Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Yönetim Kurulu Başkanı Işık Gökkaya, yaz dönemini durgun geçiren gayrimenkul sektörünün, faiz artışı ve Ramazan'ın etkisiyle daha da yavaşladığını, ancak okulların açılması ve Ramazan ayının bitmesiyle, özellikle İstanbul satılık konut piyasasında bir canlılık yaşanmasının muhtemel göründüğünü bildirdi.
AA muhabirinin sorularını yanıtlayan GYODER Başkanı Gökkaya, gayrimenkul sektörünü değerlendirirken, yılın ilk çeyreğinde inşaat sektörünün hızlı büyümesine karşın konut tarafında durgunluk yaşandığını, inşaattaki büyümenin, önemli oranda ticari gayrimenkuldeki canlılıktan beslendiğini, konuttaki durgunluğun ise devam ettiğini söyledi.
Önümüzdeki dönem için iyimser olduklarını anlatan Gökkaya, ''Ekonomideki hızlı büyüme ve iç talebin artması ile birlikte, ticari gayrimenkul sektöründe canlanma ve kiralama taleplerinde artış devam etmekte. Ofis ve AVM kiralama talebi ve yatırımlarında canlanma sürüyor'' diye konuştu.
Güçlü iç talebinin etkisiyle Türkiye ekonomisinin 2011 yılında büyümeye devam etmesinin beklendiğini kaydeden GYODER Başkanı, gayrimenkul sektöründeki canlılık artarak, istikrarlı bir seyir izleyeceği ve yatırımların artacağının öngörüldüğünü vurguladı.
Talep devam ediyor
Merkez Bankasının kredi artışını yavaşlatabilmek için mevduat munzam karşılıklarını hızla artırmasına rağmen, Haziran ayında yavaşlamanın istenen boyutta olmadığı değerlendirmesiyle, açıkladığı önlemler paketinin, kısa sürede kredi faizleri üzerinde yukarı yönlü ciddi bir baskı yarattığını anlatan Gökkaya, maliyet artışıyla karşı karşıya kalan tüketicilerin, konut alım planlarını şimdilik ertelediklerini söyledi.
Gökkaya, ''Tüm olumsuzluklara rağmen, halkın konut sahibi olma talebi devam etmekte. Sektörde hareketlilik sürüyor. Ancak, ilerleyen dönemlerde konutta beklenen büyümenin çabuk olmayacağı görülmekte. Konut sektöründeki faizin yükselişinin devam edeceğini tahmin etmekteyiz'' dedi.
Yapılan araştırmalara göre, insanların artık büyük metrekareli daireler yerine daha küçük ve kullanışlı daireleri kiralamayı tercih ettiğini anlatan Işık Gökkaya, büyük kentlerde de son yıllarda kiralama oranlarında ciddi artış görüldüğünü söyledi. Gökkaya, İstanbul başka olmak üzere Ankara, İzmir, Antalya ve Bursa'nın kiralama oranlarının en yoğun olduğu iller olduğunu kaydetti.
Ramazan'dan sonra canlılık başlar
Yaz dönemini genel olarak durgun geçiren gayrimenkul sektörünün, faiz artışı ve Ramazan'ın etkisiyle daha da yavaşladığını anlatan Gökkaya, ancak okulların açılması, Ramazan ayının bitmesiyle, özellikle İstanbul'da satılık konut piyasasında bir canlılık yaşanmasının muhtemel göründüğünü bildirdi. Gökkaya, şöyle devam etti:
''Uzun zamandır fazla yükselmeyen konut fiyatlarının, 'sonbaharda yaşanacak canlılıkla yükselip yükselmeyeceği', hem alıcı hem de satıcılar için farklı beklentiler yaratmakta. Genel olarak değerlendirildiğinde, konut fiyatları için sonbaharda düşüş beklenmiyor. Piyasalardaki bir başka beklenti ise konut faizlerinin izleyeceği seyir. Yurtdışındaki krizin, faiz artışlarının ve yeni mali politikaların konut piyasasına etkilerini görmek için bayram sonrasını beklememiz gerekmektedir.''
