Tutsat (mortgage) faizleri, peşinatları ve inşaat girdilerindeki maliyet artışı nedeniyle emlak, inşaat sektöründe durgunluk beklentisi derinleşirken, markalı konut üretenler hallerinden memnun... Emlakçılar ise keyifsiz...
İstanbul Emlak Komisyoncuları ve Danışmanları Odası İkinci Başkanı Nizameddin Aşa, TÜİK verilerine göre bu yılın ilk çeyreğinde İstanbul'da konut satışlarında yüzde 37, Türkiye genelindeki konut satışlarında da yüzde 13'lük düşüş olduğunu anımsattı.
Markalı konut üretenlerin, özel alıcı potansiyeli olduğu için satışta çok fazla güçlük çekmediklerini, bu firmaların bakış açısından piyasanın iyi olduğunu ifade eden Aşa, ''Ama bunlar bütün piyasanın yüzde 10'unu geçmiyor. Piyasanın yüzde 90'ı şu anda sıkıntı içinde... Piyasada balon oluştu. Bu balonu bütün piyasaya yayma çabası var. Özel alıcısı olan lüks konseptte yapılan projeleri de emsal gösterip piyasayı yükseltmeye çalışıyorlar'' dedi.
Son zamanlarda faizlerin yükseldiğini, bunların hepsinin piyasayı sıkıntıya sokacak uygulamalar olduğunu kaydeden Aşa, ''Yılın ikinci çeyreğinde konut satışlarında ilk çeyrekteki yüzde 37'ye ilaveten yüzde 10'luk bir düşüş daha olur. Yılın ilk 6 ayındaki düşüşün geçen yıla oranla yüzde 50'ye yakın olacağını tahmin ediyorum'' dedi. Piyasaların bir an önce çalışması, faizlerin düşürülmesi gerektiğini söyleyen Aşa, dinamo sektörler olan inşaat ve emlak sektörüne yönelik finansmanın önünü kesmemek gerektiğini vurguladı.
''Markalı konutlarda hiçbir zaman düşüş yaşanmıyor''
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Genel Başkanı ve Teknik Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım ise konut satışlarında yılbaşı itibariyle bir düşüş söz konusu olduğunu, ancak bu düşüşün markalı markasız konut diye ayrıldığını belirtti. Durbakayım, ''Markalı konutlarda hiç bir zaman düşüş yaşanmıyor. Çünkü onlar programlarını daha uzun vadeli yapıyorlar. Müşterinin beklentilerini tam karşılamaya çalışıyorlar. Zaten mevsimsel olarak da öngörüleri olduğu için bir sıkıntı olmuyor'' dedi.
Bu yılın ikinci çeyreğinde seçimden dolayı bir bekleme olduğunu, şimdi de ramazan ve bayram geleceğini, insanların tatilde olduklarını anlatan Durbakayım, okulların açıldığı 19 Eylül tarihinden sonraki hafta konut satışlarında büyük bir zıplama beklediklerini kaydetti.
Nazmi Durbakayım, ''Faiz oranlarına bakacak olursak, 2005'te konut hareketi başladığında konut kredisi faiz oranları yüzde 1,40'lardaydı. Herkes onu unuttu, faiz oranlarının arttığını söylüyor. Arttı ancak yüzde 1 civarlarında. Munzam karşılıkları daha da artırsalar bunun olacağı yüzde 1,1 gibidir. Bireysel kredi oranlarının artmasının konut sektörüne pek büyük bir tesiri olmayacak. Çünkü artık yapılan projeler müşteri odaklı ve müşterinin beklentisine uygun projeler'' diye konuştu.
''İlk 6 ayda geçen senenin toplamından daha fazla satış gerçekleştirdik''
Dap Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Yılmaz da bu yılın ilk 6 ayında geçen senenin hemen hemen toplam satışından daha fazla satış gerçekleştirdiklerini, markalı konut üreten büyük firmaların satışlarında bir düşüş olduğunu zannetmediğini belirtti. Yılmaz, ''Türkiye'de artık bir değişim başladı. İnsanlar site tarzı, günlük ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri alanlara doğru yöneliyor. Tabii ki site tarzı olan yerlerin satışları daha iyi oluyor. Öyle bir döneme girdik ki, firmaların daha çok konut üretmesiyle beraber yaz sezonunda bile kampanyalar yapılıyor'' dedi.
İnşaat giderlerinde en büyük kalem olan arazi fiyatları ile malzeme fiyatlarının her geçen gün arttığına işaret eden Yılmaz, önümüzdeki 3-5 yıl içinde konut fiyatlarının en az bir kat daha yükseleceğini tahmin ettiğini söyledi.
''Hammadde fiyatları artıyor''
Taşyapı Yönetim Kurulu Başkanı Emrullah Turanlı ise komşu ülkelerdeki olumsuz gelişmelerin Türkiye'ye etkisi olacağını ancak Türkiye'nin güvenli liman olarak ilerlemeye devam edeceğini, gelecekte satışların iyi olacağına inandığını ifade etti. Turanlı, ''Satışlar şu anda normal, çok iyi değil, kötü değil. Geçen sene ile kıyasladığımızda bizim satışlarımız da iyi...'' dedi. Hammadde fiyatlarındaki artışa dikkati çeken Turanlı, ''Hammadde fiyatları yüzde 40 arttı. Çimento, demir, bakır, alüminyum yüzde 30-40 artıyor. Önümüzdeki aylara bakıyoruz, toplu mal almaya çalışıyoruz, hammadde üreticileri fiyatların çok artacağını söyleyip toplu mala bile fiyat vermiyorlar'' diye konuştu.