’ün görüşlerine başvurduğu harita mühendisleri, henüz proje aşamasında olan kanalın yaklaşık 15-20 kilometrelik bir mesafesinin olacağını tahmin ettiklerini söyledi. Mühendislere göre oluşacak adanın yüzölçümü ise yaklaşık 85-100 kilometrekare arasında.
Muhalefetten mega projeye destek yok
İstanbul milletvekilleri, ‘ikinci boğaz’ için “Pahalı ve gerçekleşmesi zor bir proje” diyor
Esfender Korkmaz (CHP): Proje, Haliç’in temizlenmesi ve ulaşım sorununa belki yardımcı olabilir ama götürecekleri, getireceklerinden daha fazla olur. Projenin büyük kısmı ormandan geçiyor. 100 metre genişliğinde kanal için 400 metre genişliğinde bir orman tahribatı yaşanır. 20 milyar dolarlık maliyet, çok yüksek bir rakam, bütçenin böyle bir imkânı olduğunu sanmıyorum. GAP için bugüne kadar harcadığımız paraya eşit. Bu parayı Türkiye’nin çevre yatırımlarına harcasak daha iyi olur.
Ahmet Tan (CHP): Başbakan’ın çılgın projesi buysa eğer, yeterince çılgın değil. İstanbul’un trafik sorununu çözmek için çılgın projeler gerekir, o da yerin altındadır. İstanbul ölçeğinde olup da metrosu bu kadar cılız başka bir kent var mı? O parayla İstanbul’un altına Londra gibi yüzlerce kilometrelik metro döşenir.
Atilla Kaya (MHP): Bu proje esas itibarıyla 2009 mahalli seçimlerinde adayımız Ahmet Turgut Bey’in İstanbul’la ilgili projelerinden biridir, kısmen. Haliç’in içeriye doğru Alibeyköy ve Kağıthane’ye doğru genişletilmesini öngörmüştük. Ancak bunlar ona ilave yapmışlar. 20 milyar dolar çok büyük bir rakam.
Mehmet Domaç (AK PARTİ): Bence güzel bir proje ama gerçekleşebilmesi için ekonomik kaynağa ihtiyaç var. Aslında Haliç ve Kağıthane ile Boğaz arasında bağlantı kurmak için bir tünel projesi var. Tünellerle Boğaz’dan Haliç’e su verilecek. Ama 100 metrelik kanal projesi konusunda bilgim yok.
Bakan Binali Yıldırım: Hayallerin sınırı olmaz
Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, ‘Ben de Varım Projesi’ kapsamında TÜVTÜRK tarafından gerçekleştirilen tanıtım toplantısı öncesinde soruları yanıtladı. Yıldırım, ‘İstanbul’a ikinci boğaz’ haberi için “Habere konu olan güzergâhta bir çalışmamız yok. Bizim bir çalışmamız yok, projemiz de yok. Hayallerin sınırı olmaz. Vizyonsuz hayal de kaos olur” diye konuştu.