Arz fazlası ve fiyat balonu yok
İstanbul, İzmir, Ankara ve Bursa gibi büyük şehirler başta olmak üzere sektörde ciddi bir büyüme ve konut talebi mevcut olduğunu ifade eden Gökkaya, arz fazlası gibi bir durumun söz konusu olmadığını söyledi. Türkiye genelinde şu anda yaklaşık 18 milyon konut stokunun bulunduğunu söyleyen GYODER Başkanı, yıllık konut ihtiyacının ise 600-650 bin düzeyinde bulunduğunu bildirdi.
Işık Gökkaya, ''Depreme dayanıklı hale gelmeleri için bunların yüzde 50'sinin değişmesi gerekmekte. Ayrıca büyük şehirlere göç de konut ihtiyacını ciddi anlamda artırmaktadır. Böyle bir ortamda arz fazlasından söz etmek mümkün değildir'' diye konuştu.
2011'in ilk çeyreği itibariyle son bir yılda yeni konut fiyatlarındaki artış oranının yüzde 6,2 olurken, konut artış maliyetinin yüzde 8,4 olduğuna dikkati çeken Gökkaya, yeni konut fiyatlarındaki artışın, son bir senede hem enflasyonun hem de konut inşaat maliyetlerindeki artışın altında yer aldığını vurguladı. Alınan bazı tedbir sonu kredi hacminin daralmasıyla konut üreticilerinin, fiyat artışlarının sınırladığını dile getiren GYODER Başkanı, ''Tüm veriler, 'konutta fiyat balonu yoktur' savını güçlendirmekte'' dedi.
GYODER'in araştırmalarına göre Türkiye'de 2015 yılına kadar konut ihtiyacı bulunduğunun görüldüğünü kaydeden Gökkaya, sadece İstanbul'un 2015 yılına kadar 2,1 milyon konut ihtiyacı olacağını bildirdi. Bu açığın yüzde 80'inin özel sektör şirketleri tarafından karşılanmasının da beklendiğini ifade eden Gökkaya, konut ihtiyacının artmasının ''nüfus artışı, yenileme amaçlı konut ihtiyacı, deprem risk kaynaklı konut ihtiyacı ve kentsel dönüşüm konut ihtiyacı'' olarak 4 farklı sebebe bağlandığını söyledi.
Güneydoğu illerindeki konut açığının büyüklüğünün de dikkat çekici olduğuna işaret eden Gökkaya, Kırıkkale, Ankara, Bursa, Bitlis, Hakkari, Kars, Aksaray, Gaziantep, Adana ve Ardahan'da konut açığı oluşurken, özellikle Antalya, Bolu, Çanakkale, Muğla, Kırklareli illerinde ise önemli bir konut sıkıntısı beklenmediğini dile getirdi.
Küçük konutlara ilgi artıyor
Gayrimenkul sektörünün, sosyal değişim süreciyle değişen toplumun ihtiyaçlarını karşılayacak doğrultuda geliştiğini anlatan GYODER Başkanı Gökkaya, şu değerlendirmelerde bulundu:
''Farklı tasarımlı, deprem riski göz önünde bulundurularak inşa edilen stüdyo dairelerin sayısının arttığı ve sosyal donatı alanlarının ön planda olduğu projeler ağırlık kazandı. Fiyatlarının erişilebilir olması ve kolay satılabilir ya da kiralanabilir olması nedeniyle 1+1 daireler, yatırım amaçlı da çok tercih edilmeye başlandı. Gayrimenkul sektöründe marka kentlerin kurulacağı, nüfusun farklı yerlere kayacağı, daire büyüklüklerinin değişeceği ve sürdürülebilir kentlerin oluşturulması amacıyla yeşil binaların ağırlık kazanacağı süreçler yaşanacaktır.''