Hükümet bu yılın başından itibaren enerji alanında dev ihalelere imza atarken, vatandaşın bütçesinin büyük kısmını oluşturan elektrik fiyatlarını derinden etkileyecek olan elektrik dağıtımda üç kritik sac ayağı hâlâ tamamlanamadı. Özelleştirme öncesi belirlenmesi gereken düzenlemeler beklemede. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), 2011-2015 yılları arasındaki talep tahminini, özelleştirmenin ardından şirketlerin denetiminin kimler tarafından gerçekleştirileceği ve tarifelerin nasıl oluşturulacağı olmak üzere üç hayati düzenlemeyi hala yerine getiremedi. Bu nedenle özelleştirmenin ardından yatırımcılar önünü görmekte güçlük çekecek. Mevcut yapıda yatırım bedelleri elektrik tarifelerinden karşılanıyor. Ancak yeni yapılanmada tüketiciden tahsil edilecek olan yatırım tutarı belirsizliğini koruyor.
Sekiz aydır yönetmelik bekliyor
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB), bu yılın başından itibaren elektrik dağıtımında adeta özelleştirme seferberliği ilan etti. 20 elektrik dağıtım bölgesinin içinde ÖİB’nin portföyünde sadece üç dağıtım bölgesi bulunurken, bu senenin sonuna kadar bu bölgelerin de özelleştirmesi gerçekleştirilerek elektrikte devlet yönetimi bir süre rafa kalkacak. Ancak, ÖİB’nin bu ihaleleri gerçekleştirmesinden önce gerekli mevzuatları yapması gereken EPDK sınıfta kaldı. Yeni döneme ilişkin tarife yönetmeliğini sekiz aydır kurulda görüşmeyen EPDK, önümüzdeki 4 yıl içinde talebin nasıl bir seyir izleyeceğine ilişkin yol haritasını da çizmiş değil.
EPDK’nın gerekli çalışmaları yapmamasından dolayı önümüzdeki dönemde büyük sorunların patlak vermesi beklenirken, Enerji Bakanlığı’ndan bir yetkili şu sorunları dile getirdi: “2011 yılına kadar özelleştirmelerle ilgili bütün işlemlerin tamamlanması hedefleniyor. Ancak, hâlâ 2011-2015 yılları arasında elektrik talep tahmini belirlenmesi yapılamadı. Yatırımcıların bu doğrultuda yatırım kararlarını almaları gerekiyor. Ayrıca buna göre talep tarife metedojisini EPDK’ya onaylatacaklar. Ayrıca şirketler, 5 yıllık kayıp kaçak oranlarını da EPDK’ya buna göre bildirecek. Yatırım büyüklüklerini de belirleyecekler. Dağıtım şirketleri kafalarına göre yatırım miktarı belirleyemedikleri için finansman sorununu da karşılarına çıkabilir.”
Şirketleri kim izleyecek?
EPDK’nın hâlâ açıklamadığı bir diğer sorun ise izleme metedojizisi. Elektrik dağıtımında en önemli sorunlar arasında yer alan ve özelleştirmenin ardından azalması beklenen kayıp-kaçak oranının da yakından takip edilmesi gerekiyor. Bu kapsamda özelleştirme ardından şirketlerin ve faaliyetlerinin hangi kurum tarafından izleneceği de henüz belli değil.
9 milyar dolarlık teklif
Elektrik dağıtım bölgelerinin özelleştirmesi bir dönem Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’ın da genel müdürlüğünü yaptığı Kayseri Elektrik Dağıtım A.Ş. ile başladı. Ardından bu yıl elektrik dağıtım özelleştirme rüzgârı hız kesmeden devam etti. Bu özelleştirmelerden Maliye Bakanlığı’nın 2010 yılı bütçe öngörülerine göre 10.4 milyar TL’lik gelir elde edilmesi hedeflenirken, şu ana kadar elektrik dağıtım özelleştirmelerinden yaklaşık 9 milyar dolarlık gelir teklifi alındı. Bu arada Osmangazi, Meram, Başkent, Uludağ, Çamlıbel, Aras Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin özelleştirme devirleri tamamlandı.
Özelleşecek üç bölge kaldı
İhale ilanına çıkılanlar arasında Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş., İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım A.Ş., Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş yer alıyor. Önümüzdeki günlerde bu dağıtım bölgelerinin özelleştirmesi ile elektrik dağıtımı özel sektör tarafından yönetilmiş olacak. Söz konusu ihalelere ön yeterlilik başvurusunda bulunmak isteyenler en geç 17 Eylül 2010 tarihine kadar başvuracak. Ön yeterlilik değerlendirmesi sonucunda ön yeterlilik kriterlerini taşıdığına karar verilen katılımcıların tekliflerinin, ihale şartnamesinde belirtilen hususlar dikkate alınarak hazırlanıp, her bir şirket için en geç 24 Aralık 2010 tarihine kadar ÖİB’ye teslim edilecek. İhale şartnamesi 10 bin dolar bedelle satın alınabilecek. İhale, kapalı zarf içerisinde teklif almak ve görüşmeler yapmak suretiyle pazarlık usulü ile gerçekleştirilecek.